யத்தே கஶ்சித³ப்³ரவீத்தச்²ருணவாமேத்யப்³ரவீந்மே ஜித்வா ஶைலிநிர்வாக்³வை ப்³ரஹ்மேதி யதா² மாத்ருமாந்பித்ருமாநாசார்யவாந்ப்³ரூயாத்ததா² தச்சை²லிநிரப்³ரவீத்³வாக்³வை ப்³ரஹ்மேத்யவத³தோ ஹி கிம் ஸ்யாதி³த்யப்³ரவீத்து தே தஸ்யாயதநம் ப்ரதிஷ்டா²ம் ந மே(அ)ப்³ரவீதி³த்யேகபாத்³வா ஏதத்ஸம்ராடி³தி ஸ வை நோ ப்³ரூஹி யாஜ்ஞவல்க்ய । வாகே³வாயதநமாகாஶ: ப்ரதிஷ்டா² ப்ரஜ்ஞேத்யேநது³பாஸீத । கா ப்ரஜ்ஞதா யாஜ்ஞவல்க்ய । வாகே³வ ஸம்ராடி³தி ஹோவாச । வாசா வை ஸம்ராட்³ப³ந்து⁴: ப்ரஜ்ஞாயத ருக்³வேதோ³ யஜுர்வேத³: ஸாமவேதோ³(அ)த²ர்வாங்கி³ரஸ இதிஹாஸ: புராணம் வித்³யா உபநிஷத³: ஶ்லோகா: ஸூத்ராண்யநுவ்யாக்²யாநாநி வ்யாக்²யாநாநீஷ்டம் ஹுதமாஶிதம் பாயிதமயம் ச லோக: பரஶ்ச லோக: ஸர்வாணி ச பூ⁴தாநி வாசைவ ஸம்ராட்ப்ரஜ்ஞாயந்தே வாக்³வை ஸம்ராட்பரமம் ப்³ரஹ்ம நைநம் வாக்³ஜஹாதி ஸர்வாண்யேநம் பூ⁴தாந்யபி⁴க்ஷரந்தி தே³வோ பூ⁴த்வா தே³வாநப்யேதி ய ஏவம் வித்³வாநேதது³பாஸ்தே । ஹஸ்த்ய்ருஷப⁴ம் ஸஹஸ்ரம் த³தா³மீதி ஹோவாச ஜநகோ வைதே³ஹ: । ஸ ஹோவாச யாஜ்ஞவல்க்ய: பிதா மே(அ)மந்யத நாநநுஶிஷ்ய ஹரேதேதி ॥ 2 ॥
கிம் து யத் தே துப்⁴யம் , கஶ்சித் அப்³ரவீத் ஆசார்ய: ; அநேகாசார்யஸேவீ ஹி ப⁴வாந் ; தச்ச்²ருணவாமேதி । இதர ஆஹ — அப்³ரவீத் உக்தவாந் மே மம ஆசார்ய:, ஜித்வா நாமத:, ஶிலிநஸ்யாபத்யம் ஶைலிநி: — வாக்³வை ப்³ரஹ்மேதி வாக்³தே³வதா ப்³ரஹ்மேதி । ஆஹேதர: — யதா² மாத்ருமாந் மாதா யஸ்ய வித்³யதே புத்ரஸ்ய ஸம்யக³நுஶாஸ்த்ரீ அநுஶாஸநகர்த்ரீ ஸ மாத்ருமாந் ; அத ஊர்த்⁴வம் பிதா யஸ்யாநுஶாஸ்தா ஸ பித்ருமாந் ; உபநயநாதூ³ர்த்⁴வம் ஆ ஸமாவர்தநாத் ஆசார்யோ யஸ்யாநுஶாஸ்தா ஸ ஆசார்யவாந் ; ஏவம் ஶுத்³தி⁴த்ரயஹேதுஸம்யுக்த: ஸ ஸாக்ஷாதா³சார்ய: ஸ்வயம் ந கதா³சித³பி ப்ராமாண்யாத்³வ்யபி⁴சரதி ; ஸ யதா² ப்³ரூயாச்சி²ஷ்யாய ததா²ஸௌ ஜித்வா ஶைலிநிருக்தவாந் — வாக்³வை ப்³ரஹ்மேதி ; அவத³தோ ஹி கிம் ஸ்யாதி³தி — ந ஹி மூகஸ்ய இஹார்த²ம் அமுத்ரார்த²ம் வா கிஞ்சந ஸ்யாத் । கிம் து அப்³ரவீத் உக்தவாந் தே துப்⁴யம் தஸ்ய ப்³ரஹ்மண: