प्रतीकमादाय व्याचष्टे —
यदिदमिति ।
यदिदं व्याकृतं जगत्सर्वं मृत्योरन्नमिति योजना ।
तस्य तदन्नत्वं साधयति —
सर्वमिति ।
मृत्योरन्नत्वसंभावनायां श्रुत्यन्तरं संवादयति —
सर्वमिति ।
मृत्योर्मृत्युमधिकृत्य प्रश्नस्य करटदन्तनिरूपणवदप्रयोजनत्वमाशङ्क्याऽऽह —
अयमिति ।
सत्येव ग्रहातिग्रहलक्षणे मृत्यौ मोक्षो भविऽष्यतीति चेन्नेत्याह —
ग्रहेति ।
अस्तु तर्हि ग्रहातिग्रहनाशे मुक्तिरित्यत आह —
स यदीति ।
न च मृत्योर्मृत्युरस्त्यनवस्थानादित्युक्तमिति भावः । पक्षेऽनवस्थानात्पक्षे चामुक्तेरित्यतः शब्दार्थः ।
अस्तिपक्षं परिगृह्णाति —
अस्ति तावदिति ।
मृत्योर्मृत्युर्ब्रह्मात्मसाक्षात्कारो विवक्षितस्तस्याप्यन्यो मृत्युरस्ति चेदनवस्था नास्ति चेत्तद्धेत्वज्ञानस्यापि स्थितेरमुक्तिरिति शङ्कते —
नन्विति ।
तत्रास्तिपक्षं परिगृह्य परिहरति —
नानवस्थेति ।
यथोक्तस्य मृत्योः स्वपरविरोधित्वान्न किञ्चिदवद्यमित्यर्थः ।
उक्तं पक्षं प्रश्नद्वारा प्रमाणारूढं करोति —
कथमिति ।
दृष्टत्वं स्पष्टयति —
अग्निस्तावदिति ।
दृष्टत्वफलमाचष्टे —
गृहाणेति ।
तस्य कार्यं कथयति —
तेनेति ।
अप पुनर्मृत्युं जयतीत्यस्य पातनिकां करोति —
तस्मिन्निति ।
उक्तमेव व्यक्तीकरोति —
बन्धनं हीति ।
प्रसाधितं मृत्योरपि मृत्युरस्तीति प्रदर्शनेनेति शेषः ।
मोक्षोपपत्तौ फलितमाह —
अत इति ।
पुरुषप्रयासः शमादिपूर्वकश्रवणादिः ।
तत्फलस्य ज्ञानस्य फलं दर्शयन्वाक्यं योजयति —
अत इति ।
ज्ञानं पञ्चम्यर्थः ॥१० ॥