ప్రాథమికేన సమ్బన్ధగ్రన్థేన సమస్తశాస్త్రార్థసఙ్గ్రాహకేణ తద్వివరణాత్మనోఽస్య సన్దర్భస్య నాస్తి పౌనరుక్త్యామితి మత్వా, ప్రతిపదం వ్యాఖ్యాతుం ప్రశ్నైకదేశం సముత్థాపయతి -
జ్యాయసీ చేదితి ।
వేదాశ్చేత్ ప్రమాణమితివత్ చేదిత్యస్య నిశ్చయార్థత్వం వ్యావర్తయతి -
యదీతి ।
బుద్ధిశబ్దస్యాన్తఃకరణవిషయత్వం వ్యవచ్ఛినత్తి -
జ్ఞానమితి ।
పూర్వార్ధస్యాక్షరయోజనాం కృత్వా సముచ్చయాభావే తాత్పర్యమాహ -
యదీతి ।
ఇష్టే,భగవతేతి శేషః । ఎకం జ్ఞానం కర్మ చ సముచ్చితమితి యావత్ । జ్ఞానకర్మణోరభీష్టే సముచ్చయే సముచ్చితస్య శ్రేయఃసాధనస్యైకత్వాత్ కర్మణః సకాశాద్ జ్ఞానస్య పృథక్కరణమయుక్తమిత్యర్థః ।
ఎకమపి సాధనం ఫలతోఽతిరిక్తం కిం న స్యాదిత్యాశఙ్క్యాహ -
నహీతి ।
నచ కేవలాత్ కర్మణో జ్ఞానస్య కేవలస్య ఫలతోఽతిరిక్తత్వం వివక్షిత్వా పృథక్కరణం, సముచ్చయపక్షే ప్రత్యేకం శ్రేయః సాధనత్వానభ్యుపగమాదితి భావః ।
పూర్వార్ధస్యేవోత్తరార్ధస్యాపి సముచ్చయపక్షే తుల్యానుపపత్తిరిత్యాహ -
తథేతి ।
‘దూరేణ హ్యవరం కర్మ ‘ (భ. గీ. ౨-౩౦) ఇత్యత్ర కర్మణః సకాశాద్ బుద్ధిః శ్రేయస్కరీ భగవతోక్తా । కర్మ చ బుద్ధేః సకాశాదశ్రేయస్కరముక్తమ్ । తథాఽపి తదేవ కర్మ ‘కర్మణ్యేవాధికారస్తే మా ఫలేషు’ (భ. గీ. ౨-౪౭) ఇతి స్నిగ్ధం భక్తం చ మాం ప్రతి కుర్వితి భగవాన్ ప్రతిపాదయతి, తత్ర కారణానుపలమ్భాదయుక్తమ్ , అతిక్రూరే కర్మణి భగవతో మన్నియోజనమితి యదర్జునో బ్రవీతి, తచ్చ సముచ్చయపక్షేఽనుపపన్నః స్యాదిత్యర్థః ।
యత్తు వృత్తికారైురుక్తం ‘శ్రౌతేన స్మార్తేన చ కర్మణా సముచ్చయో గృహస్థానాం శ్రేయఃసాధనమ్ , ఇతరేషాం స్మార్తేనైవేతి భగవతోక్తమర్జునేన చ నిర్ధారితమ్’ ఇతి, తదేతదనువదతి –
అథేతి ।
తత్రాపి ’తత్కిమ్’ఇత్యాద్యుపాలమ్భవచనమనుపపన్నం, కర్మమాత్రసముచ్చయవాదినో భగవతో నియోజనాభావాదితి దూషయతి –
తత్కిమితి
॥౧॥