ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಅವ್ಯಕ್ತಾದೀನಿ ಭೂತಾನಿ ವ್ಯಕ್ತಮಧ್ಯಾನಿ ಭಾರತ
ಅವ್ಯಕ್ತನಿಧನಾನ್ಯೇವ ತತ್ರ ಕಾ ಪರಿದೇವನಾ ॥ ೨೮ ॥
ಅವ್ಯಕ್ತಾದೀನಿ ಅವ್ಯಕ್ತಮ್ ಅದರ್ಶನಮ್ ಅನುಪಲಬ್ಧಿಃ ಆದಿಃ ಯೇಷಾಂ ಭೂತಾನಾಂ ಪುತ್ರಮಿತ್ರಾದಿಕಾರ್ಯಕರಣಸಂಘಾತಾತ್ಮಕಾನಾಂ ತಾನಿ ಅವ್ಯಕ್ತಾದೀನಿ ಭೂತಾನಿ ಪ್ರಾಗುತ್ಪತ್ತೇಃ, ಉತ್ಪನ್ನಾನಿ ಪ್ರಾಙ್ಮರಣಾತ್ ವ್ಯಕ್ತಮಧ್ಯಾನಿಅವ್ಯಕ್ತನಿಧನಾನ್ಯೇವ ಪುನಃ ಅವ್ಯಕ್ತಮ್ ಅದರ್ಶನಂ ನಿಧನಂ ಮರಣಂ ಯೇಷಾಂ ತಾನಿ ಅವ್ಯಕ್ತನಿಧನಾನಿಮರಣಾದೂರ್ಧ್ವಮಪ್ಯವ್ಯಕ್ತತಾಮೇವ ಪ್ರತಿಪದ್ಯಂತೇ ಇತ್ಯರ್ಥಃತಥಾ ಚೋಕ್ತಮ್ಅದರ್ಶನಾದಾಪತಿತಃ ಪುನಶ್ಚಾದರ್ಶನಂ ಗತಃನಾಸೌ ತವ ತಸ್ಯ ತ್ವಂ ವೃಥಾ ಕಾ ಪರಿದೇವನಾ’ (ಮೋ. ಧ. ೧೭೪ । ೧೭) ಇತಿತತ್ರ ಕಾ ಪರಿದೇವನಾ ಕೋ ವಾ ಪ್ರಲಾಪಃ ಅದೃಷ್ಟದೃಷ್ಟಪ್ರನಷ್ಟಭ್ರಾಂತಿಭೂತೇಷು ಭೂತೇಷ್ವಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೨೮ ॥
ಅವ್ಯಕ್ತಾದೀನಿ ಭೂತಾನಿ ವ್ಯಕ್ತಮಧ್ಯಾನಿ ಭಾರತ
ಅವ್ಯಕ್ತನಿಧನಾನ್ಯೇವ ತತ್ರ ಕಾ ಪರಿದೇವನಾ ॥ ೨೮ ॥
ಅವ್ಯಕ್ತಾದೀನಿ ಅವ್ಯಕ್ತಮ್ ಅದರ್ಶನಮ್ ಅನುಪಲಬ್ಧಿಃ ಆದಿಃ ಯೇಷಾಂ ಭೂತಾನಾಂ ಪುತ್ರಮಿತ್ರಾದಿಕಾರ್ಯಕರಣಸಂಘಾತಾತ್ಮಕಾನಾಂ ತಾನಿ ಅವ್ಯಕ್ತಾದೀನಿ ಭೂತಾನಿ ಪ್ರಾಗುತ್ಪತ್ತೇಃ, ಉತ್ಪನ್ನಾನಿ ಪ್ರಾಙ್ಮರಣಾತ್ ವ್ಯಕ್ತಮಧ್ಯಾನಿಅವ್ಯಕ್ತನಿಧನಾನ್ಯೇವ ಪುನಃ ಅವ್ಯಕ್ತಮ್ ಅದರ್ಶನಂ ನಿಧನಂ ಮರಣಂ ಯೇಷಾಂ ತಾನಿ ಅವ್ಯಕ್ತನಿಧನಾನಿಮರಣಾದೂರ್ಧ್ವಮಪ್ಯವ್ಯಕ್ತತಾಮೇವ ಪ್ರತಿಪದ್ಯಂತೇ ಇತ್ಯರ್ಥಃತಥಾ ಚೋಕ್ತಮ್ಅದರ್ಶನಾದಾಪತಿತಃ ಪುನಶ್ಚಾದರ್ಶನಂ ಗತಃನಾಸೌ ತವ ತಸ್ಯ ತ್ವಂ ವೃಥಾ ಕಾ ಪರಿದೇವನಾ’ (ಮೋ. ಧ. ೧೭೪ । ೧೭) ಇತಿತತ್ರ ಕಾ ಪರಿದೇವನಾ ಕೋ ವಾ ಪ್ರಲಾಪಃ ಅದೃಷ್ಟದೃಷ್ಟಪ್ರನಷ್ಟಭ್ರಾಂತಿಭೂತೇಷು ಭೂತೇಷ್ವಿತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೨೮ ॥

