ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
பஞ்சமோ(அ)த்⁴யாய:பஞ்சத³ஶம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
ஹிரண்மயேந பாத்ரேண ஸத்யஸ்யாபிஹிதம் முக²ம் । தத்த்வம் பூஷந்நபாவ்ருணு ஸத்யத⁴ர்மாய த்³ருஷ்டயே । பூஷந்நேகர்ஷே யம ஸூர்ய ப்ராஜாபத்ய வ்யூஹ ரஶ்மீந் । ஸமூஹ தேஜோ யத்தே ரூபம் கல்யாணதமம் தத்தே பஶ்யாமி । யோ(அ)ஸாவஸௌ புருஷ: ஸோ(அ)ஹமஸ்மி । வாயுரநிலமம்ருதமதே²த³ம் ப⁴ஸ்மாந்தம் ஶரீரம் । ஓம் க்ரதோ ஸ்மர க்ருதம் ஸ்மர க்ரதோ ஸ்மர க்ருதம் ஸ்மர । அக்³நே நய ஸுபதா² ராயே அஸ்மாந்விஶ்வாநி தே³வ வயுநாநி வித்³வாந் । யுயோத்⁴யஸ்மஜ்ஜுஹுராணமேநோ பூ⁴யிஷ்டா²ம் தே நமஉக்திம் விதே⁴ம ॥ 1 ॥
யோ ஜ்ஞாநகர்மஸமுச்சயகாரீ ஸ: அந்தகாலே ஆதி³த்யம் ப்ரார்த²யதி ; அஸ்தி ச ப்ரஸங்க³: ; கா³யத்ர்யாஸ்துரீய: பாதோ³ ஹி ஸ: ; தது³பஸ்தா²நம் ப்ரக்ருதம் ; அத: ஸ ஏவ ப்ரார்த்²யதே । ஹிரண்மயேந ஜ்யோதிர்மயேந பாத்ரேண, யதா² பாத்ரேண இஷ்டம் வஸ்து அபிதீ⁴யதே, ஏவமித³ம் ஸத்யாக்²யம் ப்³ரஹ்ம ஜ்யோதிர்மயேந மண்ட³லேநாபிஹிதமிவ அஸமாஹிதசேதஸாமத்³ருஶ்யத்வாத் ; தது³ச்யதே — ஸத்யஸ்யாபிஹிதம் முக²ம் முக்²யம் ஸ்வரூபம் ; தத் அபிதா⁴நம் பாத்ரமபிதா⁴நமிவ த³ர்ஶநப்ரதிப³ந்த⁴காரணம் , தத் த்வம் , ஹே பூஷந் , ஜக³த: போஷணாத்பூஷா ஸவிதா, அபாவ்ருணு அபாவ்ருதம் குரு த³ர்ஶநப்ரதிப³ந்த⁴காரணமபநயேத்யர்த²: ; ஸத்யத⁴ர்மாய ஸத்யம் த⁴ர்மோ(அ)ஸ்ய மம ஸோ(அ)ஹம் ஸத்யத⁴ர்மா, தஸ்மை த்வதா³த்மபூ⁴தாயேத்யர்த²: ; த்³ருஷ்டயே த³ர்ஶநாய ; பூஷந்நித்யாதீ³நி நாமாநி ஆமந்த்ரணார்தா²நி ஸவிது: ; ஏகர்ஷே, ஏகஶ்சாஸாவ்ருஷிஶ்ச ஏகர்ஷி:, த³ர்ஶநாத்³ருஷி: ; ஸ ஹி ஸர்வஸ்ய ஜக³த ஆத்மா சக்ஷுஶ்ச ஸந் ஸர்வம் பஶ்யதி ; ஏகோ வா க³ச்ச²தீத்யேகர்ஷி:, ‘ஸூர்ய ஏகாகீ சரதி’ (தை. ஸம். 8 । 4 । 