ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
பஞ்சமோ(அ)த்⁴யாய:சதுர்த³ஶம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
பூ⁴மிரந்தரிக்ஷம் த்³யௌரித்யஷ்டாவக்ஷராண்யஷ்டாக்ஷரம் ஹ வா ஏகம் கா³யத்ர்யை பத³மேதது³ ஹைவாஸ்யா ஏதத்ஸ யாவதே³ஷு த்ரிஷு லோகேஷு தாவத்³த⁴ஜயதி யோ(அ)ஸ்யா ஏததே³வம் பத³ம் வேத³ ॥ 1 ॥
ப்³ரஹ்மணோ ஹ்ருத³யாத்³யநேகோபாதி⁴விஶிஷ்டஸ்ய உபாஸநமுக்தம் ; அத² இதா³நீம் கா³யத்ர்யுபாதி⁴விஶிஷ்டஸ்ய உபாஸநம் வக்தவ்யமித்யாரப்⁴யதே । ஸர்வச்ச²ந்த³ஸாம் ஹி கா³யத்ரீச²ந்த³: ப்ரதா⁴நபூ⁴தம் ; தத்ப்ரயோக்த்ருக³யத்ராணாத் கா³யத்ரீதி வக்ஷ்யதி ; ந ச அந்யேஷாம் ச²ந்த³ஸாம் ப்ரயோக்த்ருப்ராணத்ராணஸாமர்த்²யம் ; ப்ராணாத்மபூ⁴தா ச ஸா ; ஸர்வச்ச²ந்த³ஸாம் ச ஆத்மா ப்ராண: ; ப்ராணஶ்ச க்ஷதத்ராணாத் க்ஷத்த்ரமித்யுக்தம் ; ப்ராணஶ்ச கா³யத்ரீ ; தஸ்மாத் தது³பாஸநமேவ விதி⁴த்ஸ்யதே ; த்³விஜோத்தமஜந்மஹேதுத்வாச்ச — ‘கா³யத்ர்யா ப்³ராஹ்மணமஸ்ருஜத த்ரிஷ்டுபா⁴ ராஜந்யம் ஜக³த்யா வைஶ்யம்’ ( ? ) இதி த்³விஜோத்தமஸ்ய த்³விதீயம் ஜந்ம கா³யத்ரீநிமித்தம் ; தஸ்மாத் ப்ரதா⁴நா கா³யத்ரீ ; ‘ப்³ரஹ்மணா வ்யுத்தா²ய ப்³ராஹ்மணா அபி⁴வத³ந்தி, ஸ ப்³ராஹ்மணோ விபாபோ விரஜோ(அ)விசிகித்ஸோ ப்³ராஹ்மணோ ப⁴வதி’ (ப்³ரு. உ. 3 । 5 । 1), (ப்³ரு. உ. 3 । 8 । 8), (ப்³ரு. உ. 3 । 8 । 10), (ப்³ரு. உ. 4 । 4 । 23) இத்யுத்தமபுருஷார்த²ஸம்ப³ந்த⁴ம் ப்³ராஹ்மணஸ்ய த³ர்ஶயதி ; தச்ச ப்³ராஹ்மணத்வம் கா³யத்ரீஜந்மமூலம் ; அதோ வக்தவ்யம் கா³யத்ர்யா: ஸதத்த்வம் । கா³யத்ர்யா ஹி ய: ஸ்ருஷ்டோ த்³விஜோத்தம: நிரங்குஶ ஏவ உத்தமபுருஷார்த²ஸாத⁴நே அதி⁴க்ரியதே ; அத: தந்மூல: பரமபுருஷார்த²ஸம்ப³ந்த⁴: । தஸ்மாத் தது³பாஸநவிதா⁴நாய ஆஹ — பூ⁴மிரந்தரிக்ஷம் த்³யௌரித்யேதாநி அஷ்டாவக்ஷராணி ; அஷ்டாக்ஷரம் அஷ்டா²வக்ஷராணி யஸ்ய தத் இத³மஷ்டாக்ஷரம் ; ஹ வை ப்ரஸித்³தா⁴வத்³யோதகௌ ; ஏகம் ப்ரத²மம் , கா³யத்ர்யை கா³யத்ர்யா:, பத³ம் ; யகாரேணைவ அஷ்டத்வபூரணம் । ஏதத் உ ஹ ஏவ ஏததே³வ அஸ்யா கா³யத்ர்யா: பத³ம் பாத³: ப்ரத²ம: பூ⁴ம்யாதி³லக்ஷண: த்ரைலோக்யாத்மா, அஷ்டாக்ஷரத்வஸாமாந்யாத் । ஏவம் ஏதத் த்ரைலோக்யாத்மகம் கா³யத்ர்யா: ப்ரத²மம் பத³ம் யோ வேத³, தஸ்யைதத்ப²லம் — ஸ வித்³வாந் யாவத்கிஞ்சித் ஏஷு த்ரிஷு லோகேஷு ஜேதவ்யம் , தாவத்ஸர்வம் ஹ ஜயதி, ய: அஸ்யை ஏததே³வம் பத³ம் வேத³ ॥

