ఉక్తం హేతుమాక్షేప్తుం పృచ్ఛతి -
విదుష ఇతి ।
అభిప్రాయమప్రతిపద్యమానో హేతువిశేషం పూర్వోక్తం స్మారయతి -
నన్వితి ।
ఉక్తమఙ్గీకృత్య ఆక్షిపతి -
సత్యమితి ।
విదుషః - విజ్ఞానాత్మనః బ్రహ్మణశ్చ వేద్యస్య విరుద్ధధర్మత్వేన దహనతుహినవత్ భిన్నత్వాత్ విదుషః సర్వకర్మత్యాగే, న అసో కారణవిశేషః స్యాత్ , ఇత్యాహ -
అన్యత్వాదితి ।
అవిక్రియాత్ ఇతి చ్ఛేదః । తథాపి కూటస్థమ్ అవిక్రియం బ్రహ్మ ప్రతిపద్యమానస్య కుతో విక్రియా సమ్భవేత్ , బ్రహ్మప్రతిపత్తివిరోధాత్ ? ఇత్యాశఙ్క్యాహ -
న హీతి ।
‘అయమాత్మా బ్రహ్మ’ (బృ. ఉ. ౨-౫-౧౯) ఇత్యాదిశ్రుత్యా సమాధత్తే -
న, విదుష ఇతి ।
కిఞ్చ - విద్వత్తా విశిష్టస్య వా కేవలస్య వా ? నాద్యః । విశిష్టస్య విద్వత్తాయాం సవిశేషణస్యాపి తత్ప్రసఙ్గాత్ ।
న చ విశేషణీభూతసఙ్ఘాతస్య అచేతనత్వాత్ విద్వత్తా యుక్తా, ఇత్యాహ -
న దేహాదీతి ।
ద్వితీయే తు, జీవబ్రహ్మవిభాగాసిద్ధిః ఇత్యాహ -
అసంహత ఇతి ।
కిఞ్చ ప్రామాణికవిరుద్ధధర్మవత్త్వస్య అసిద్ధత్వాత్ ప్రాతిభాసికస్య చ బిమ్బ్రప్రతిబిమ్బయోరనైకాన్త్యాత్ భేదానుమానాయోగాత్ , జీవబ్రహ్మణోరమేదసిద్ధిరిత్యభిప్రేత్య, ఫలితమాహ -
ఇతి తస్యేతి ।
నను - అవిక్రియస్య బ్రహ్మస్వరూపతయా సర్వకర్మాసమ్భవే విదుషో విద్వత్తాపి కథం సమ్భవతి ? నాహి బ్రహ్మణోఽవిక్రియస్య విద్యాలక్షణా విక్రియా స్వక్రియా భవితుమర్హతి, తత్రాహ -
యథేతి ।
అదృష్టేన్ద్రియాదిసహకృతమన్తః కరణం ప్రదీపప్రభావద్విషయపర్యన్తం పరిణతం బు్ద్ధివృత్తిరుచ్యతే । తత్ర ప్రతిబిమ్బితం చైతన్యమభివ్యఞ్జకబుద్ధివృత్త్యవివేకాద్విషయజ్ఞానమితి వ్యవహ్నియతే । తేన - ఆత్మా ఉపలబ్ధా కల్ప్యతే । తచ్చ అవిద్యాప్రయుక్తమిథ్యాసమ్బన్ధనిబన్ధనమ్ । తథైవ ఆధ్యాసికసమ్బన్ధేన బ్రహ్మాత్మైక్యాభివ్యఞ్జకవాక్యోత్థబుద్ధివృత్తిద్వారా విద్వానాత్మా వ్యపదిశ్యతే । న చ మిథ్యాసమ్బన్ధేన పారమార్థికావిక్రియత్వవిహతిరస్తీత్యర్థః ।
‘అహం బ్రహ్మ’ (బృ. ఉ. ౧-౪-౧౦) ఇతి బుద్ధివృత్తేర్మోక్షావస్థాయామపి భావాత్ , ఆత్మనః సవిశేషత్వమాశఙ్క్య తస్యా యావదుపాధిసత్త్వమేవేత్యాహ -
అసత్యేతి ।
నను - కూటస్థస్యాత్మనో మిథ్యావిద్యావత్త్వేఽపి తస్య కర్మాధికారనివృత్తౌ, కస్య కర్మాణి విధీయన్తే ? న హి నిరధికారాణాం తేషాం విధిః, ఇత్యాశఙ్క్యాహ -
విదుష ఇతి ।