ஆயதநம் ப்ரதிஷ்டா²ம் ச — ஆயதநம் நாம ஶரீரம் ; ப்ரதிஷ்டா² த்ரிஷ்வபி காலேஷு ய ஆஶ்ரய: । ஆஹேதர: — ந மே(அ)ப்³ரவீதி³தி । இதர ஆஹ — யத்³யேவம் ஏகபாத் வை ஏதத் , ஏக: பாதோ³ யஸ்ய ப்³ரஹ்மண: ததி³த³மேகபாத்³ப்³ரஹ்ம த்ரிபி⁴: பாதை³: ஶூந்யம் உபாஸ்யமாநமிதி ந ப²லாய ப⁴வதீத்யர்த²: । யத்³யேவம் , ஸ த்வம் வித்³வாந்ஸந் ந: அஸ்மப்⁴யம் ப்³ரூஹி ஹே யாஜ்ஞவல்க்யேதி । ஸ ச ஆஹ — வாகே³வ ஆயதநம் , வாக்³தே³வஸ்ய ப்³ரஹ்மண: வாகே³வ கரணம் ஆயதநம் ஶரீரம் , ஆகாஶ: அவ்யாக்ருதாக்²ய: ப்ரதிஷ்டா² உத்பத்திஸ்தி²திலயகாலேஷு । ப்ரஜ்ஞேத்யேநது³பாஸீத — ப்ரஜ்ஞேதீயமுபநிஷத் ப்³ரஹ்மணஶ்சதுர்த²: பாத³: — ப்ரஜ்ஞேதி க்ருத்வா ஏநத் ப்³ரஹ்ம உபாஸீத । கா ப்ரஜ்ஞதா யாஜ்ஞவல்க்ய, கிம் ஸ்வயமேவ ப்ரஜ்ஞா, உத ப்ரஜ்ஞாநிமித்தா — யதா² ஆயதநப்ரதிஷ்டே² ப்³ரஹ்மணோ வ்யதிரிக்தே, தத்³வத்கிம் । ந ; கத²ம் தர்ஹி ? வாகே³வ, ஸம்ராட் , இதி ஹோவாச ; வாகே³வ ப்ரஜ்ஞேதி ஹ உவாச உக்தவாந் , ந வ்யதிரிக்தா ப்ரஜ்ஞேதி । கத²ம் புநர்வாகே³வ ப்ரஜ்ஞேதி உச்யதே — வாசா வை, ஸம்ராட் , ப³ந்து⁴: ப்ரஜ்ஞாயதே — அஸ்மாகம் ப³ந்து⁴ரித்யுக்தே ப்ரஜ்ஞாயதே ப³ந்து⁴: ; ததா² ருக்³வேதா³தி³, இஷ்டம் யாக³நிமித்தம் த⁴ர்மஜாதம் , ஹுதம் ஹோமநிமித்தம் ச, ஆஶிதம் அந்நதா³நநிமித்தம் , பாயிதம் பாநதா³நநிமித்தம் , அயம் ச லோக:, இத³ம் ச ஜந்ம, பரஶ்ச லோக:, ப்ரதிபத்தவ்யம் ச ஜந்ம, ஸர்வாணி ச பூ⁴தாநி — வாசைவ, ஸம்ராட் , ப்ரஜ்ஞாயந்தே ; அதோ வாக்³வை, ஸம்ராட் , பரமம் ப்³ரஹ்ம । நைநம் யதோ²க்தப்³ரஹ்மவித³ம் வாக்³ஜஹாதி ; ஸர்வாண்யேநம் பூ⁴தாந்யபி⁴க்ஷரந்தி ப³லிதா³நாதி³பி⁴: ; இஹ தே³வோ பூ⁴த்வா புந: ஶரீரபாதோத்தரகாலம் தே³வாநப்யேதி அபிக³ச்ச²தி, ய ஏவம் வித்³வாநேதது³பாஸ்தே । வித்³யாநிஷ்க்ரயார்த²ம் ஹஸ்திதுல்ய ருஷபோ⁴ ஹஸ்த்ய்ருஷப⁴: யஸ்மிந்கோ³ஸஹஸ்ரே தத் ஹஸ்த்ய்ருஷப⁴ம் ஸஹஸ்ரம் த³தா³மீதி ஹோவாச ஜநகோ வைதே³ஹ: । ஸ ஹோவாச யாஜ்ஞவல்க்ய: — அநநுஶிஷ்ய ஶிஷ்யம் க்ருதார்த²மக்ருத்வா ஶிஷ்யாத் த⁴நம் ந ஹரேதேதி மே மம பிதா — அமந்யத ; மமாப்யயமேவாபி⁴ப்ராய: ॥