అవధారణం వివృణోతి —
నేతి।
వేదనా సుఖదుఃఖాదిలక్షణా ।
ఆగమస్య పరలోకసాధకత్వమభిప్రేత్యాఽఽహ —
తచ్చేతి।
అవధారణమాక్షిపతి —
నన్వితి।
తస్య స్థానాన్తరత్వం దూషయతి —
నేతి।
స్వప్నస్య లోకద్వయాతిరిక్తస్థానత్వాభావే కథం తృతీయత్వప్రసిద్ధిరిత్యాహ —
కథమితి।
తస్య సన్ధ్యత్వాన్న స్థానాన్తరత్వమిత్యుత్తరమాహ —
సన్ధ్యం తదితి।
సన్ధ్యత్వం వ్యుత్పాదయతి —
ఇహేతి।
యత్స్వప్నస్థానం తృతీయం మన్యసే తదిహలోకపరలోకయోః సన్ధ్యమితి సంబన్ధః ।
అస్య సన్ధ్యత్వం ఫలితమాహ —
తేనేతి।
పూరణప్రత్యయశ్రుత్యా స్థానాన్తరత్వమేవ స్వప్నస్య కిం న స్యాదిత్యాశఙ్క్య ప్రథమశ్రుతసన్ధ్యశబ్దవిరోధాన్మైవమిత్యాహ —
న హీతి।
పరలోకాస్తిత్వే ప్రమాణాన్తరజిజ్ఞాసయా పృచ్ఛతి —
కథమితి।
ప్రత్యక్షం ప్రమాణయన్నుత్తరమాహ —
యత ఇత్యాదినా।
స్వప్నప్రత్యక్షం పరలోకాస్తిత్వే ప్రమాణమిత్యుక్తం తదేవోత్తరవాక్యేన స్ఫుటయితుం పృచ్ఛతి —
కథమితి।
కథంశబ్దార్థమేవ ప్రకటయతి —
కిమిత్యాదినా।
ఉత్తరవాక్యముత్తరత్వేనోత్థాపయతి —
ఉచ్యత ఇతి।
తత్రాథశబ్దముక్తప్రశ్నార్థతయా వ్యాకరోతి —
అథేతి।
ఉత్తరభాగముత్తరత్వేన వ్యాచష్టే —
శృణ్వితి।
యదుక్తం కిమాశ్రయ ఇతి తత్రాఽఽహ —
యథాక్రమ ఇతి।
యదుక్తం కేన విధినేతి తత్రాఽఽహ —
తమాక్రమమితి।
పాప్మశబ్దస్య యథాశ్రుతార్థత్వే సంభవతి కిమితి ఫలవిషయత్వం తత్రాఽఽహ —
నత్వితి ।
సాక్షాదాగమాదృతే ప్రత్యక్షేణేతి యావత్ । పాప్మనామేవ సాక్షాద్దర్శనాసంభవస్తచ్ఛబ్దార్థః ।
కథం పునరాద్యే వయసి పాప్మనామానన్దానాం చ స్వప్నే దర్శనం తత్రాఽఽహ —
జన్మాన్తరేతి।
యద్యపి మధ్యమే వయసి కరణపాటవాదైహికవాసనయా స్వప్నో దృశ్యతే తథాఽపి కథమన్తిమే వయసి స్వప్నదర్శనం తదాహ —
యాని చేతి।
ఫలానాం క్షుద్రత్వమత్ర లేశతో భుక్తత్వమ్ ।యానీత్యుపక్రమాత్తానీత్యుపసంఖ్యాతవ్యమ్ ।
ఐహికవాసనావశాదైహికానామేవ పాప్మనామానన్దానాం చ స్వప్నే దర్శనసంభవాన్న స్వప్నప్రత్యక్షం పరలోకసాధకమితి శఙ్కతే —
తత్కథమితి ।
పరిహరతి —
ఉచ్యత ఇతి ।
యద్యపి స్వప్నే మనుష్యాణామిన్ద్రాదిభావోఽననుభూతోఽపి భాతి తథాఽపి తదపూర్వమేవ దర్శనమిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
న చేతి ।
స్వప్నధియా భావిజన్మభావినోఽపి స్వప్నే దర్శనాత్ప్రాయేణేత్యుక్తమ్ । న చ తదపూర్వదర్శనమపి సమ్యగ్జ్ఞానముత్థానప్రత్యయబాధాత్ । న చైవం స్వప్నధియా భావిజన్మాసిద్ధిర్యథాజ్ఞానమర్థాఙ్గీకారాదితి భావః ।
ప్రమాణఫలముపసంహరతి —
తేనేతి ।
స యత్రేత్యాదివాక్యస్య వ్యవహితేన సంబన్ధం వక్తుం వృత్తమనూద్యాఽఽక్షిపతి —
యదిత్యాదినా ।
బాహ్యజ్యోతిరభావే సత్యయం పురుషః కార్యకరణసంఘాతో యేన సంఘాతాతిరిక్తేనాఽఽత్మజ్యోతిషా గమనాగమనాది నిర్వర్తయతి తదాత్మజ్యోతిరస్తీతి యదుక్తమిత్యనువాదార్థః ।
