ಪ್ರತಿವಚನಮವತಾರಯಿತುಂ ಪಾತನಿಕಾಂ ಕರೋತಿ -
ಯೋ ಹೀತಿ ।
ಹಿಶಬ್ದೇನ ಕರ್ಮಸಂನ್ಯಾಸಕಾರಣೀಭೂತವಿರಾಗತಾಸಂಪತ್ತಿಃ ಸೂಚ್ಯತೇ । ಆದಿತಃ - ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯಾವಸ್ಥಾಯಾಮಿತಿ ಯಾವತ್ । ಜ್ಞಾನಮೇವ ಯೋಗೋ ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮಭಾವಪ್ರಾಪಕತ್ವಾತ್ , ತಸ್ಮಿನ್ ನಿಷ್ಠಾ - ಪರಿಸಮಾಪ್ತಿಃ, ತಸ್ಯಾಮಿತ್ಯರ್ಥಃ । ಕರ್ಮೈವ ಯೋಗಸ್ತೇನ, ಕರ್ಮಾಣ್ಯಸಂನ್ಯಸ್ಯ ತನ್ನಿಷ್ಠಾಯಾಮೇವ ಪ್ರವೃತ್ತ ಇತಿ ಶೇಷಃ ।
ನನು - ತತ್ ಕಥಮೇಕೇನ ವಾಕ್ಯೇನ ಅರ್ಥದ್ವಯಮುಪದಿಶ್ಯತೇ ? ದ್ವೈಯರ್ಥ್ಯೇ ವಾಕ್ಯಭೇದಾತ್ । ನಚ ಲಕ್ಷಣಮೇವ ಸಾಧನಮ್ , ಕೃತಾರ್ಥಲಕ್ಷಣಸ್ಯ ತತ್ಸ್ವರೂಪತ್ವೇನ ಫಲತ್ವೇ ಸಾಧನತ್ವಾನುಪಪತ್ತೇಃ, ಇತಿ ತತ್ರಾಹ-
ಸರ್ವತ್ರೈವೇತಿ ।
ಯದ್ಯಪಿ ಕೃತಾರ್ಥಸ್ಯ - ಜ್ಞಾನಿನೋ ಲಕ್ಷಣಂ ತದ್ರೂಪೇಣ ಫಲತ್ವಾನ್ನ ಸಾಧನತ್ವಮಧಿಗಚ್ಛತಿ, ತಥಾಪಿ ಜಿಜ್ಞಾಸೋಸ್ತದೇವ ಪ್ರಯತ್ನಸಾಧ್ಯತಯಾ ಸಾಧನಂ ಸಂಪದ್ಯತೇ । ಲಕ್ಷಣಂ ಚಾತ್ರ ಜ್ಞಾನಸಾಮರ್ಥ್ಯಲಬ್ಧಮನೂದ್ಯತೇ । ನ ವಿಧೀಯತೇ, ವಿದುಷೋ ವಿಧಿನಿಷೇಧಾಗೋಚರತ್ವಾತ್ । ತೇನ ಜಿಜ್ಞಾಸೋಃ ಸಾಧನಾನುಷ್ಠಾನಾಯ ಲಕ್ಷಣಾನುವಾದಾತ್ ಏಕಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಸಾಧನಾನುಷ್ಠಾನೇ ತಾತ್ಪರ್ಯಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಉಕ್ತೇಽರ್ಥೇ ಭಗವದ್ವಾಕ್ಯಮುತ್ಥಾಪಯತಿ -
ಯಾನೀತಿ ।
ಲಕ್ಷಣಾನಿ ಚ ಜ್ಞಾನಸಾಮರ್ಥ್ಯಲಭ್ಯಾನಿ, ಅಯತ್ನಸಾಧ್ಯಾನೀತಿ ಶೇಷಃ ।