ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
த்ருதீயோ(அ)த்⁴யாய:ப்ரத²மம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
‘ஜநகோ ஹ வைதே³ஹ:’ இத்யாதி³ யாஜ்ஞவல்கீயம் காண்ட³மாரப்⁴யதே ; உபபத்திப்ரதா⁴நத்வாத் அதிக்ராந்தேந மது⁴காண்டே³ந ஸமாநார்த²த்வே(அ)பி ஸதி ந புநருக்ததா ; மது⁴காண்ட³ம் ஹி ஆக³மப்ரதா⁴நம் ; ஆக³மோபபத்தீ ஹி ஆத்மைகத்வப்ரகாஶநாய ப்ரவ்ருத்தே ஶக்நுத: கரதலக³தபி³ல்வமிவ த³ர்ஶயிதும் ; ‘ஶ்ரோதவ்யோ மந்தவ்ய:’ (ப்³ரு. உ. 2 । 4 । 5) இதி ஹ்யுக்தம் ; தஸ்மாதா³க³மார்த²ஸ்யைவ பரீக்ஷாபூர்வகம் நிர்தா⁴ரணாய யாஜ்ஞவல்கீயம் காண்ட³முபபத்திப்ரதா⁴நமாரப்⁴யதே । ஆக்²யாயிகா து விஜ்ஞாநஸ்துத்யர்தா² உபாயவிதி⁴பரா வா ; ப்ரஸித்³தோ⁴ ஹ்யுபாயோ வித்³வத்³பி⁴: ஶாஸ்த்ரேஷு ச த்³ருஷ்ட: — தா³நம் ; தா³நேந ஹ்யுபநமந்தே ப்ராணிந: ; ப்ரபூ⁴தம் ஹிரண்யம் கோ³ஸஹஸ்ரதா³நம் ச இஹோபலப்⁴யதே ; தஸ்மாத் அந்யபரேணாபி ஶாஸ்த்ரேண வித்³யாப்ராப்த்யுபாயதா³நப்ரத³ர்ஶநார்தா² ஆக்²யாயிகா ஆரப்³தா⁴ । அபி ச தத்³வித்³யஸம்யோக³: தைஶ்ச ஸஹ வாத³கரணம் வித்³யாப்ராப்த்யுபாயோ ந்யாயவித்³யாயாம் த்³ருஷ்ட: ; தச்ச அஸ்மிந்நத்⁴யாயே ப்ராப³ல்யேந ப்ரத³ர்ஶ்யதே ; ப்ரத்யக்ஷா ச வித்³வத்ஸம்யோகே³ ப்ரஜ்ஞாவ்ருத்³தி⁴: । தஸ்மாத் வித்³யாப்ராப்த்யுபாயப்ரத³ர்ஶநார்தை²வ ஆக்²யாயிகா ॥

மது⁴காண்டே³ த்வாஷ்ட்ரம் கக்ஷ்யம் சேதி மது⁴த்³வயம் வ்யாக்²யாதம் ஸம்ப்ரதி காண்டா³ந்தராரப்⁴யம் ப்ரதிஜாநீதே —

ஜநக இதி ।

நநு பூர்வஸ்மிந்நத்⁴யாயத்³வயே வ்யாக்²யாதமேவ தத்த்வமுத்தரத்ராபி வக்ஷ்யதே ததா² ச புநருக்தேரலம் முநிகாண்டே³நேதி தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

உபபத்தீதி ।

துல்யமுபபத்திப்ரதா⁴நத்வம் மது⁴காண்ட³ஸ்யாபீதி சேந்நேத்யாஹ —

மது⁴காண்ட³ம் ஹீதி ।

நநு ப்ரமாணாதா³க³மாதே³வ தத்த்வஜ்ஞாநமுத்பத்ஸ்யதே கிமுபபத்த்யா தத்ப்ரதா⁴நேந காண்டே³ந சேதி தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

ஆக³மேதி ।

கரணத்வேநா(அ)(அ)க³ம: தத்த்வஜ்ஞாநஹேதுருபபத்திருபகரணதயா பதா³ர்த²பரிஶோத⁴நத்³வாரா தத்³தே⁴துரித்யத்ர க³மகமாஹ —

ஶ்ரோதவ்ய இதி ।

கரணோபகரணயோராக³மோபபத்த்யோஸ்தத்த்வஜ்ஞாநஹேதுத்வே ஸித்³தே⁴ ப²லிதமுபஸம்ஹரதி —

தஸ்மாதி³தி ।

யதோ²க்தரீத்யா காண்டா³ரம்பே⁴(அ)பி கிமித்யாக்²யாயிகா ப்ரணீயதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

