ತಥಾ ಚ ಅಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಾತ್ಮಾನಂದಪ್ರಾಪ್ತಿಪರ್ಯವಸಾಯಿನೋ ಯೋಗಮಾರ್ಗಸ್ಯ ನಾಸ್ತಿ ವೈಫಲ್ಯಮಿತ್ಯಾಹ -
ಯಾವಾನಿತಿ ।
ಉಕ್ತಮರ್ಥಮಕ್ಷರಯೋಜನಯಾ ಪ್ರಕಟಯತಿ -
ಯಥೇತಿ ।
ಉದಕಂ ಪೀಯತೇಽಸ್ಮಿನ್ನಿತಿ ವ್ಯುತ್ಪತ್ಯಾ ಕೂಪಾದಿಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೋದಕವಿಷಯತ್ವಮುದಪಾನಶಬ್ದಸ್ಯ ದರ್ಶಯತಿ -
ಕೂಪೇತಿ ।
ಕೂಪಾದಿಗತಸ್ಯಾಭಿಧೇಯಸ್ಯ ಸಮುದ್ರೇಽಂತರ್ಭಾವಾಸಂಭವಾತ್ ಕಥಮಿದಮ್ ? ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಅರ್ಥಶಬ್ದಸ್ಯ ಪ್ರಯೋಜನವಿಷಯತ್ವಂ ವ್ಯುತ್ಪಾದಯತಿ -
ಫಲಮಿತಿ ।
ಯತ್ ಫಲ್ಗುತ್ವೇನ ಲೀಯತೇ ತತ್ ಫಲಮಿತ್ಯುಚ್ಯತೇ, ತತ್ ಕಥಂ ತಡಾಗಾದಿಕೃತಂ ಸ್ನಾನಪಾನಾದಿ ತಥಾ ? ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ತಸ್ಯ ಅಲ್ಪೀಯಸೋ ನಾಶೋಪಪತ್ತೇಃ, ಇತ್ಯಾಹ -
ಪ್ರಯೋಜನಮಿತಿ ।
ತಡಾಗಾದಿಪ್ರಯುಕ್ತಪ್ರಯೋಜನಸ್ಯ ಸಮುದ್ರನಿಮಿತ್ತಪ್ರಯೋಜನಮಾತ್ರತ್ವಮ್ ಅಯುಕ್ತಮ್ , ಅನ್ಯಸ್ಯ ಅನ್ಯಾತ್ಮತ್ವಾನುಪಪತ್ತೇಃ, ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ -
ತತ್ರೇತಿ ।
ಘಟಾಕಾಶಾದೇರಿವ ಮಹಾಕಾಶೇ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೋದಕಕಾರ್ಯಸ್ಯ ಅಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೋದಕಕಾರ್ಯಾಂತರ್ಭಾವಃ ಸಂಭವತಿ, ತತ್ಪ್ರಾಪ್ತಾವಿತರಾಪೇಕ್ಷಾಭಾವಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಪೂರ್ವಾರ್ಧಂ ದೃಷ್ಟಾಂತಭೂತಮೇವಂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾಯ, ದಾರ್ಷ್ಟಾಂತಿಕಮುತ್ತರಾರ್ಧಂ ವ್ಯಾಕರೋತಿ -
ಏವಮಿತ್ಯಾದಿನಾ ।
‘ಕರ್ಮಸು ಯೋಽರ್ಥಃ’ ಇತ್ಯುಕ್ತಂ ವ್ಯನಕ್ತಿ -
ಯತ್ ಕರ್ಮಫಲಮಿತಿ ।
ಸೋಽರ್ಥೋ ವಿಜಾನತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಯ ಯೋಽರ್ಥಃ, ತಾವಾನೇವ ಸಂಪದ್ಯತ ಇತಿ ಸಂಬಂಧಃ ।
ತದೇವ ಸ್ಪಷ್ಟಯತಿ -
ಪವಿಜ್ಞಾನೇತಿ ।
ತಸ್ಮಿನನ್ನಂತರ್ಭವತೀತಿ ಶೇಷಃ ।
ಸರ್ವಂ ಕರ್ಮಫಲಂ ಜ್ಞಾನಫಲೇಽಂತರ್ಭವತೀತ್ಯತ್ರ ಪ್ರಮಾಣಮಾಹ -
ಸರ್ವಮಿತಿ ।
ಯತ್ ಕಿಮಪಿ ಪ್ರಜಾಃ ಸಾಧು ಕರ್ಮ ಕುರ್ವಂತಿ, ತತ್ ಸರ್ವಂ ಸ ಪುರುಷೋಽಭಿಸಮೇತಿ - ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿ, ಯಃ ಪುರುಷಃ, ತದ್ವೇದ - ವಿಜಾನಾತಿ, ಯದ್ವಸ್ತು ಸಃ - ರೈಕ್ಕೋ ವೇದ ತದ್ವೇದ್ಯಮಿತಿ ಶ್ರುತೇರರ್ಥಃ ।
ಕರ್ಮಫಲಸ್ಯ ಸಗುಣಜ್ಞಾನಫಲೇಽಂತರ್ಭಾವಃ ಸಂವರ್ಗವಿದ್ಯಾಯಾಂ ಶ್ರೂಯತೇ, ಕಥಮೇತಾವತಾ ನಿರ್ಗುಣಜ್ಞಾನಫಲೇ ಕರ್ಮಫಲಾಂತರ್ಭಾವಃ ಸಂಭವತಿ ? ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ -
ಸರ್ವಮಿತಿ ।
ತರ್ಹಿ ಜ್ಞಾನನಿಷ್ಠೈವ ಕರ್ತವ್ಯಾ, ತಾವತೈವ ಕರ್ಮಫಲಸ್ಯ ಲಬ್ಧತಯಾ ಕರ್ಮಾನುಷ್ಠಾನಾನಪೇಕ್ಷಣಾತ್ , ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ -
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ಯೋಗಮರ್ಗಸ್ಯ ನಿಷ್ಫಲತ್ವಾಭಾವಸ್ತಚ್ಛಬ್ದಾರ್ಥಃ ॥ ೪೬ ॥