ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ನಾಸತೋ ವಿದ್ಯತೇ ಭಾವೋ ನಾಭಾವೋ ವಿದ್ಯತೇ ಸತಃ
ಉಭಯೋರಪಿ ದೃಷ್ಟೋಽಂತಸ್ತ್ವನಯೋಸ್ತತ್ತ್ವದರ್ಶಿಭಿಃ ॥ ೧೬ ॥
ಸದ್ಬುದ್ಧಿರಪಿ ನಷ್ಟೇ ಘಟೇ ದೃಶ್ಯತ ಇತಿ ಚೇತ್ , ; ವಿಶೇಷ್ಯಾಭಾವಾತ್ ಸದ್ಬುದ್ಧಿಃ ವಿಶೇಷಣವಿಷಯಾ ಸತೀ ವಿಶೇಷ್ಯಾಭಾವೇ ವಿಶೇಷಣಾನುಪಪತ್ತೌ ಕಿಂವಿಷಯಾ ಸ್ಯಾತ್ ? ತು ಪುನಃ ಸದ್ಬುದ್ಧೇಃ ವಿಷಯಾಭಾವಾತ್
ನಾಸತೋ ವಿದ್ಯತೇ ಭಾವೋ ನಾಭಾವೋ ವಿದ್ಯತೇ ಸತಃ
ಉಭಯೋರಪಿ ದೃಷ್ಟೋಽಂತಸ್ತ್ವನಯೋಸ್ತತ್ತ್ವದರ್ಶಿಭಿಃ ॥ ೧೬ ॥
ಸದ್ಬುದ್ಧಿರಪಿ ನಷ್ಟೇ ಘಟೇ ದೃಶ್ಯತ ಇತಿ ಚೇತ್ , ; ವಿಶೇಷ್ಯಾಭಾವಾತ್ ಸದ್ಬುದ್ಧಿಃ ವಿಶೇಷಣವಿಷಯಾ ಸತೀ ವಿಶೇಷ್ಯಾಭಾವೇ ವಿಶೇಷಣಾನುಪಪತ್ತೌ ಕಿಂವಿಷಯಾ ಸ್ಯಾತ್ ? ತು ಪುನಃ ಸದ್ಬುದ್ಧೇಃ ವಿಷಯಾಭಾವಾತ್

ವಿಶೇಷಾಣಾಮೇವಂ ವ್ಯಭಿಚಾರಿತ್ವೇ ಸತೋಽಪಿ ತದುಪಪತ್ತೇರವ್ಯಭಿಚಾರಿತ್ವಹೇತ್ವಸಿದ್ಧಿತಾದವಸ್ಥ್ಯಮಿತಿ ಶಂಕತೇ -

ಸದ್ಬುದ್ಧಿರಿತಿ ।

ಘಟಾದಿನಾಶದೇಶೇ ತದುಪರಕ್ತಾಕಾರೇಣ ಸತ್ತ್ವಾಭಾನೇಽಪಿ ನಾಸತ್ತ್ವಮ್ , ಘಟಾದ್ಯಭಾವಾಧಿಷ್ಠಾನತಯಾ ಭಾನಾದಿತ್ಯಾಹ -

ನ ವಿಶೇಷ್ಯೇತಿ ।

ಯಥಾ ಸರ್ವಗತಾ ಜಾತಿರಿತ್ಯತ್ರ ಖಂಡಮುಂಡಾದಿವ್ಯಕ್ತ್ಯಭಾವದೇಶೇ ಗೋತ್ವಂ ವ್ಯಂಜಕಾಭಾವಾತ್ ನ ವ್ಯಜ್ಯತೇ, ನ ಗೋತ್ವಾಭಾವಾತ್ , ತಥಾ ಸತ್ತ್ವಮಪಿ ಘಟಾದಿನಾಶೇ ವ್ಯಂಜಕಾಭಾವಾತ್ ನ ಭಾತಿ, ನ ಸ್ವರೂಪಾಭಾವಾತ್ ಇತ್ಯುಕ್ತಮೇವ ಪ್ರಪಂಚಯತಿ -

ಸದಿತ್ಯಾದಿನಾ ।

ಸಪ್ರತಿಯೋಗಿಕವಿಶೇಷಣವ್ಯಭಿಚಾರೇಽಪಿ ಸ್ವರೂಪಾವ್ಯಭಿಚಾರಾದ್ಯುಕ್ತಂ ಸತಃ ಸತ್ಯತ್ವಮಿತಿ ಭಾವಃ ।