తథా ప్రాణః అపానః వ్యానః ఎతాన్యపి ప్రాణాద్యభిధానాక్షరాణి అష్టౌ ; తచ్చ గాయత్ర్యాస్తృతీయం పదమ్ ; యావదిదం ప్రాణిజాతమ్ , తావత్ హ జయతి, యోఽస్యా ఎతదేవం గాయత్ర్యాస్తృతీయం పదం వేద । అథ అనన్తరం గాయత్ర్యాస్త్రిపదాయాః శబ్దాత్మికాయాస్తురీయం పదముచ్యతే అభిధేయభూతమ్ , అస్యాః ప్రకృతాయా గాయత్ర్యాః ఎతదేవ వక్ష్యమాణం తురీయం దర్శతం పదం పరోరజా య ఎష తపతి ; తురీయమిత్యాదివాక్యపదార్థం స్వయమేవ వ్యాచష్టే శ్రుతిః — యద్వై చతుర్థం ప్రసిద్ధం లోకే, తదిహ తురీయశబ్దేనాభిధీయతే ; దర్శతం పదమిత్యస్య కోఽర్థ ఇత్యుచ్యతే — దదృశే ఇవ దృశ్యతే ఇవ హి ఎషః మణ్డలాన్తర్గతః పురుషః ; అతో దర్శతం పదముచ్యతే ; పరోరజా ఇత్యస్య పదస్య కోఽర్థ ఇత్యుచ్యతే — సర్వం సమస్తమ్ ఉ హి ఎవ ఎషః మణ్డలస్థః పురుషః రజః రజోజాతం సమస్తం లోకమిత్యర్థః, ఉపర్యుపరి ఆధిపత్యభావేన సర్వం లోకం రజోజాతం తపతి ; ఉపర్యుపరీతి వీప్సా సర్వలోకాధిపత్యఖ్యాపనార్థా ; నను సర్వశబ్దేనైవ సిద్ధత్వాత్ వీప్సా అనర్థికా — నైష దోషః ; యేషామ్ ఉపరిష్టాత్ సవితా దృశ్యతే తద్విషయ ఎవ సర్వశబ్దః స్యాదిత్యాశఙ్కానివృత్త్యర్థా వీప్సా, ‘యే చాముష్మాత్పరాఞ్చో లోకాస్తేషాం చేష్టే దేవకామానాం చ’ (ఛా. ఉ. ౧ । ౬ । ౮) ఇతి శ్రుత్యన్తరాత్ ; తస్మాత్ సర్వావరోధార్థా వీప్సా ; యథా అసౌ సవితా సర్వాధిపత్యలక్షణయా శ్రియా యశసా చ ఖ్యాత్యా తపతి, ఎవం హైవ శ్రియా యశసా చ తపతి, యోఽస్యా ఎతదేవం తురీయం దర్శతం పదం వేద ॥