అభిధానాభిధేయాత్మికాం గాయత్రీం వ్యాఖ్యాయాభిధానస్యాభిధేయతన్త్రత్వమాహ —
సైషేతి ।
ఆదిత్యే ప్రతిష్ఠితా మూర్తామూర్తాత్మికా గాయత్రీత్యత్ర హేతుమాహ —
మూర్తేతి ।
భవతు మూర్తామూర్తబ్రాహ్మణానుసారేణాఽఽదిత్యస్య తత్సారత్వం తథాఽపి కథం గాయత్ర్యాస్తత్ప్రతిష్ఠితత్వం పృథగేవ సా మూర్తాద్యాత్మికా స్థాస్యతీత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
రసేతి ।
తద్వదాదిత్యసంబన్ధాభావే మూర్తాద్యాత్మికా గాయత్రీ స్యాదప్రతిష్ఠితేతి శేషః ।
సారాదృతే స్వాతన్త్ర్యేణ మూర్తాదేర్న స్థితిరితి స్థితే ఫలితమాహ —
తథేతి ।
ఆదిత్యస్య స్వాతన్త్ర్యం వారయతి —
తద్వా ఇతి ।
సత్యశబ్దస్యానృతవిపరీతవాగ్విషయత్వం శఙ్కాద్వారా వారయతి —
కిం పునరిత్యాదినా ।
చక్షుషః సత్యత్వే ప్రమాణాభావం శఙ్కిత్వా దూషయతి —
కథమిత్యాదినా ।
శ్రోతరి శ్రద్ధాభావే హేతుమాహ —
శ్రోతురితి ।
ద్రష్టురపి మృషాదర్శనం సంభవతీత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
న త్వితి ।
క్వచిత్కథఞ్చిత్సంభవేఽపి శ్రోత్రపేక్షయా ద్రష్టరి విశ్వాసో దృష్టో లోకస్యేత్యాహ —
తస్మాన్నేతి ।
విశ్వాసాతిశయఫలమాహ —
తస్మాదితి ।
ఆదిత్యస్య చక్షుషి ప్రతిష్ఠితత్వం పఞ్చమేఽపి ప్రతిపాదితమిత్యాహ —
ఉక్తం చేతి ।
సత్యస్య స్వాతన్త్ర్యం ప్రత్యాహ —
తద్వా ఇతి ।
సత్యస్య ప్రాణప్రతిష్ఠితత్వం చ పాఞ్చమికమిత్యాహ —
తథా చేతి ।
సూత్రం ప్రాణో వాయుః । తచ్ఛబ్దేన సత్యశబ్దితసర్వభూతగ్రహణమ్ ।
సత్యం బలే ప్రతిష్ఠితమిత్యత్ర లోకప్రసిద్ధిం ప్రమాణయతి —
తస్మాదితి ।
తదేవోపపాదయతి —
లోకేఽపీతి ।
తదేవ వ్యతిరేకముఖేనాఽఽహ —
న హీతి ।
ఎతేన గాయత్ర్యాః సూత్రాత్మత్వం సిద్ధమిత్యాహ —
ఎవమితి ।
తస్మిన్నర్థే వాక్యం యోజయతి —
సైషేతి ।
గాయత్ర్యాః ప్రాణత్వే కిం సిద్ధ్యతి తదాహ —
అత ఇతి ।
తదేవ స్పష్టయతి —
యస్మిన్నిత్యాదినా ।
గాయత్రీనామనిర్వచనేన తస్యా జగజ్జీవనహేతుత్వమాహ —
సా హైషేతి ।
ప్రయోక్తృశరీరం సప్తమ్యర్థః । గాయన్తీతి గయా వాగుపలక్షితాశ్చక్షురాదయః ।
బ్రాహ్మణ్యమూలత్వేన స్తుత్యర్థం గాయత్ర్యా ఎవ సావిత్రీత్వమాహ —
స ఆచార్య ఇతి ।
పచ్ఛః పాదశః ।
సావిత్ర్యా గాయత్రీత్వం సాధయతి —
స ఇతి ।
అతః సావిత్రీ గాయత్రీతి శేషః ॥౪॥