శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
అవ్యక్తాదీని భూతాని వ్యక్తమధ్యాని భారత
అవ్యక్తనిధనాన్యేవ తత్ర కా పరిదేవనా ॥ ౨౮ ॥
అవ్యక్తాదీని అవ్యక్తమ్ అదర్శనమ్ అనుపలబ్ధిః ఆదిః యేషాం భూతానాం పుత్రమిత్రాదికార్యకరణసఙ్ఘాతాత్మకానాం తాని అవ్యక్తాదీని భూతాని ప్రాగుత్పత్తేః, ఉత్పన్నాని ప్రాఙ్మరణాత్ వ్యక్తమధ్యానిఅవ్యక్తనిధనాన్యేవ పునః అవ్యక్తమ్ అదర్శనం నిధనం మరణం యేషాం తాని అవ్యక్తనిధనానిమరణాదూర్ధ్వమప్యవ్యక్తతామేవ ప్రతిపద్యన్తే ఇత్యర్థఃతథా చోక్తమ్అదర్శనాదాపతితః పునశ్చాదర్శనం గతఃనాసౌ తవ తస్య త్వం వృథా కా పరిదేవనా’ (మో. ధ. ౧౭౪ । ౧౭) ఇతితత్ర కా పరిదేవనా కో వా ప్రలాపః అదృష్టదృష్టప్రనష్టభ్రాన్తిభూతేషు భూతేష్విత్యర్థః ॥ ౨౮ ॥
అవ్యక్తాదీని భూతాని వ్యక్తమధ్యాని భారత
అవ్యక్తనిధనాన్యేవ తత్ర కా పరిదేవనా ॥ ౨౮ ॥
అవ్యక్తాదీని అవ్యక్తమ్ అదర్శనమ్ అనుపలబ్ధిః ఆదిః యేషాం భూతానాం పుత్రమిత్రాదికార్యకరణసఙ్ఘాతాత్మకానాం తాని అవ్యక్తాదీని భూతాని ప్రాగుత్పత్తేః, ఉత్పన్నాని ప్రాఙ్మరణాత్ వ్యక్తమధ్యానిఅవ్యక్తనిధనాన్యేవ పునః అవ్యక్తమ్ అదర్శనం నిధనం మరణం యేషాం తాని అవ్యక్తనిధనానిమరణాదూర్ధ్వమప్యవ్యక్తతామేవ ప్రతిపద్యన్తే ఇత్యర్థఃతథా చోక్తమ్అదర్శనాదాపతితః పునశ్చాదర్శనం గతఃనాసౌ తవ తస్య త్వం వృథా కా పరిదేవనా’ (మో. ధ. ౧౭౪ । ౧౭) ఇతితత్ర కా పరిదేవనా కో వా ప్రలాపః అదృష్టదృష్టప్రనష్టభ్రాన్తిభూతేషు భూతేష్విత్యర్థః ॥ ౨౮ ॥

చాక్షుషదర్శనమాత్రవృత్తిం వ్యావర్తయతి -

అనుపలబ్ధిరితి ।

నహి యథోక్తసఙ్ఘాతరూపాణి భూతాని పూర్వముత్పత్తేః ఉపలభ్యన్తే । తేన తాని తథా వ్యపదేశభాఞ్జి భవన్తి ఇత్యర్థః ।

కిం తత్ మధ్యమ్ , యదేషాం వ్యక్తమిష్యతే ? తదాహ -

ఉత్పన్నానీతి ।

ఉత్పత్తేరూర్ధ్వం మరణాచ్చ పూర్వం వ్యావహారికం సత్త్వం మధ్యమేషాం వ్యక్తమితి తథోచ్యతే ।

జన్మానుసారిత్వం విలయస్య యుక్తమ్ ఇతి మత్వా తాత్పర్యార్థమాహ -

మరణాదితి ।

ఉక్తేఽర్థే పౌరాణికసంమతిమాహ -

తథా చేతి ।

తత్రేత్యస్యార్థమాహ -

అదృష్టేతి ।

పూర్వమ్ అదృష్టాని సన్తి, పునర్దృష్టాని, తాన్యేవ పునర్నష్టాని, తదేవం భ్రాన్తివిషయతయా ఘటికాయన్త్రవత్ చక్రీభూతేషు భూతేషు శోకనిమితస్య ప్రలాపస్య నావకాశోఽస్తీత్యర్థః ॥ ౨౮ ॥