బృహదారణ్యకోపనిషద్భాష్యమ్
తృతీయోఽధ్యాయఃనవమం బ్రాహ్మణమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (బృహదారణ్యక)
 
కతమే రుద్రా ఇతి దశేమే పురుషే ప్రాణా ఆత్మైకాదశస్తే యదాస్మాచ్ఛరీరాన్మర్త్యాదుత్క్రామన్త్యథ రోదయన్తి తద్యద్రోదయన్తి తస్మాద్రుద్రా ఇతి ॥ ౪ ॥
కతమే రుద్రా ఇతి । దశ ఇమే పురుషే, కర్మబుద్ధీన్ద్రియాణి ప్రాణాః, ఆత్మా మనః ఎకాదశః — ఎకాదశానాం పూరణః ; తే ఎతే ప్రాణాః యదా అస్మాచ్ఛరీరాత్ మర్త్యాత్ ప్రాణినాం కర్మఫలోపభోగక్షయే ఉత్క్రామన్తి — అథ తదా రోదయన్తి తత్సమ్బన్ధినః । తత్ తత్ర యస్మాద్రోదయన్తి తే సమ్బన్ధినః, తస్మాత్ రుద్రా ఇతి ॥

ప్రాణశబ్దార్థమాహ —

కర్మేతి ।

తే యదాఽస్మాదిత్యాది వాక్యమనుసృత్య తేషాం రుద్రత్వముపపాదయతి —

త ఎతే ప్రాణా ఇతి ।

మరణకాలః సప్తమ్యర్థః ॥౪॥