வ்ருத்தமநூத்³ய கா³யத்ரீப்³ராஹ்மணஸ்ய தாத்பர்யமாஹ —

ப்³ரஹ்மண இத்யாதி³நா ।

ச²ந்தோ³ந்தரேஷ்வபி வித்³யமாநேஷு கிமிதி கா³யத்ர்யுபாதி⁴கமேவ ப்³ரஹ்மோபாஸ்யமிஷ்யதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

ஸர்வச்ச²ந்த³ஸாமிதி ।

தத்ப்ராதா⁴ந்யே ஹேதுமாஹ —

தத்ப்ரயோக்த்ரிதி ।

துல்யம் ப்ரயோக்த்ருப்ராணத்ராணஸாமர்த்²யம் ச²ந்தோ³(அ)ந்தராணாமபீதி சேந்நேத்யாஹ —

ந சேதி ।

ப்ரமாணாபா⁴வாதி³தி பா⁴வ: ।

கிஞ்ச ப்ராணாத்மபா⁴வோ கா³யத்ர்யா விவக்ஷ்யதே ப்ராணஶ்ச ஸர்வேஷாம் ச²ந்த³ஸாம் நிர்வர்தகத்வாதா³த்மா ததா² ச ஸர்வச்ச²ந்தோ³வ்யாபககா³யத்ர்யுபாதி⁴கப்³ரஹ்மோபாஸநமேவாத்ர விவக்ஷிதமித்யாஹ —

ப்ராணாத்மேதி ।

ததா³த்மபூ⁴தா கா³யத்ரீத்யுக்தம் வ்யக்தீகரோதி —

ப்ராணஶ்சேதி ।

தத்ப்ரயோக்த்ருக³யத்ராணாத்³தி⁴ கா³யத்ரீ । ப்ராணஶ்ச வாகா³தீ³நாம் த்ராதா । ததஶ்சைகலக்ஷணத்வாத்தயோஸ்தாதா³த்ம்யமித்யர்த²: ।

ப்ராணகா³யத்ர்யோஸ்தாதா³த்ம்யே ப²லிதமாஹ —

தஸ்மாதி³தி ।

கா³யத்ரீப்ராதா⁴ந்யே ஹேத்வந்தரமாஹ —

த்³விஜோத்தமேதி ।

ததே³வ ஸ்பு²டயதி —

கா³யத்ர்யேதி ।

தத்ப்ராதா⁴ந்யே ஹேத்வந்தரமாஹ —

ப்³ராஹ்மணா இதி ।

கத²மேதாவதா கா³யத்ரீப்ராதா⁴ந்யம் தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

தச்சேதி ।

அதோ வக்தவ்யமித்யத்ராத: ஶப்³தா³ர்த²மாஹ —

கா³யத்ர்யா ஹீதி ।

அதி⁴காரித்வக்ருதம் கார்யமாஹ —

அத இதி ।

தச்ச²ப்³தோ³ கா³யத்ரீவிஷய: ।

கா³யத்ரீவைஶிஷ்ட்யம் பராம்ருஶ்ய ப²லிதமுபஸம்ஹரதி —

தஸ்மாதி³தி ।

கா³யத்ரீப்ரத²மபாத³ஸ்ய ஸப்தாக்ஷரத்வம் ப்ரதீயதே ந த்வஷ்டாக்ஷரத்வமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

யகாரேணேதி ।

கா³யத்ரீப்ரத²மபாத³ஸ்ய த்ரைலோக்யநாம்நஶ்ச ஸம்க்²யாஸாமாந்யப்ரயுக்தம் கார்யமாஹ —

ஏததி³தி ।

கா³யத்ரீப்ரத²மபாதே³ த்ரைலோக்யத்³ருஷ்ட்யாரோபஸ்ய ப்ரயோஜநம் த³ர்ஶயதி —

ஏவமிதி ।

ப்ரத²மபாத³ஜ்ஞாநே விராடா³த்மகத்வம் ப²லதீத்யர்த²: ॥1॥