18) இதி மந்த்ரவர்ணாத் ; யம, ஸர்வம் ஹி ஜக³த: ஸம்யமநம் த்வத்க்ருதம் ; ஸூர்ய, ஸுஷ்டு² ஈரயதே ரஸாந் ரஶ்மீந் ப்ராணாந் தி⁴யோ வா ஜக³த இதி ; ப்ராஜாபத்ய, ப்ரஜாபதேரீஶ்வரஸ்யாபத்யம் ஹிரண்யக³ர்ப⁴ஸ்ய வா, ஹே ப்ராஜாபத்ய ; வ்யூஹ விக³மய ரஶ்மீந் ; ஸமூஹ ஸங்க்ஷிப ஆத்மநஸ்தேஜ:, யேநாஹம் ஶக்நுயாம் த்³ரஷ்டும் ; தேஜஸா ஹ்யபஹதத்³ருஷ்டி: ந ஶக்நுயாம் த்வத்ஸ்வரூபமஞ்ஜஸா த்³ரஷ்டும் , வித்³யோதந இவ ரூபாணாம் ; அத உபஸம்ஹர தேஜ: ; யத் தே தவ ரூபம் ஸர்வகல்யாணாநாமதிஶயேந கல்யாணம் கல்யாணதமம் ; தத் தே தவ பஶ்யாமி பஶ்யாமோ வயம் , வசநவ்யத்யயேந । யோ(அ)ஸௌ பூ⁴ர்பு⁴வ:ஸ்வர்வ்யாஹ்ருத்யவயவ: புருஷ:, புருஷாக்ருதித்வாத்புருஷ:, ஸோ(அ)ஹமஸ்மி ப⁴வாமி ; ‘அஹரஹம்’ இதி ச உபநிஷத³ உக்தத்வாதா³தி³த்யசாக்ஷுஷயோ: ததே³வேத³ம் பராம்ருஶ்யதே ; ஸோ(அ)ஹமஸ்ம்யம்ருதமிதி ஸம்ப³ந்த⁴: ; மமாம்ருதஸ்ய ஸத்யஸ்ய ஶரீரபாதே, ஶரீரஸ்தோ² ய: ப்ராணோ வாயு: ஸ அநிலம் பா³ஹ்யம் வாயுமேவ ப்ரதிக³ச்ச²து ; ததா² அந்யா தே³வதா: ஸ்வாம் ஸ்வாம் ப்ரக்ருதிம் க³ச்ச²ந்து ; அத² இத³மபி ப⁴ஸ்மாந்தம் ஸத் ப்ருதி²வீம் யாது ஶரீரம் । அதே²தா³நீம் ஆத்மந: ஸங்கல்பபூ⁴தாம் மநஸி வ்யவஸ்தி²தாம் அக்³நிதே³வதாம் ப்ரார்த²யதே — ஓம் க்ரதோ ; ஓமிதி க்ரதோ இதி ச ஸம்போ³த⁴நார்தா²வேவ ; ஓங்காரப்ரதீகத்வாத் ஓம் ; மநோமயத்வாச்ச க்ரது: ; ஹே ஓம், ஹே க்ரதோ, ஸ்மர ஸ்மர்தவ்யம் ; அந்தகாலே ஹி த்வத்ஸ்மரணவஶாத் இஷ்டா க³தி: ப்ராப்யதே ; அத: ப்ரார்த்²யதே — யத் மயா க்ருதம் , தத் ஸ்மர ; புநருக்தி: ஆத³ரார்தா² । கிஞ்ச ஹே அக்³நே, நய ப்ராபய, ஸுபதா² ஶோப⁴நேந மார்கே³ண, ராயே த⁴நாய கர்மப²லப்ராப்தயே இத்யர்த²: ; ந த³க்ஷிணேந க்ருஷ்ணேந புநராவ்ருத்தியுக்தேந, கிம் தர்ஹி ஶுக்லேநைவ ஸுபதா² ; அஸ்மாந் விஶ்வாநி ஸர்வாணி, ஹே தே³வ, வயுநாநி ப்ரஜ்ஞாநாநி ஸர்வப்ராணிநாம் வித்³வாந் ; கிஞ்ச யுயோதி⁴ அபநய வியோஜய அஸ்மத் அஸ்மத்த:, ஜுஹுராணம் குடிலம் , ஏந: பாபம் பாபஜாதம் ஸர்வம் ; தேந பாபேந வியுக்தா வயம் ஏஷ்யாம உத்தரேண பதா² த்வத்ப்ரஸாதா³த் ; கிம் து வயம் துப்⁴யம் பரிசர்யாம் கர்தும் ந ஶக்நும: ; பூ⁴யிஷ்டா²ம் ப³ஹுதமாம் தே துப்⁴யம் நமஉக்திம் நமஸ்காரவசநம் விதே⁴ம நமஸ்காரோக்த்யா பரிசரேமேத்யர்த²:, அந்யத்கர்துமஶக்தா: ஸந்த இதி ॥

