ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕೋಪನಿಷದ್ಭಾಷ್ಯಮ್
ಷಷ್ಠೋಽಧ್ಯಾಯಃಚತುರ್ಥಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕ)
 
ಸೋಷ್ಯಂತೀಮದ್ಭಿರಭ್ಯುಕ್ಷತಿ । ಯಥಾ ವಾಯುಃ ಪುಷ್ಕರಿಣೀಂ ಸಮಿಂಗಯತಿ ಸರ್ವತಃ । ಏವಾ ತೇ ಗರ್ಭ ಏಜತು ಸಹಾವೈತು ಜರಾಯುಣಾ । ಇಂದ್ರಸ್ಯಾಯಂ ವ್ರಜಃ ಕೃತಃ ಸಾರ್ಗಲಃ ಸಪರಿಶ್ರಯಃ । ತಮಿಂದ್ರ ನಿರ್ಜಹಿ ಗರ್ಭೇಣ ಸಾವರಾಂ ಸಹೇತಿ ॥ ೨೩ ॥
ಸೋಷ್ಯಂತೀಮ್ ಅದ್ಭಿರಭ್ಯುಕ್ಷತಿ ಪ್ರಸವಕಾಲೇ ಸುಖಪ್ರಸವನಾರ್ಥಮ್ ಅನೇನ ಮಂತ್ರೇಣ — ‘ಯಥಾ ವಾಯುಃ ಪುಷ್ಕರಿಣೀಂ ಸಮಿಂಗಯತಿ ಸರ್ವತಃ । ಏವಾ ತೇ ಗರ್ಭ ಏಜತು’ ಇತಿ ॥

ಸಮಿಂಗಯತಿ ಸ್ವರೂಪೋಪಘಾತಮಕೃತ್ವೈವ ಚಾಲಯತೀತ್ಯೇತತ್ । ಏವಾ ತ ಏವಮೇವ ತವ ಸ್ವರೂಪೋಪಘಾತಮಕುರ್ವನ್ನೇಜತು ಗರ್ಭಶ್ಚಲತು । ಜರಾಯುಣಾ ಗರ್ಭವೇಷ್ಟನಮಾಂಸಖಂಡೇನ ಸಹಾವೈತು ನಿರ್ಗಚ್ಛತು । ಇಂದ್ರಸ್ಯ ಪ್ರಾಣಸ್ಯಾಯಂ ವ್ರಜೋ ಮಾರ್ಗಃ ಸರ್ವಕಾಲೇ ಗರ್ಭಾಧಾನಕಾಲೇ ವಾ ಕೃತಃ । ಸಾರ್ಗಲ ಇತ್ಯಸ್ಯ ವ್ಯಾಖ್ಯಾ ಸಪರಿಶ್ರಯ ಇತಿ । ಪರಿವೇಷ್ಟನೇನ ಜರಾಯುಣಾ ಸಹಿತ ಇತ್ಯರ್ಥಃ । ತಂ ಮಾರ್ಗಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ತ್ವಮಿಂದ್ರ ಗರ್ಭೇಣ ಸಹ ನಿರ್ಜಹಿ ನಿರ್ಗಚ್ಛ । ಗರ್ಭನಿಃಸರಣಾನಂತರಂ ಯಾ ಮಾಂಸಪೇಶೀ ನಿರ್ಗಚ್ಛತಿ ಸಾವರಾ ತಾಂ ಚ ನಿರ್ಗಮಯೇದಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥೨೩॥