ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕೋಪನಿಷದ್ಭಾಷ್ಯಮ್
ತೃತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃನವಮಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕ)
 
ರೂಪಾಣ್ಯೇವ ಯಸ್ಯಾಯತನಂ ಚಕ್ಷುರ್ಲೋಕೋ ಮನೋಜ್ಯೋತಿರ್ಯೋ ವೈ ತಂ ಪುರುಷಂ ವಿದ್ಯಾತ್ಸರ್ವಸ್ಯಾತ್ಮನಃ ಪರಾಯಣಂ ಸ ವೈ ವೇದಿತಾ ಸ್ಯಾತ್ । ಯಾಜ್ಞವಲ್ಕ್ಯಸ್ಯ ವೇದ ವಾ ಅಹಂ ತಂ ಪುರುಷಂ ಸರ್ವಸ್ಯಾತ್ಮನಃ ಪರಾಯಣಂ ಯಮಾತ್ಥ ಯ ಏವಾಯಮಾದರ್ಶೇ ಪುರುಷಃ ಸ ಏಷ ವದೈವ ಶಾಕಲ್ಯ ತಸ್ಯ ಕಾ ದೇವತೇತ್ಯಸುರಿತಿ ಹೋವಾಚ ॥ ೧೫ ॥
ರೂಪಾಣ್ಯೇವ ಯಸ್ಯಾಯತನಮ್ । ಪೂರ್ವಂ ಸಾಧಾರಣಾನಿ ರೂಪಾಣ್ಯುಕ್ತಾನಿ ಇಹ ತು ಪ್ರಕಾಶಕಾನಿ ವಿಶಿಷ್ಟಾನಿ ರೂಪಾಣಿ ಗೃಹ್ಯಂತೇ ; ರೂಪಾಯತನಸ್ಯ ದೇವಸ್ಯ ವಿಶೇಷಾಯತನಂ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಾಧಾರಮಾದರ್ಶಾದಿ ; ತಸ್ಯ ಕಾ ದೇವತೇತಿ — ಅಸುರಿತಿ ಹೋವಾಚ ; ತಸ್ಯ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಾಖ್ಯಸ್ಯ ಪುರುಷಸ್ಯ ನಿಷ್ಪತ್ತಿಃ ಅಸೋಃ ಪ್ರಾಣಾತ್ ॥

ಪುನರುಕ್ತಿಂ ಪ್ರತ್ಯಾಹ —

ಪೂರ್ವಮಿತಿ ।

ಆಧಾರಶಬ್ದೋ ಭಾವಪ್ರಧಾನಸ್ತಥಾ ಚ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಸ್ಯಾಽಽಧಾರತ್ವಂ ಯತ್ರ ತದಿತ್ಯುಕ್ತಂ ಭವತಿ । ಆದಿಶಬ್ದೇನ ಸ್ವಚ್ಛಸ್ವಭಾವಂ ಖಂಗಾದಿ ಗೃಹ್ಯತೇ ।

ಪ್ರಾಣೇನ ಹಿ ನಿಘೃಷ್ಯಮಾಣೇ ದರ್ಪಣಾದೌ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಾಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯೋಗ್ಯೇ ರೂಪವಿಶೇಷೋ ನಿಷ್ಪದ್ಯತೇ । ತತೋ ಯುಕ್ತಂ ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ಪ್ರತಿಬಿಂಬಕಾರಣತ್ವಮಿತ್ಯಭಿಪ್ರೇತ್ಯಾಽಽಹ —

ತಸ್ಯೇತಿ ॥೧೫॥