ஆக்²யாயிகா த்விதி ।

விஜ்ஞாநவதாம் பூஜா(அ)த்ர ப்ரயுஜ்யமாநா த்³ருஶ்யதே । ததா² ச விஜ்ஞாநம் மஹாபா⁴க³தே⁴யமிதி ஸ்துதிரத்ர விவக்ஷிதேத்யர்த²: ।

வித்³யாக்³ரஹணே தா³நாக்²யோபாயப்ரகாரஜ்ஞாபநபரா வா(அ)(அ)க்²யாயிகேத்யர்தா²ந்தரமாஹ —

உபாயேதி ।

கத²ம் புநர்தா³நஸ்ய வித்³யாக்³ரஹணோபாயத்வம் தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

ப்ரஸித்³தோ⁴ ஹீதி ।

‘கு³ருஶுஶ்ரூஷயா வித்³யா புஷ்கலேந த⁴நேந வா’ இத்யாதௌ³ தா³நாக்²யோ வித்³யாக்³ரஹணோபாயோ யஸ்மாத்ப்ரஸித்³த⁴ஸ்தஸ்மாத்தஸ்ய தது³பாயத்வே நாஸ்தி வக்தவ்யமித்யர்த²: ।

‘தா³நே ஸர்வம் ப்ரதிஷ்டி²தம்’ இத்யாதி³ஶ்ருதிஷு வித்³வத்³பி⁴ரேஷ வித்³யாக்³ரஹணோபாயோ த்³ருஷ்டஸ்தாமாந்ந தஸ்யோபாயத்வே விவதி³தவ்யமித்யாஹ —

வித்³வத்³பி⁴ரிதி ।

உபபந்நம் ச தா³நஸ்ய வித்³யாக்³ரஹணோபாயத்வமித்யாஹ —

தா³நேநேதி ।

ப⁴வது தா³நம் வித்³யாக்³ரஹணோபாயஸ்ததா²(அ)பீயமாக்²யாயிகா கத²ம் தத்ப்ரத³ர்ஶநபரேத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

ப்ரபூ⁴தமிதி ।

நநு ஸமுதி³தேஷு ப்³ராஹ்மணேஷு ப்³ரஹ்மிஷ்ட²தமம் நிர்தா⁴ரயிதும் ராஜா ப்ரவ்ருத்தஸ்தத்கத²மந்யபரேண க்³ரந்தே²ந வித்³யாக்³ரஹணோபாயவிதா⁴நாயா(அ)(அ)க்²யாயிகா(அ)(அ)ரப்⁴யதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

தஸ்மாதி³தி ।

உபலம்போ⁴ யதோ²க்தஸ்தச்ச²ப்³தா³ர்த²: ।

இதஶ்சா(அ)(அ)க்²யாயிகா வித்³யாப்ராப்த்யுபாயப்ரத³ர்ஶநபரேத்யாஹ —

அபி சேதி ।

தஸ்மிந்வேத்³யே(அ)ர்தே² வித்³யா யேஷாம் தே தத்³வித்³யாஸ்தை: ஸஹ ஸம்ப³ந்த⁴ஶ்ச தைரேவ ப்ரஶ்நப்ரதிவசநத்³வாரா வாத³கரணம் ச வித்³யாப்ராப்தாவுபாய இத்யத்ர க³மகமாஹ —

ந்யாயவித்³யாயாமிதி ।

தத்த்வநிர்ணயப²லாம் ஹி வீதராக³கதா²மிச்ச²ந்தி ।

தத்³வித்³யஸம்யோகா³தே³ர்வித்³யாப்ராப்த்யுபாயத்வே(அ)பி கத²ம் ப்ரக்ருதே தத்ப்ரத³ர்ஶநபரத்வமத ஆஹ —

தச்சேதி ।

தத்³வித்³யஸம்யோகா³தீ³தி யாவத் ।

ந கேவலம் தர்கஶாஸ்த்ரவஶாதே³வ தத்³வித்³யஸம்யோகே³ ப்ரஜ்ஞாவ்ருத்³தி⁴: கிந்து ஸ்வாநுப⁴வவஶாத³பீத்யாஹ —

ப்ரத்யக்ஷா சேதி ।

ஆக்²யாயிகாதாத்பர்யமுபஸம்ஹரதி —

தஸ்மாதி³தி ।

ராஜஸூயாபி⁴ஷிக்த: ஸார்வபௌ⁴மோ ராஜா ஸம்ராடி³த்யுச்யதே । ப³ஹுத³க்ஷிணேந யஜ்ஞேநாயஜதி³தி ஸம்ப³ந்த⁴: । அஶ்வமேதே⁴ த³க்ஷிணாபா³ஹுல்யமஶ்வமேத⁴ப்ரகரணே ஸ்தி²தம் । ப்³ராஹ்மணா அபி⁴ஸம்க³தா ப³பூ⁴வுரிதி ஸம்ப³ந்த⁴: ।