ಚಾಕ್ಷುಷದರ್ಶನಮಾತ್ರವೃತ್ತಿಂ ವ್ಯಾವರ್ತಯತಿ -

ಅನುಪಲಬ್ಧಿರಿತಿ ।

ನಹಿ ಯಥೋಕ್ತಸಂಘಾತರೂಪಾಣಿ ಭೂತಾನಿ ಪೂರ್ವಮುತ್ಪತ್ತೇಃ ಉಪಲಭ್ಯಂತೇ । ತೇನ ತಾನಿ ತಥಾ ವ್ಯಪದೇಶಭಾಂಜಿ ಭವಂತಿ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಕಿಂ ತತ್ ಮಧ್ಯಮ್ , ಯದೇಷಾಂ ವ್ಯಕ್ತಮಿಷ್ಯತೇ ? ತದಾಹ -

ಉತ್ಪನ್ನಾನೀತಿ ।

ಉತ್ಪತ್ತೇರೂರ್ಧ್ವಂ ಮರಣಾಚ್ಚ ಪೂರ್ವಂ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕಂ ಸತ್ತ್ವಂ ಮಧ್ಯಮೇಷಾಂ ವ್ಯಕ್ತಮಿತಿ ತಥೋಚ್ಯತೇ ।

ಜನ್ಮಾನುಸಾರಿತ್ವಂ ವಿಲಯಸ್ಯ ಯುಕ್ತಮ್ ಇತಿ ಮತ್ವಾ ತಾತ್ಪರ್ಯಾರ್ಥಮಾಹ -

ಮರಣಾದಿತಿ ।

ಉಕ್ತೇಽರ್ಥೇ ಪೌರಾಣಿಕಸಂಮತಿಮಾಹ -

ತಥಾ ಚೇತಿ ।

ತತ್ರೇತ್ಯಸ್ಯಾರ್ಥಮಾಹ -

ಅದೃಷ್ಟೇತಿ ।

ಪೂರ್ವಮ್ ಅದೃಷ್ಟಾನಿ ಸಂತಿ, ಪುನರ್ದೃಷ್ಟಾನಿ, ತಾನ್ಯೇವ ಪುನರ್ನಷ್ಟಾನಿ, ತದೇವಂ ಭ್ರಾಂತಿವಿಷಯತಯಾ ಘಟಿಕಾಯಂತ್ರವತ್ ಚಕ್ರೀಭೂತೇಷು ಭೂತೇಷು ಶೋಕನಿಮಿತಸ್ಯ ಪ್ರಲಾಪಸ್ಯ ನಾವಕಾಶೋಽಸ್ತೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೨೮ ॥