ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ದ್ವಿತೀಯೋಽಧ್ಯಾಯಃ
ಪೂರ್ವಪೃಷ್ಠಮ್      ಉತ್ತರಪೃಷ್ಠಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ದೇಹಿನೋಽಸ್ಮಿನ್ಯಥಾ ದೇಹೇ ಕೌಮಾರಂ ಯೌವನಂ ಜರಾ ।
ತಥಾ ದೇಹಾಂತರಪ್ರಾಪ್ತಿರ್ಧೀರಸ್ತತ್ರ ನ ಮುಹ್ಯತಿ ॥ ೧೩ ॥
ದೇಹಃ ಅಸ್ಯ ಅಸ್ತೀತಿ ದೇಹೀ, ತಸ್ಯ ದೇಹಿನೋ ದೇಹವತಃ ಆತ್ಮನಃ ಅಸ್ಮಿನ್ ವರ್ತಮಾನೇ ದೇಹೇ ಯಥಾ ಯೇನ ಪ್ರಕಾರೇಣ ಕೌಮಾರಂ ಕುಮಾರಭಾವೋ ಬಾಲ್ಯಾವಸ್ಥಾ, ಯೌವನಂ ಯೂನೋ ಭಾವೋ ಮಧ್ಯಮಾವಸ್ಥಾ, ಜರಾ ವಯೋಹಾನಿಃ ಜೀರ್ಣಾವಸ್ಥಾ, ಇತ್ಯೇತಾಃ ತಿಸ್ರಃ ಅವಸ್ಥಾಃ ಅನ್ಯೋನ್ಯವಿಲಕ್ಷಣಾಃ । ತಾಸಾಂ ಪ್ರಥಮಾವಸ್ಥಾನಾಶೇ ನ ನಾಶಃ, ದ್ವಿತೀಯಾವಸ್ಥೋಪಜನೇ ನ ಉಪಜನ ಆತ್ಮನಃ । ಕಿಂ ತರ್ಹಿ ? ಅವಿಕ್ರಿಯಸ್ಯೈವ ದ್ವಿತೀಯತೃತೀಯಾವಸ್ಥಾಪ್ರಾಪ್ತಿಃ ಆತ್ಮನೋ ದೃಷ್ಟಾ । ತಥಾ ತದ್ವದೇವ ದೇಹಾತ್ ಅನ್ಯೋ ದೇಹೋ ದೇಹಾಂತರಮ್ , ತಸ್ಯ ಪ್ರಾಪ್ತಿಃ ದೇಹಾಂತರಪ್ರಾಪ್ತಿಃ ಅವಿಕ್ರಿಯಸ್ಯೈವ ಆತ್ಮನಃ ಇತ್ಯರ್ಥಃ । ಧೀರೋ ಧೀಮಾನ್ , ತತ್ರ ಏವಂ ಸತಿ ನ ಮುಹ್ಯತಿ ನ ಮೋಹಮಾಪದ್ಯತೇ ॥ ೧೩ ॥
ದೇಹಿನೋಽಸ್ಮಿನ್ಯಥಾ ದೇಹೇ ಕೌಮಾರಂ ಯೌವನಂ ಜರಾ ।
ತಥಾ ದೇಹಾಂತರಪ್ರಾಪ್ತಿರ್ಧೀರಸ್ತತ್ರ ನ ಮುಹ್ಯತಿ ॥ ೧೩ ॥
ದೇಹಃ ಅಸ್ಯ ಅಸ್ತೀತಿ ದೇಹೀ, ತಸ್ಯ ದೇಹಿನೋ ದೇಹವತಃ ಆತ್ಮನಃ ಅಸ್ಮಿನ್ ವರ್ತಮಾನೇ ದೇಹೇ ಯಥಾ ಯೇನ ಪ್ರಕಾರೇಣ ಕೌಮಾರಂ ಕುಮಾರಭಾವೋ ಬಾಲ್ಯಾವಸ್ಥಾ, ಯೌವನಂ ಯೂನೋ ಭಾವೋ ಮಧ್ಯಮಾವಸ್ಥಾ, ಜರಾ ವಯೋಹಾನಿಃ ಜೀರ್ಣಾವಸ್ಥಾ, ಇತ್ಯೇತಾಃ ತಿಸ್ರಃ ಅವಸ್ಥಾಃ ಅನ್ಯೋನ್ಯವಿಲಕ್ಷಣಾಃ । ತಾಸಾಂ ಪ್ರಥಮಾವಸ್ಥಾನಾಶೇ ನ ನಾಶಃ, ದ್ವಿತೀಯಾವಸ್ಥೋಪಜನೇ ನ ಉಪಜನ ಆತ್ಮನಃ । ಕಿಂ ತರ್ಹಿ ? ಅವಿಕ್ರಿಯಸ್ಯೈವ ದ್ವಿತೀಯತೃತೀಯಾವಸ್ಥಾಪ್ರಾಪ್ತಿಃ ಆತ್ಮನೋ ದೃಷ್ಟಾ । ತಥಾ ತದ್ವದೇವ ದೇಹಾತ್ ಅನ್ಯೋ ದೇಹೋ ದೇಹಾಂತರಮ್ , ತಸ್ಯ ಪ್ರಾಪ್ತಿಃ ದೇಹಾಂತರಪ್ರಾಪ್ತಿಃ ಅವಿಕ್ರಿಯಸ್ಯೈವ ಆತ್ಮನಃ ಇತ್ಯರ್ಥಃ । ಧೀರೋ ಧೀಮಾನ್ , ತತ್ರ ಏವಂ ಸತಿ ನ ಮುಹ್ಯತಿ ನ ಮೋಹಮಾಪದ್ಯತೇ ॥ ೧೩ ॥

ನ ಕೇವಲಮಾಗಮಾದೇವ ಆತ್ಮನೋ ನಿತ್ಯತ್ವಮ್ , ಕಿಂತು ಅವಸ್ಥಾಂತರವತ್ ಜನ್ಮಾಂತರೇ ಪೂರ್ವಸಂಸ್ಕಾರಾನುವೃತ್ತೇಶ್ಚೇತ್ಯಾಹ -

ದೇಹಿನ ಇತಿ ।

ದೇಹವತ್ತ್ವಂ - ತಸ್ಮಿನ್ನಹಂಮಮಾಭಿಮಾನಭಾಕ್ತ್ವಮ್ । ತಾಸಾಮಿತಿ ನಿರ್ಧಾರಣೇ ಷಷ್ಠೀ । ಆತ್ಮನಃ ಶ್ರುತಿಸ್ಮೃತ್ಯುಪಪತ್ತಿಭಿರ್ನಿತ್ಯತ್ವಜ್ಞಾನಂ ಧೀಮಾನಿತ್ಯತ್ರ ಧೀರ್ವಿವಕ್ಷ್ಯತೇ ।

ಏವಂ ಸತೀತಿ ।

ತತ್ತ್ವತೋ ವಿಕ್ರಿಯಾಭಾವಾತ್ ನಿತ್ಯತ್ವೇ ಸಮಧಿಗತೇ ಸತೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೧೩ ॥