ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕೋಪನಿಷದ್ಭಾಷ್ಯಮ್
ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃದ್ವಿತೀಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕ)
 
ಇಂಧೋ ಹ ವೈ ನಾಮೈಷ ಯೋಽಯಂ ದಕ್ಷಿಣೇಽಕ್ಷನ್ಪುರುಷಸ್ತಂ ವಾ ಏತಮಿಂಧಂ ಸಂತಮಿಂದ್ರ ಇತ್ಯಾಚಕ್ಷತೇ ಪರೋಕ್ಷೇಣೈವ ಪರೋಕ್ಷಪ್ರಿಯಾ ಇವ ಹಿ ದೇವಾಃ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷದ್ವಿಷಃ ॥ ೨ ॥
ಇಂಧೋ ಹ ವೈ ನಾಮ । ಇಂಧ ಇತ್ಯೇವಂನಾಮಾ, ಯಃ ಚಕ್ಷುರ್ವೈ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ಪುರೋಕ್ತ ಆದಿತ್ಯಾಂತರ್ಗತಃ ಪುರುಷಃ ಸ ಏಷಃ, ಯೋಽಯಂ ದಕ್ಷಿಣೇ ಅಕ್ಷನ್ ಅಕ್ಷಣಿ ವಿಶೇಷೇಣ ವ್ಯವಸ್ಥಿತಃ — ಸ ಚ ಸತ್ಯನಾಮಾ ; ತಂ ವೈ ಏತಂ ಪುರುಷಮ್ , ದೀಪ್ತಿಗುಣತ್ವಾತ್ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ನಾಮ ಅಸ್ಯ ಇಂಧ ಇತಿ, ತಮ್ ಇಂಧಂ ಸಂತಮ್ ಇಂದ್ರ ಇತ್ಯಾಚಕ್ಷತೇ ಪರೋಕ್ಷೇಣ । ಯಸ್ಮಾತ್ಪರೋಕ್ಷಪ್ರಿಯಾ ಇವ ಹಿ ದೇವಾಃ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷದ್ವಿಷಃ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷನಾಮಗ್ರಹಣಂ ದ್ವಿಷಂತಿ । ಏಷ ತ್ವಂ ವೈಶ್ವಾನರಮಾತ್ಮಾನಂ ಸಂಪನ್ನೋಽಸಿ ॥

ವಿಶ್ವತೈಜಸಪ್ರಾಜ್ಞಾನುವಾದೇನ ತುರೀಯಂ ಬ್ರಹ್ಮ ದರ್ಶಯಿತುಮಾದೌ ವಿಶ್ವಮನುವದತಿ —

ಇಂಧ ಇತಿ ।

ಕೋಽಸಾವಿಂಧನಾಮೇತಿ ಚೇತ್ತಮಾಹ —

ಯಶ್ಚಕ್ಷುರಿತಿ ।

ಅಧಿದೈವತಂ ಪುರುಷಮುಕ್ತ್ವಾಽಧ್ಯಾತ್ಮಂ ತಂ ದರ್ಶಯತಿ —

ಯೋಽಯಮಿತಿ ।

ತಸ್ಯ ಪೂರ್ವಸ್ಮಿನ್ನಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಪ್ರಸ್ತುತತ್ವಮಾಹ —

ಸ ಚೇತಿ ।

ಪ್ರಕೃತೇ ಪುರುಷೇ ವಿದುಷಾಂ ಸಮ್ಮತಿಮಾಹ —

ತಂ ವಾ ಏತಮಿತಿ ।

ಇಂಧತ್ವಂ ಸಾಧಯತಿ —

ದೀಪ್ತೀತಿ ।

ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಸ್ಯ ಪರೋಕ್ಷೇಣಾಽಽಖ್ಯಾನೇ ಹೇತುಮಾಹ —

ಯಸ್ಮಾದಿತಿ ॥೨॥