తస్మిన్నిత్యాదిపూర్వపక్షముత్థాపయతి —
తస్మిన్నితి ।
విప్రతిపత్తిమేవ ప్రశ్నపూర్వకం విశదయతి —
కథమిత్యాదినా ।
పిఙ్గలం వహ్నిజ్వాలాతుల్యమ్ । లోహితం జపాకుసుమసంనిభమ్ ।
సప్రపఞ్చం శబ్దస్పర్శరూపరసాదిమద్బ్రహ్మ తదుపాసనమనుసృత్య తత్ప్రాప్తిమార్గే వివాదో ముముక్షూణామిత్యాహ —
యథాదర్శనమితి।
తథాఽపి కథం బ్రహ్మప్రాప్తిమార్గే శుక్లాదిరూపసిద్ధిః ।
న హి జ్ఞానస్య రూపాదిమత్త్వమిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
నాడ్యస్త్వితి ।
తాసామపి కథం యథోక్తరూపవత్త్వమిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
శ్లేష్మాదీతి ।
తథాఽపి కథం శుక్లాదిరూపవత్త్వమిత్యాశఙ్క్య నాడీఖణ్డోక్తం స్మారయతి —
శుక్లస్యేతి ।
నాడీపరిగ్రహే నియామకాభావమాశఙ్క్య పక్షాన్తరమాహ —
ఆదిత్యం వేతి ।
ఎవంవిధం శుక్లాదినానావర్ణమిత్యర్థః ।
తస్య తథాత్వే ప్రమాణమాహ —
ఎష ఇతి ।
ప్రకృతే జ్ఞానమార్గే కిమితి మార్గాన్తరం కల్ప్యతే తత్రాఽఽహ —
దర్శనేతి ।
తర్హి నాడీపక్షో వాఽఽదిత్యపక్షో వా కతరో వివక్షితస్తత్రాఽఽహ —
సర్వథాఽపీతి ।
శుక్లమార్గస్య జ్ఞానమార్గాదన్యత్వమాక్షిపతి —
నన్వితి ।
శుక్లశబ్దస్య నాద్వైతమార్గవిషయత్వం నీలాదిశబ్దసమభివ్యాహారవిరోధాదితి పరిహరతి —
న నీలేతి ।
సైద్ధాన్తికమన్త్రభాగం వ్యాఖ్యాతుం పూర్వపక్షం దూషయతి —
యాఞ్ఛుక్లాదీనితి ।
న కేవలం దేహదేశనిఃసరణసంబన్ధాదేవ నాడీభేదానాం సంసారవిషయత్వం కిన్తు బ్రహ్మలోకాదిసంబన్ధాదపీత్యాహ —
బ్రహ్మాదీతి ।
ఆదిత్యోఽపి దేవయానమధ్యపాతీ బ్రహ్మలోకప్రాపకః సంసారహేతురేవేతి మన్వానో మోక్షమార్గముపసంహరతి —
తస్మాదితి ।
ఆప్తకామతయా జ్ఞానమార్గ ఇతి సంబన్ధః । ఎవం భూమికాం కృత్వైష ఇత్యస్యార్థమాహ —
సర్వకామేతి ।
తథా తైలాదివిలయే ప్రదీపస్య జ్వలనానుపపత్తౌ తేజోమాత్రే నిర్వాణమిష్యతే తథా స్థూలస్య సూక్ష్మస్య చ సర్వస్యైవ కామస్య జ్ఞానాత్క్షయే సతి గత్యనుపపత్తావత్రైవ ప్రత్యగాత్మని కార్యకరణానామేకీభావేనావసానమిత్యయమేషశబ్దార్థ ఇత్యర్థః ।
పన్థా ఇత్యేతద్వ్యాచష్టే —
జ్ఞానమార్గ ఇతి ।
ఇత్థమ్భావే తృతీయామాశ్రిత్యాఽఽహ —
పరమాత్మేతి ।
అనువేదనకర్తృర్బ్రాహ్మణస్య సంన్యాసిత్వం దర్శయతి —
త్యక్తేతి ।
విప్రతిపత్తిం నిరాకృత్య మోక్షమార్గం నిర్ధార్య తేన ధీరా అపియన్తీత్యత్రోక్తం నిగమయతి —
తేనేతి ।
అన్యోఽపి మన్త్రదృశః సకాశాదితి శేషః । ఇహేతి జీవదవస్థోక్తిః ।
సముచ్చయకారిణోఽత్ర బ్రహ్మప్రాప్తిర్వివక్ష్యతేతి కేచిత్తాన్ప్రత్యాహ —
న పునరితి ।
విరోధాజ్జ్ఞానకర్మణోరితి శేషః ।
కిఞ్చ క్రమసముచ్చయః సమసముచ్చయో వేతి వికల్ప్యాఽఽద్యమఙ్గీకృత్య ద్వీతీయం దృషయతి —
అపుణ్యేతి ।
జ్ఞానస్య కర్మాసముచ్చయేఽపి వివేకజ్ఞానేన సముచ్చయోఽస్తీత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
త్యజేతి ।
బ్రహ్మవిదోఽపి స్తుత్యాదిదృష్టేస్తేన సముచ్చయో జ్ఞానస్యేత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
నిరాశిషమితి ।
కామ్యాననుష్ఠానమనారమ్భః । అక్షీణత్వం నిషిద్ధానాచరణమ్ । క్షీణకర్మత్వం నిత్యాదికర్మరాహిత్యమ్ ।
అసముచ్చయే వాక్యాన్తరమాహ —
నేత్యాదినా ।
ఎకతా నిరపేక్షతా సర్వోదాసీనతేతి యావత్ । సమతా మిత్రోదాసీనశత్రుబుద్ధివ్యతిరేకేణ సర్వత్ర స్వస్మిన్నివ దృష్టిః । దణ్డనిధానమహింసాపరత్వమ్ ।
“అర్థస్య మూలం నికృతిః క్షమా చ కామస్య చిత్తం చ వపుర్వయశ్చ ।
ధర్మస్య యాగాది దయా దమశ్చ మోక్షస్య సర్వోపరమః క్రియాభ్యః”॥
ఇత్యాదిచతుర్విధే పురుషార్థే సాధనభేదోపదేశి వాక్యమాదిశబ్దార్థః । ఇత్యాదిస్మృతిభ్యశ్చ న పుణ్యాదిసముచ్చయకారిణో గ్రహణమితి సంబన్ధః ।
తథాఽపి ప్రకృతే మన్త్రే సముచ్చయో భాతీత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
ఉపదేక్ష్యతీతి ।
వాక్యశేషాదిపర్యాలోచనాసిద్ధమర్థముపసంహరతి —
తస్మాదితి ।
పూర్వం పుణ్యకృద్భూత్వా పునస్త్యక్తపుత్రాద్యేషణో బ్రహ్మవిత్తేనైతీతి క్రమో న యుజ్యతేఽశ్రుతత్వాదిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
అథవేతి ।
స్తుతిమేవోపపాదయతి —
పుణ్యకృతీతి ।
తేజాంసి కరణాన్యుపసంహృత్య స్థితస్తైజసో దహరాద్యుపాసీనో యోగీ తస్మిన్నణిమాద్యైశ్వర్యాన్మహానుభావత్వప్రసిద్ధిః । తాభ్యాం పుణ్యకృత్తైజసాభ్యామిత్యర్థః ।
అతఃశబ్దపరామృష్టం స్పష్టయతి —
ప్రఖ్యాతేతి ।
పుణ్యకృత్తైజసయోరితి శేషః ॥ ౯ ॥