బృహదారణ్యకోపనిషద్భాష్యమ్
తృతీయోఽధ్యాయఃనవమం బ్రాహ్మణమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (బృహదారణ్యక)
 
శాకల్యేతి హోవాచ యాజ్ఞవల్క్యస్త్వాం స్విదిమే బ్రాహ్మణా అఙ్గారావక్షయణమక్రతా౩ ఇతి ॥ ౧౮ ॥
అష్టధా దేవలోకపురుషభేదేన త్రిధా త్రిధా ఆత్మానం ప్రవిభజ్య అవస్థిత ఎకైకో దేవః ప్రాణభేద ఎవ ఉపాసనార్థం వ్యపదిష్టః ; అధునా దిగ్విభాగేన పఞ్చధా ప్రవిభక్తస్య ఆత్మన్యుపసంహారార్థమ్ ఆహ ; తూష్ణీమ్భూతం శాకల్యం యాజ్ఞవల్క్యో గ్రహేణేవ ఆవేశయన్నాహ — శాకల్యేతి హోవాచ యాజ్ఞవల్క్యః ; త్వాం స్విదితి వితర్కే, ఇమే నూనం బ్రాహ్మణాః, అఙ్గారావక్షయణమ్ — అఙ్గారాః అవక్షీయన్తే యస్మిన్ సన్దంశాదౌ తత్ అఙ్గారావక్షయణమ్ — తత్ నూనం త్వామ్ అక్రత కృతవన్తః బ్రాహ్మణాః, త్వం తు తన్న బుధ్యసే ఆత్మానం మయా దహ్యమానమిత్యభిప్రాయః ॥

శాకల్యేతి హోవాచేత్యాదిగ్రన్థస్య తాత్పర్యం వక్తుం వృత్తం కీర్తయతి —

అష్టధేతి ।

లోకః సామాన్యాకారః పురుషో విశేషావచ్ఛేదో దేవస్తత్కారణమనేన ప్రకారేణ త్రిధా త్రిధాఽఽత్మానం ప్రవిభజ్య స్థితో య ఎకైకో దేవ ఉక్తః స ప్రాణ ఎవ సూత్రాత్మా తద్భేదత్వాత్పూర్వోక్తస్య సర్వస్య స చోపాసనార్థమష్టధోపదిష్టోఽధస్తాదిత్యర్థః ।

ఉత్తరస్య తాత్పర్యం దర్శయతి —

అధునేతి ।

ప్రవిభక్తస్య జగతః సర్వస్యేతి శేషః । ఆత్మశబ్దో హ్రదయవిషయః ।

యాజ్ఞవల్క్యవాక్యస్య శాకల్యే ప్రష్టర్యబుద్ధిపూర్వకారిత్వాపాదకత్వం దర్శయతి —

గ్రహేణేతి ॥౧౮॥