నను - కదాచిదసదేవ పునః సత్త్వమాపద్యతే, ప్రాగసతో ఘటస్య జన్మనా సత్త్వాభ్యుపగమాత్ । సచ్చ కదాచిదసత్త్వం ప్రతిపద్యతే, స్థితికాలే సతో ఘటస్య పునర్నాశేన అసత్త్వాఙ్గీకారాత్ । ఎవం సదసతోరవ్యవస్థితత్వావిశేషాత్ ఉభయోరపి హేయత్వముపాదేయత్వం వా తుల్యం స్యాత్ ఇతి, తత్రాహ -
ఎవమితి ।
తుశబ్దో దృష్టశబ్దేన సమ్బధ్యమానో దృష్టిమవధారయతి । న హి ప్రాగసతో ఘటస్య సత్త్వమ్ , అసత్త్వే స్థితే సత్త్వప్రాప్తివిరోధాత్ । అసత్త్వనివృత్తిశ్చ సత్త్వప్రాప్త్యా చేత్ , ప్రాప్తమితరేతరాశ్రయత్వమ్ , అన్తరేణైవ సత్త్వాపత్తిమసత్త్వనివృత్తౌ అసత్త్వమనవకాశి భవేత్ । ఎతేన - సతోసత్త్వాపత్తిరపి ప్రతినీతేతి భావః ।
కథం తర్హి సతోఽసత్త్వమ్ , అసతశ్చ సత్త్వం ప్రతిభాతి ? ఇత్యాశఙ్క్య, తత్త్వదర్శనాభావాత్ ఇత్యాహ -
తత్త్వేతి ।
తస్య భావస్తత్త్వమ్ ।
న చ తచ్ఛబ్దేన పరామర్శయోగ్యం కిఞ్చిదస్తి ప్రకృతం ప్రతినియతమ్ ఇత్యాశఙ్క్య వ్యాచష్టే -
తదిత్యాదినా ।
నను - సదసతోరన్యథాత్వం కేచిత్ ప్రతిపద్యన్తే । కేచిత్తు తయోరుక్తనిర్ణయమనుసృత్య తథాత్వమేవాధిగచ్ఛన్తి । తత్ర కేషాం మతమేషితవ్యమ్ ? ఇతి, తత్రాహ -
త్వమపీతి
॥ ౧౬ ॥