ಸ್ಥಿತಪ್ರಜ್ಞಸ್ಯ ಕಾ ಭಾಷಾ ? ಇತಿ ಪ್ರಥಮಪ್ರಶ್ನಸ್ಯೋತ್ತರಮಾಹ -

ಪ್ರಜಹಾತೀತಿ ।

ಕಾಮತ್ಯಾಗಸ್ಯ ಪ್ರಕರ್ಷಃ - ವಾಸನಾರಾಹಿತ್ಯಮ್ । ಕಾಮಾನಾಮಾತ್ಮನಿಷ್ಠತ್ವಂ ಕೈಶ್ವಿದಿಷ್ಯತೇ । ತದಯುಕ್ತಮ್ , ತೇಷಾಂ ಮನೋನಿಷ್ಠತ್ವಶ್ರುತೇಃ, ಇತ್ಯಾಶಯವಾನಾಹ -

ಮನೋಗತಾನಿತಿ ।

‘ಆತ್ಮನ್ಯೇವಾತ್ಮನಾ’ (ಭ. ಗೀ. ೨-೫೫) ಇತ್ಯಾದ್ಯುತ್ತರಭಾಗನಿರಸ್ಯಂ ಚೋದ್ಯಮನುವದತಿ -

ಸರ್ವಕಾಮೇತಿ ।

ತರ್ಹಿ ಪ್ರವರ್ತಕಾಭಾವಾದ್ವಿದುಷಃ ಸರ್ವಪ್ರವೃತ್ತೇರುಪಶಾಂತಿರಿತಿ, ನೇತ್ಯಾಹ -

ಶರೀರೇತಿ ।

ಉನ್ಮಾದವಾನ್ ಉನ್ಮತ್ತಃ - ವಿವೇಕವಿರಹಿತಬುದ್ಧಿಭ್ರಮಭಾಗೀ । ಪ್ರಕರ್ಷೇಣ ಮದಮನುಭವನ್ ವಿದ್ಯಮಾನಮಪಿ ವಿವೇಕಂ ನಿರಸ್ಯನ್ ಭ್ರಾಂತವದ್ವ್ಯವಹರನ್ ಪ್ರಮತ್ತಃ ಇತಿ ವಿಭಾಗಃ ।

ಉತ್ತರಾರ್ಧಮವತಾರ್ಯ ವ್ಯಾಕರೋತಿ -

ಉಚ್ಯತ ಇತಿ ।

ಆತ್ಮನ್ಯೇವ ಇತ್ಯೇವಕಾರಸ್ಯ ‘ಆತ್ಮನಾ’ ಇತ್ಯತ್ರಾಪಿ ಸಂಬಂಧಂ ದ್ಯೋತಯತಿ -

ಸ್ವೇನೈವೇತಿ ।

ಬಾಹ್ಮಲಾಭನಿರಪೇಕ್ಷತ್ವೇನ ತುಷ್ಟಿಮೇವ ಸ್ಪಷ್ಟಯತಿ -

ಪರಮಾರ್ಥೇತಿ ।

ಸ್ಥಿತಪ್ರಜ್ಞಪದಂ ವಿಭಜತೇ -

ಸ್ಥಿತೇತಿ ।

ಪ್ರಜ್ಞಾಪ್ರತಿಬನ್ಘಕಸರ್ವಕಾಮವಿಗಮಾವಸ್ಥಾ ತದೇತಿ ನಿರ್ದಿಶ್ಯತೇ ।

ಉಕ್ತಮೇವ ಪ್ರಪಂಚಯತಿ -

ತ್ಯಕ್ತೇತಿ ।

ಆತ್ಮಾನಂ ಜಿಜ್ಞಾಸಮಾನೋ ವೈರಾಗ್ಯದ್ವಾರಾ ಸರ್ವೈಷಣಾತ್ಯಾಗಾತ್ಮಕಂ ಸಂನ್ಯಾಸಮಾಸಾದ್ಯ, ಶ್ರವಣಾದ್ಯಾವೃತ್ತ್ಯಾ ತಜ್ಜ್ಞಾನಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ, ತಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಆಸಕ್ತ್ಯಾ ವಿಷಯವೈಮುಖ್ಯೇನ ತತ್ಫಲಭೂತಾಂ ಪರಿತುಷ್ಟಿಂ ತತ್ರೈವ ಪ್ರತಿಲಭಮಾನಃ ಸ್ಥಿತಪ್ರಜ್ಞವ್ಯಪದೇಶಭಾಕ್ ಇತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೫೫ ॥