ಕಥಂ ಪುನರೂರ್ಧ್ವಾ ದಿಗವಸ್ಥಿತಾ ಧ್ರುವೇತ್ಯುಚ್ಯತೇ ತತ್ರಾಽಽಹ —

ಮೇರೋರಿತಿ ।

ತತ್ರಾಗ್ನೇರ್ದೇವತಾತ್ವಂ ಪ್ರಕಟಯತಿ —

ಊರ್ಧ್ವಾಯಾಂ ಹೀತಿ ।

‘ದಿಶೋ ವೇದ’(ಬೃ.ಉ.೩-೯-೧೯) ಇತ್ಯಾದಿಶ್ರುತ್ಯಾ ಜಗತೋ ವಿಭಾಗೇನ ಪಂಚಧಾತ್ವಂ ಧ್ಯಾನಾರ್ಥಮುಕ್ತಮಿದಾನೀಂ ವಿಭಾಗವಾದಿನ್ಯಾಃ ಶ್ರುತೇರಭಿಪ್ರಾಯಮಾಹ —

ತತ್ರೇತಿ ।

ಯಥೋಕ್ತೇ ವಿಭಾಗೇ ಸತೀತಿ ಯಾವತ್ ।

ಉಕ್ತಮರ್ಥಂ ಸಂಕ್ಷಿಪತಿ —

ಸದೇವಾ ಇತಿ ।

ತತ್ರಾವಾಂತರವಿಭಾಗಮಾಹ —

ಯದ್ರೂಪಮಿತಿ ।

ಆದ್ಯೇ ಪರ್ಯಾಯೇ ಹೃದಯೇ ರೂಪಪ್ರಪಂಚೋಪಸಂಹಾರೋ ದರ್ಶಿತಃ । ‘ಹೃದಯೇ ಹ್ಯೇವ ರೂಪಾಣಿ’(ಬೃ. ಉ. ೩ । ೯ । ೨೦) ಇತಿ ಶ್ರುತೇರಿತ್ಯರ್ಥಃ ।

ದಕ್ಷಿಣಾಯಾಮಿತ್ಯಾದಿಪರ್ಯಾಯತ್ರಯೇಣ ತತ್ರೈವ ಕರ್ಮೋಪಸಂಹಾರ ಉಕ್ತ ಇತ್ಯಾಹ —

ಯತ್ಕೇವಲಮಿತಿ ।

ಯದ್ಧಿ ಕೇವಲಂ ಕರ್ಮ ತತ್ಫಲಾದಿಭಿಃ ಸಹ ದಕ್ಷಿಣಾದಿಗಾತ್ಮಕಂ ಹೃದ್ಯುಪಸಂಹ್ರಿಯತೇ ಯಜ್ಞಸ್ಯ ದಕ್ಷಿಣಾದಿದ್ವಾರಾ ಹೃದಯೇ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತತ್ವೋಕ್ತೇರ್ದಕ್ಷಿಣಸ್ಯಾ ದಿಶಸ್ತತ್ಫಲತ್ವಾತ್ಪುತ್ರಜನ್ಮಾಖ್ಯಂ ಚ ಕರ್ಮ ಪ್ರತೀಚ್ಯಾತ್ಮಕಂ ತತ್ರೈವೋಪಸಂಹೃತಮ್ । ‘ಹೃದಯೇ ಹ್ಯೇವ ರೇತಃ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಮ್’(ಬೃ. ಉ. ೩ । ೯ । ೨೨ ) ಇತಿ ಶ್ರುತೇಃ । ಪುತ್ರಜನ್ಮನಶ್ಚ ತತ್ಕಾರ್ಯತ್ವಾಜ್ಜ್ಞಾನಸಹಿತಮಪಿ ಕರ್ಮ ಫಲಪ್ರತಿಷ್ಠಾದೇವತಾಭಿಃ ಸಹೋದೀಚ್ಯಾತ್ಮಕಂ ತತ್ರೈವೋಪಸಂಹೃತಂ ಸೋಮದೇವತಾಯಾ ದೀಕ್ಷಾದಿದ್ವಾರಾ ತತ್ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತತ್ವಶ್ರುತೇರೇವಂ ದಿಕ್ತ್ರಯೇ ಸರ್ವಂ ಕರ್ಮ ಹೃದಿ ಸಂಹೃತಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಪಂಚಮಪರ್ಯಾಯಸ್ಯ ತಾತ್ಪರ್ಯಮಾಹ —

ಧ್ರುವಯೇತಿ ।

ನಾಮರೂಪಕರ್ಮಸೂಪಸಂಹೃತೇಷ್ವಪಿ ಕಿಂಚಿದುಪಸಂಹರ್ತವ್ಯಾಂತರಮವಶಿಷ್ಟಮಸ್ತೀತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ ನಿರಾಕರೋತಿ —

ಏತಾವದ್ಧೀತಿ ।

ಪ್ರಶ್ನಾಂತರಮುತ್ಥಾಪಯತಿ —

ತತ್ಸರ್ವಾತ್ಮಕಮಿತಿ ॥೨೪॥