ப்³ராஹ்மணாந்தரஸ்ய தாத்பர்யமாஹ —

யோ ஜ்ஞாநகர்மேதி ।

ஆதி³த்யஸ்யாப்ரஸ்துதத்வாத்கத²ம் தத்ப்ரார்த²நேத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

அஸ்தி சேதி ।

ததா²(அ)பி கத²மாதி³த்யஸ்ய ப்ரஸம்க³ஸ்தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

தது³பஸ்தா²நமிதி ।

நமஸ்தே துரீயாயேதி ஹி த³ர்ஶிதமித்யர்த²: ।

ஆதி³த்யஸ்ய ப்ரஸம்கே³ ஸதி ப²லிதமாஹ —

அத இதி ।

ஸமாஹிதசேதஸாம் ப்ரயததாம் த்³ருஶ்யத்வாந்நாபிஹிதமேவ கிந்து பிஹிதமிவேத்யத்ர ஹேதுமாஹ —

அஸமாஹிதேதி ।

ஜக³த: போஷணாத்³க⁴ர்மஹிமவ்ருஷ்ட்யாதி³தா³நேநேதி ஶேஷ: ।

அபாவரணகரணமேவ விவ்ருணோதி —

த³ர்ஶநேதி ।

ஸத்யம் பரமார்த²ஸ்வரூபம் ப்³ரஹ்ம த⁴ர்மஸ்வபா⁴வ இதி யாவத் ।

நநு த³ர்ஶநார்த²ம் தத்ப்ரதிப³ந்த⁴கநிவ்ருத்தௌ பூஷணி நியுக்தே கிமித்யந்யே ஸம்போ³த்⁴ய நியுஜ்யந்தே தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

பூஷந்நித்யாதீ³நீதி ।

த³ர்ஶநாத்³ருஷிரித்யுக்தம் விஶத³யதி —

ஸ ஹீதி ।

’ஸூர்ய ஆத்மா ஜக³தஸ்தஸ்து²ஷஶ்ச’ இதி மந்த்ரவர்ணமாஶ்ரித்யோக்தம் —

ஜக³த ஆத்மேதி ।

’சக்ஷுர்மித்ரஸ்ய வருணஸ்யாக்³நே:’ இத்யேததா³ஶ்ரித்யா(அ)(அ)ஹ —

சக்ஷுஶ்சேதி ।

ஸ்வாபா⁴விகா ரஶ்மயோ ந நிக³மயிதும் ஶக்யா இத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

ஸமூஹேதி ।

மதீ³யதேஜ: ஸம்க்ஷேபம் விநா(அ)பி தே மத்ஸ்வரூபத³ர்ஶநம் ஸ்யாதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

