బృహదారణ్యకోపనిషద్భాష్యమ్
పఞ్చమోఽధ్యాయఃపఞ్చమం బ్రాహ్మణమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (బృహదారణ్యక)
 
య ఎష ఎతస్మిన్మణ్డలే పురుషస్తస్య భూరితి శిర ఎకం శిర ఎకమేతదక్షరం భువ ఇతి బాహూ ద్వౌ బాహూ ద్వే ఎతే అక్షరే స్వరితి ప్రతిష్ఠా ద్వే ప్రతిష్ఠే ద్వే ఎతే అక్షరే తస్యోపనిషదహరితి హన్తి పాప్మానం జహాతి చ య ఎవం వేద ॥ ౩ ॥
తత్ర యః, అసౌ కః ? యః ఎషః ఎతస్మిన్మణ్డలే పురుషః సత్యనామా ; తస్య వ్యాహృతయః అవయవాః ; కథమ్ ? భూరితి యేయం వ్యాహృతిః, సా తస్య శిరః, ప్రాథమ్యాత్ ; తత్ర సామాన్యం స్వయమేవాహ శ్రుతిః — ఎకమ్ ఎకసఙ్ఖ్యాయుక్తం శిరః, తథా ఎతత్ అక్షరమ్ ఎకం భూరితి । భువ ఇతి బాహూ, ద్విత్వసామాన్యాత్ ; ద్వౌ బాహూ, ద్వే ఎతే అక్షరే । తథా స్వరితి ప్రతిష్ఠా ; ద్వే ప్రతిష్ఠే ద్వే ఎతే అక్షరే ; ప్రతిష్ఠే పాదౌ ప్రతితిష్ఠత్యాభ్యామితి । తస్యాస్య వ్యాహృత్యవయవస్య సత్యస్య బ్రహ్మణ ఉపనిషత్ రహస్యమ్ అభిధానమ్ , యేనాభిధానేన అభిధీయమానం తద్బ్రహ్మ అభిముఖీ భవతి లోకవత్ ; కాసావిత్యాహ — అహరితి ; అహరితి చైతత్ రూపం హన్తేర్జహాతేశ్చేతి యో వేద, స హన్తి జహాతి చ పాప్మానం య ఎవం వేద ॥

తత్ర స్థానద్వయసంబన్ధినః సత్యస్య బ్రహ్మణో ధ్యానే ప్రస్తుతే సతీత్యర్థః । తత్రేతి ప్రథమవ్యాహృతౌ శిరోదృష్ట్యారోపే వివక్షితే । తస్యోపనిషదిత్యాది వ్యాచష్టే —

తస్యేత్యాదినా ।

యథా లోకే గవాదిః స్వేనాభిధానేనాభిధీయమానః సంముఖీభవతి తద్వదిత్యాహ —

లోకవదితి ।

నామోపాస్తిఫలమాహ —

అహరితి చేతి ॥౩॥