नेयमन्धपरम्परेति परिहरति —

नेत्यादिना ।

ब्रह्मचर्यादेव प्रव्रजेदित्यादिविध्युपलम्भेऽति प्रौढवादेनाऽऽत्मज्ञानविधिबलादेव संन्यासं साधयितुमात्मज्ञानपरत्वं तावदुपनिषदामुपन्यस्यति —

अपि चेति ।

इतश्चास्ति संन्यासे विधिरिति यावत् । तद्द्विधिबलादेव संन्याससिद्धिरिति शेषः ।

कथं सर्वोपनिषदात्मज्ञानपरेष्यते कर्तृस्तुतिद्वारा कर्मविधिशेषत्वेनार्थवादत्वादित्याशङ्क्याऽऽह —

आत्मेत्यादिना ।

अस्तु यथोक्तं वस्तु विज्ञेयं तथाऽपि प्रस्तुते किं जातं तदाह —

सर्वा हीति ।

ननु तस्य कर्तव्यत्वेऽपि कथं कर्मतत्साधनत्यागसिद्धिरत आह —

आत्मा चेति ।

विपक्षे दोषमाह —

अत इति ।

साधनफलान्तर्भूतत्वेनाऽऽत्मनो ज्ञानमविद्येत्यत्र प्रमाणमाह —

अन्योऽसावित्यादिना ।

क्रियाकारकफलविलक्षणस्याऽऽत्मनो ज्ञानं कर्तव्यं तत्सामर्थ्यात्साध्यसाधनत्यागः सिध्यतीत्युक्तं संप्रत्यविद्याविषयत्वाच्च साध्यसाधनयोर्विद्यावतां त्याज्यतेत्याह —

क्रियेति ।

तस्याविद्याविषयत्वे श्रुतीरुदाहरति —

यत्रेति ।

अविद्याविषयत्वेऽपि साधनादि विद्यावत एव भविष्यति विद्याविद्ययोरस्मदादिषु साहित्योपलम्भादित्याशङ्क्याऽऽह —

न चेति ।

विद्याविद्ययोः साहित्यासंभवे फलितमाह —

तस्मादिति ।

इतश्च प्रयोजकज्ञानवता साध्यसाधनभेदो न द्रष्टव्यो विवक्षिततत्त्वसाक्षात्कारविरोधित्वादित्याह —

सर्वेति ।

भवत्वविद्याविषयाणां विद्यावतस्त्यागस्तथाऽपि कुतो यज्ञोपवीतादीनां त्यागस्तत्राऽऽह —

यज्ञोपवीतादीति ।

तद्विषयत्वादित्यत्र तच्छब्दोऽविद्याविषयः ।

एषणात्वाच्च यज्ञोपवीतादीनां त्याज्यतेत्याह —

तस्मादिति ।

ज्ञेयत्वेन प्रस्तुतादिति यावत् ।

साध्यसाधनविषया तदात्मिकैषणा त्याज्येत्यत्र हेतुमाह —

विलक्षणेति ।

पुरुषार्थरूपाद्विपरीता सा हेयेत्यर्थः ।

साध्यसाधनयोरेषणात्वं साधयति ।

उभे हीति ।

तथाऽपि यज्ञोपवीतादीनां कर्माणां च कथमेषणात्वमित्याशङ्क्य साधनान्तर्भावादित्याह —

यज्ञोपवीतादेरिति ।

तयोरेषणात्वं कथं प्रतिज्ञामात्रेण सेत्स्यतीत्याशङ्क्याऽऽह —

उभे हीति ।

तयोरेषणात्वे सिद्धे फलितमाह —

यज्ञोपवीतादीति ।

आत्मज्ञानविधिरेव संन्यासविधिरित्युक्तत्वाद्व्युत्थायेत्यस्य नास्ति विधित्वमिति शङ्कते —

नन्विति ।

व्युत्थाय विदित्वेति पाठक्रममतिक्रम्य व्याख्याने भवत्येवायं विविदिषोर्विधिरिति परिहरति —

न विधित्सितेति ।

पाठक्रमेऽपि प्रयोजकज्ञानवतो विरक्तस्य भवत्येवायं विधिरित्यभिप्रेत्याऽऽह —

न हीति ।

उक्तमेवान्वयमुखेनोदाहरणद्वारा विवृणोति —

कर्तव्यानामिति ।

अभिषुत्य सोमस्य कण्डनं कृत्वा रसमादायेत्यर्थः ।

पाठक्रममेवाऽऽश्रित्य शङ्कते —

अविद्येति ।

प्रयोजकज्ञानवतो विरक्तस्याऽऽत्मज्ञानविधिसामर्थ्यलब्धस्य यज्ञोपवीतादित्यागस्य कर्तव्यात्मज्ञानेन समानकर्तृकत्वश्रवणादतिशयेनाऽऽवश्यकत्वसिद्धिरित्युत्तरमाह —

न सुतरामिति ।

व्युत्थाने दर्शितं न्यायं भिक्षाचर्येऽप्यतिदिशति —

तथेति ।

भिक्षाचर्यस्य चाऽऽत्मज्ञानविधिनैकवाक्यस्य तथैव दार्ढ्योपपत्तिरिति संबन्धः ।

व्युत्थानादिवाक्यस्यार्थवादत्वमुक्तमनूद्य दूषयति —

यत्पुनरित्यादिना ।

औदुम्बरो यूपो भवतीत्यादौ लेट्परिग्रहेण विधिस्वीकारवदत्रापि पञ्चमलकारेण विधिसिद्धेर्नार्थवादत्वशङ्केत्यर्थः ।