தேஜஸா ஹீதி ।

வித்³யோதநம் வித்³யுத்ப்ரகாஶஸ்தஸ்மிந்ஸதி ரூபாணாம் ஸ்வரூபமஞ்ஜஸா சக்ஷுஷா ந ஶக்யம் த்³ரஷ்டும் தஸ்ய சக்ஷுர்மோஷித்வாத்ததே²த்யாஹ —

வித்³யோதந இவேதி ।

தேஜ:ஸம்க்ஷேபஸ்ய ப்ரயோஜநமாஹ —

யதி³தி ।

கிஞ்ச நாஹம் த்வாம் ப்⁴ருத்யவத்³யாசே(அ)பே⁴தே³ந த்⁴யாதத்வாதி³த்யாஹ —

யோ(அ)ஸாவிதி ।

வ்யாஹ்ருதிஶரீரே கத²மஹமிதி ப்ரயோகோ³பபத்திரித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

அஹரிதி ।

ததே³வேத³மித்யஹம்ரூபமுச்யதே ।

நநு தவ ஶரீரபாதே(அ)பி நாம்ருதத்வமாத்⁴யாத்மிகவாய்வாதி³ப்ரதிப³ந்தா⁴த³த ஆஹ —

மமேதி ।

வாயுக்³ரஹணஸ்யோபலக்ஷணத்வம் விவக்ஷித்வா(அ)(அ)ஹ —

ததே²தி ।

தே³ஹஸ்த²தே³வதாநாமப்ரதிப³ந்த⁴கத்வே(அ)பி தே³ஹஸ்யைவ ஸூக்ஷ்மதாம் க³தஸ்ய ப்ரதிப³ந்த⁴கத்வாந்ந தவாம்ருதத்வமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

அதே²தி ।

மந்த்ராந்தரமவதார்ய வ்யாகரோதி —

அதே²தா³நீமித்யாதி³நா ।

அவதீத்யோமீஶ்வர: ஸர்வஸ்ய ரக்ஷகஸ்தஸ்ய ஜாட²ராக்³நிப்ரதீகத்வேந த்⁴யாதத்வாத³க்³நிஶப்³தே³ந நிர்தே³ஶ: ।

ஏவமக்³நிதே³வதாம் ஸம்போ³த்⁴ய நியுங்க்தே —

ஸ்மரேதி ।

இஷ்டாம் க³திம் ஜிக³மிஷதா கிமிதி ஸ்மரணே தே³வதா நியுஜ்யதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

ஸ்மரணேதி ।

ப்ரார்த²நாந்தரம் ஸமுச்சிநோதி —

கிஞ்சேதி ।

உக்தமேவ வ்யநக்தி —

நேத்யாதி³நா ।

அஸ்மாந்நயேதி பூர்வேண ஸம்ப³ந்த⁴: । ப்ரஜ்ஞாநக்³ரஹணம் கர்மாதீ³நாமுபலக்ஷணம் ।

ப்ரார்த²நாந்தரம் த³ர்ஶயதி —

கிஞ்சேதி ।

பாபவியோஜநப²லமாஹ —

தேநேதி ।

ப⁴வத்³பி⁴ராராதி⁴தோ ப⁴வதாம் யதோ²க்தம் ப²லம் ஸாத⁴யிஷ்யாமீத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

கிம் த்விதி ।

ப³ஹுதமத்வம் ப⁴க்திஶ்ரத்³தா⁴திரேகயுக்தத்வம் ।

யாகா³தி³நா(அ)பி பரிசரணம் க்ரியதாமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

அந்யதி³தி ।

ஸந்ததநமஸ்காரோக்த்யா பரிசரேமேதி பூர்வேண ஸம்ப³ந்த⁴: । அஶக்திஶ்ச முமூர்ஷாவஶாதி³தி த்³ரஷ்டவ்யம் । இதிஶப்³தோ³(அ)த்⁴யாயஸமாப்த்யர்த²: ॥1॥