एवं संगतिं ब्राह्मणस्योक्त्वा तदक्षराणि व्याकरोति —

इयमित्यादिना ।

यदुक्तं मध्विव मध्विति तद्विवृणोति —

यथेति ।

न केवलमुक्तं मधुद्वयमेव किन्तु मध्वन्तरं चास्तीत्याह —

किञ्चेति ।

पुरुषशब्दस्य क्षेत्रविषयत्वं वारयति —

स चेति ।

तस्य पृथिवीवन्मधुत्वमाह —

स च सर्वेषामिति ।

सर्वेषां च भूतानां तं प्रति मधुत्वं दर्शयति —

सर्वाणि चेति ।

नन्वाद्यमेव मधुद्वयं श्रुतमश्रुतं तु मधुद्वयमशक्यं कल्पयितुं कल्पकाभावादत आह —

चशब्देति ।

प्रथमपर्यायार्थमुपसंहरति —

एवमिति ।

पृथिवी सर्वाणि भूतानि पार्थिवः पुरुषः शरीरश्चेति चतुष्टयमेकं मध्विति शेषः ।

मधुशब्दार्थमाह —

सर्वेति ।

अस्येति पृथिव्यादेरिति यावत् ।

परस्परोपकार्योपकारकभावे फलितमाह —

अत इति ।

अस्येति सर्वं जगदुच्यते । उक्तं च यस्मात्परस्परोपकार्योपकारकभूतमित्यादि ।

भवत्वनेन न्यायेन मधुपर्यायेषु सर्वेषु कारणोपदेशो ब्रह्मोपदेशस्तु कथमित्याशङ्क्याऽऽह —

यस्मादिति ।

स प्रकृत आत्मैवायं चतुर्धोक्तो भेद इति योजना । इदमिति चतुष्टयकल्पनाधिष्ठानविषयं ज्ञानं परामृशति । इदं ब्रह्मेत्यत्र चतुष्टयाधिष्ठानमिदंशब्दार्थः ।

तृतीये च तस्य प्रकृतत्वं दर्शयति —

यद्विषयेति ।

इदं सर्वमित्यत्र ब्रह्मज्ञानमिदमित्युक्तम् । सर्वं सर्वाप्तिसाधनमिति यावत् ।

तदेव स्पष्टयति —

यस्मादिति ॥१॥