విశిష్టస్థానాభావం వక్తుం విశేషణాభావం తావద్దర్శయతి —
తదేవేతి ।
ఆదిత్యాదిజ్యోతిరభావవిశిష్టస్థానం యత్రేత్యుక్తం తదేవ స్థానం నాస్తి విశేషణాభావాదితి శేషః ।
యథోక్తస్థానాభావే హేతుమాహ —
యేనేతి ।
సంసృష్టో బాహ్యైర్జ్యోతిర్భిరితి శేషః ।
వ్యవహారభూమౌ బాహ్యజ్యోతిరభావాభావే ఫలితమాహ —
తస్మాదితి ।
ఉత్తరగ్రన్థముత్తరత్వేనావతారయతి —
అథేత్యాదినా ।
యథోక్తం సర్వవ్యతిరిక్తత్వం స్వయం జ్యోతిష్ట్వమిత్యాది । ఆహ స్వప్నం ప్రస్తౌతీతి యావత్ । ఉపాదానశబ్దః పరిగ్రహవిషయః ।
కథమస్య సర్వావత్త్వం తదాహ —
సర్వావత్త్వమితి ।
సంసర్గకారణభూతాః సహాధ్యాత్మాదిభాగేనేతి శేషః ।
కిముపాదాన ఇత్యస్యోత్తరముక్త్వా కేన విధానేత్యస్యోత్తరమాహ —
స్వయమిత్యాదినా ।
ఆపాద్య ప్రస్వపితీత్యుత్తరత్ర సంబన్ధః ।
కథం పునరాత్మనో దేహవిహన్తృత్వం జాగ్రద్ధేతుకర్మఫలోపభోగోపరమణాద్ధి స విహన్యతే తత్రాఽఽహ —
జాగరితే హీత్యాదినా ।
నిర్మాణవిషయం దర్శయతి —
వాసనామయమితి ।
యథా మాయావీ మాయామయం దేహం నిర్మిమీతే తద్వదిత్యాహ —
మాయామయమివేతి ।
కథం పునరాత్మనో యథోక్తదేహనిర్మాణకర్తృత్వం కర్మకృతత్వాత్తన్నిర్మాణస్యేత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
నిర్మాణమపీతి ।
స్వేన భాసేత్యత్రేత్థమ్భావే తృతీయా । కరణే తృతీయాం వ్యావర్తయతి —
సా హీతి ।
తత్రేతి స్వప్నోక్తిః యథోక్తాన్తఃకరణవృత్తేర్విషయత్వేన ప్రకాశమానత్వేఽపి స్వభాసే భవతు కరణత్వమిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
సా తత్రేతి ।
స్వేన జ్యోతిషేతి కర్తరి తృతీయా । స్వశబ్దోఽత్రాఽఽత్మవిషయః ।
కోఽయం ప్రస్వాపో నామ తత్రాఽఽహ —
యదేవమితి ।
వివిక్తవిశేషణం వివృణోతి —
బాహ్యేతి ।
స్వప్నే స్వయఞ్జ్యోతిరాత్మేత్యుక్తమాక్షిపతి —
నన్వస్యేతి ।
వాసనాపరిగ్రహస్య మనోవృత్తిరూపస్య విషయతయా విషయిత్వాభావాదవిరుద్ధమాత్మనః స్వప్నే స్వయఞ్జ్యోతిష్ట్వమితి సమాధత్తే —
నైష దోష ఇతి ।
కుతో వాసనోపాదానస్య విషయత్వమిత్యాశఙ్క్య స్వయఞ్జ్యోతిష్ట్వశ్రుతిసామర్థ్యాదిత్యాహ —
తేనేతి ।
మాత్రాదానస్య విషయత్వేనేతి యావత్ ।
తదేవ వ్యతిరేకముఖేనాఽఽహ —
నత్వితి ।
యథా సుషుప్తికాలే వ్యక్తస్య విషయస్యాభావే స్వయం జ్యోతిరాత్మా దర్శయితుం న శక్యతే తథా స్వప్నేఽపి తస్మాత్తత్ర స్వయఞ్జ్యోతిష్ట్వశ్రుత్యా మాత్రాదానస్య విషయత్వం ప్రకాశితమిత్యర్థః ।
భవతు స్వప్నే వాసనాదానస్య విషయత్వం తథాపి కథం స్వయఞ్జ్యోతిరాత్మా శక్యతే వివిచ్య దర్శయితుమిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
యదా పునరితి ।
అవభాసయదవభాస్యం వాసనాత్మకమన్తఃకరణమితి శేషః ।
స్వప్నావస్థాయామాత్మనోఽవభాసకాన్తరాభావే ఫలితమాహ —
తేనేతి ॥ ౯ ॥