உக்தம் ஹேதுமாக்ஷேப்தும் ப்ருச்ச²தி -

விது³ஷ இதி ।

அபி⁴ப்ராயமப்ரதிபத்³யமாநோ ஹேதுவிஶேஷம் பூர்வோக்தம் ஸ்மாரயதி -

நந்விதி ।

உக்தமங்கீ³க்ருத்ய ஆக்ஷிபதி -

ஸத்யமிதி ।

விது³ஷ: - விஜ்ஞாநாத்மந: ப்³ரஹ்மணஶ்ச வேத்³யஸ்ய விருத்³த⁴த⁴ர்மத்வேந த³ஹநதுஹிநவத் பி⁴ந்நத்வாத் விது³ஷ: ஸர்வகர்மத்யாகே³, ந அஸோ காரணவிஶேஷ: ஸ்யாத் , இத்யாஹ -

அந்யத்வாதி³தி ।

அவிக்ரியாத் இதி ச்சே²த³: । ததா²பி கூடஸ்த²ம் அவிக்ரியம் ப்³ரஹ்ம ப்ரதிபத்³யமாநஸ்ய குதோ விக்ரியா ஸம்ப⁴வேத் , ப்³ரஹ்மப்ரதிபத்திவிரோதா⁴த் ? இத்யாஶங்க்யாஹ -

ந ஹீதி ।

‘அயமாத்மா ப்³ரஹ்ம’ (ப்³ரு. உ. 2-5-19) இத்யாதி³ஶ்ருத்யா ஸமாத⁴த்தே -

ந, விது³ஷ இதி ।

கிஞ்ச - வித்³வத்தா விஶிஷ்டஸ்ய வா கேவலஸ்ய வா ? நாத்³ய: । விஶிஷ்டஸ்ய வித்³வத்தாயாம் ஸவிஶேஷணஸ்யாபி தத்ப்ரஸங்கா³த் ।

ந ச விஶேஷணீபூ⁴தஸங்கா⁴தஸ்ய அசேதநத்வாத் வித்³வத்தா யுக்தா, இத்யாஹ -

ந தே³ஹாதீ³தி ।

த்³விதீயே து, ஜீவப்³ரஹ்மவிபா⁴கா³ஸித்³தி⁴: இத்யாஹ -

அஸம்ஹத இதி ।

கிஞ்ச ப்ராமாணிகவிருத்³த⁴த⁴ர்மவத்த்வஸ்ய அஸித்³த⁴த்வாத் ப்ராதிபா⁴ஸிகஸ்ய ச பி³ம்ப்³ரப்ரதிபி³ம்ப³யோரநைகாந்த்யாத் பே⁴தா³நுமாநாயோகா³த் , ஜீவப்³ரஹ்மணோரமேத³ஸித்³தி⁴ரித்யபி⁴ப்ரேத்ய, ப²லிதமாஹ -

இதி தஸ்யேதி ।

நநு -  அவிக்ரியஸ்ய ப்³ரஹ்மஸ்வரூபதயா ஸர்வகர்மாஸம்ப⁴வே விது³ஷோ வித்³வத்தாபி கத²ம் ஸம்ப⁴வதி ? நாஹி ப்³ரஹ்மணோ(அ)விக்ரியஸ்ய வித்³யாலக்ஷணா விக்ரியா ஸ்வக்ரியா ப⁴விதுமர்ஹதி, தத்ராஹ -

யதே²தி ।

அத்³ருஷ்டேந்த்³ரியாதி³ஸஹக்ருதமந்த: கரணம் ப்ரதீ³பப்ரபா⁴வத்³விஷயபர்யந்தம் பரிணதம் பு³்த்³தி⁴வ்ருத்திருச்யதே । தத்ர ப்ரதிபி³ம்பி³தம் சைதந்யமபி⁴வ்யஞ்ஜகபு³த்³தி⁴வ்ருத்த்யவிவேகாத்³விஷயஜ்ஞாநமிதி வ்யவஹ்நியதே । தேந - ஆத்மா உபலப்³தா⁴ கல்ப்யதே । தச்ச அவித்³யாப்ரயுக்தமித்²யாஸம்ப³ந்த⁴நிப³ந்த⁴நம் । ததை²வ ஆத்⁴யாஸிகஸம்ப³ந்தே⁴ந ப்³ரஹ்மாத்மைக்யாபி⁴வ்யஞ்ஜகவாக்யோத்த²பு³த்³தி⁴வ்ருத்தித்³வாரா வித்³வாநாத்மா வ்யபதி³ஶ்யதே । ந ச மித்²யாஸம்ப³ந்தே⁴ந பாரமார்தி²காவிக்ரியத்வவிஹதிரஸ்தீத்யர்த²: ।

‘அஹம் ப்³ரஹ்ம’ (ப்³ரு. உ. 1-4-10) இதி பு³த்³தி⁴வ்ருத்தேர்மோக்ஷாவஸ்தா²யாமபி பா⁴வாத் , ஆத்மந: ஸவிஶேஷத்வமாஶங்க்ய தஸ்யா யாவது³பாதி⁴ஸத்த்வமேவேத்யாஹ -

அஸத்யேதி ।

நநு - கூடஸ்த²ஸ்யாத்மநோ மித்²யாவித்³யாவத்த்வே(அ)பி தஸ்ய கர்மாதி⁴காரநிவ்ருத்தௌ, கஸ்ய கர்மாணி விதீ⁴யந்தே ? ந ஹி நிரதி⁴காராணாம் தேஷாம் விதி⁴:, இத்யாஶங்க்யாஹ -

விது³ஷ இதி ।