ஏவம்ஶப்³த³ஸ்ய ப்ரக்ருதபஞ்சாக்³நிபராமர்ஶித்வம் ஸ்பு²டீகர்தும் சோத³யதி —
நந்விதி ।
ஏவமேதத்³விது³ரிதி ஶ்ருதமேதத்³த³ர்ஶநமித்யுக்தம் ததே³வேத³மிதி ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாபகம் த³ர்ஶயதி —
தத்ர ஹீதி ।
ஆதி³பத³மாதி³த்யம் ஸமித⁴மித்யாதி³ ஸம்க்³ரஹீதும் , ரஶ்மீநாம் தூ⁴மத்வமஹ்நோ(அ)ர்சிஷ்ட்வமித்யாதி³ க்³ரஹீதும் த்³விதீயமாதி³பத³ம் ।
ப்ரத்யபி⁴ஜ்ஞாப²லமாஹ —
தஸ்மாதி³தி ।
ப்ரஶ்நப்ரதிவசநவிஷயஸ்யைவ ப்ரக்ருதஸ்யைவம்ஶப்³த³ஸ்ய பராமர்ஶாந்ந ஷட்ப்ரஶ்நீயம் த³ர்ஶநமிஹ பராம்ருஷ்டமிதி பரிஹரதி —
நேத்யாதி³நா ।
ஸம்க்³ருஹீதம் பரிஹாரம் விவ்ருணோதி —
யதித்²யாமித்யஸ்யேதி ।
வ்யதி⁴கரணே ஷஷ்ட்யௌ । யாவதே³வ வஸ்துபரிக்³ரஹோ விஷய இத்யர்த²: ।
ஷட்ப்ரஶ்நீயமேவ வ்யவஹிதம் த³ர்ஶநமத்ர பராம்ருஷ்டம் சேத்ததா³ யதித்²யாமிதி ப்ரஶ்நோ வ்யர்த²: ஸ்யாத் । ஷட்ப்ரஶ்நீநிர்ணீதத³ர்ஶநஶேஷபூ⁴தத³ர்ஶநஸ்ய ப்ரஶ்நாத்³ருதே ப்ரதிவசநஸம்ப⁴வாதி³த்யாஹ —
அந்யதே²தி ।
கிஞ்ச பூர்வஸ்மிந்க்³ரந்தே² ப்ரசயஶிஷ்டதயா பஞ்சத்வஸம்க்²யாயா நிஶ்சிதத்வாத்தத³வச்சி²ந்நா: ஸாம்பாதி³காக்³நய ஏவாத்ரைவம்ஶப்³தே³ந பராம்ரஷ்டுமுசிதா இத்யாஹ —
நிர்ஜ்ஞாதத்வாச்சேதி ।
அக்³நிஹோத்ரப்ரகரணே நிர்ஜ்ஞாதமேவாக்³ந்யாதி³ பூர்வக்³ரந்தே²(அ)ப்யநூத்³யதே । ததா² சாக்³நிஹோத்ரத³ர்ஶநமவ்யவஹிதமேவம்ஶப்³தே³ந கிம் ந பராம்ருஷ்டமிதி ஶங்கதே —
அதே²தி ।
அக்³நிஹோத்ரத³ர்ஶநம் பூர்வக்³ரந்தே²(அ)நூத்³யதே சேத்தத்ப்ரகரணே ப்ராப்தம் ரூபமநதிக்ரம்யைவாந்தரிக்ஷாதே³ரப்யத்ராநுவத³நம் ஸ்யாந்ந து தத்³வைபரீத்யேநாநுவத³நம் யுக்தம் । அநுவாத³ஸ்ய புரோவாத³ஸாபேக்ஷத்வாத் । ந சாத்ராந்தரிக்ஷாத்³யநூத்³யதே । தஸ்மாதே³வம்ஶப்³தோ³ நாக்³நிஹோத்ரபராமர்ஶீதி பரிஹரதி —
யதா² ப்ராப்தஸ்யேதி ।
த்³யுலோகாதி³வாத³ஸ்யாந்தரிக்ஷாத்³யுபலக்ஷணார்த²த்வாத்பூர்வஸ்யாநுவாத³த்வஸம்ப⁴வாதே³வம்ஶப்³த³ஸ்யாக்³நிஹோத்ரவிஷயத்வஸித்³தி⁴ரிதி சோத³யதி —
அதே²தி ।
ப்ராபகாபா⁴வாது³பலக்ஷணபக்ஷாயோகே³(அ)ப்யங்கீ³க்ருத்ய பஞ்சாக்³நிநிர்தே³ஶவையர்த்²யேந தூ³ஷயதி —
ததா²(அ)பீதி ।
இதஶ்ச ஸ்வதந்த்ரமேவ பஞ்சாக்³நித³ர்ஶநமேவம்ஶப்³த³பராம்ருஷ்டமித்யாஹ —
ஶ்ருத்யந்தராச்சேதி ।
ஸமிதா³தி³ஸாம்யத³ர்ஶநாத³க்³நிஹோத்ரத³ர்ஶநஶேஷபூ⁴தமேவைதத்³த³ர்ஶநமித்யுக்தமநூத்³ய தூ³ஷயதி —
யத்த்வித்யாதி³நா ।
அவோசாமாக்³நிஹோத்ரஸ்துத்யர்த²த்வாத³க்³நிஹோத்ரஸ்யைவ கார்யமித்யுக்தமித்யத்ரேதி ஶேஷ: ।
ஏவம்ஶப்³தே³நாக்³நிஹோத்ரபராமர்ஶாஸம்ப⁴வே ப²லிதமாஹ —
தஸ்மாதி³தி ।
தச்ச²ப்³தா³ர்த²மேவ ஸ்பு²டயதி —
ஏவமிதீதி ।
ப்ரக்ருதம் பஞ்சாக்³நித³ர்ஶநம் தச்ச ஸ்வதந்த்ரமித்யுக்தம் தத்³வதாமர்சிராதி³ப்ரதிபத்திர்ந கேவலகர்மிணாமித்யர்த²: ।