శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
వ్యామిశ్రేణేవ వాక్యేన బుద్ధిం మోహయసీవ మే
తదేకం వద నిశ్చిత్య యేన శ్రేయోఽహమాప్నుయామ్ ॥ ౨ ॥
వ్యామిశ్రేణేవ, యద్యపి వివిక్తాభిధాయీ భగవాన్ , తథాపి మమ మన్దబుద్ధేః వ్యామిశ్రమివ భగవద్వాక్యం ప్రతిభాతితేన మమ బుద్ధిం మోహయసి ఇవ, మమ బుద్ధివ్యామోహాపనయాయ హి ప్రవృత్తః త్వం తు కథం మోహయసి ? అతః బ్రవీమి బుద్ధిం మోహయసి ఇవ మే మమ ఇతిత్వం తు భిన్నకర్తృకయోః జ్ఞానకర్మణోః ఎకపురుషానుష్ఠానాసమ్భవం యది మన్యసే, తత్రైవం సతి తత్ తయోః ఎకం బుద్ధిం కర్మ వా ఇదమే అర్జునస్య యోగ్యం బుద్ధిశక్త్యవస్థానురూపమితి నిశ్చిత్య వద బ్రూహి, యేన జ్ఞానేన కర్మణా వా అన్యతరేణ శ్రేయః అహమ్ ఆప్నుయాం ప్రాప్నుయామ్ ; ఇతి యదుక్తం తదపి నోపపద్యతే
వ్యామిశ్రేణేవ వాక్యేన బుద్ధిం మోహయసీవ మే
తదేకం వద నిశ్చిత్య యేన శ్రేయోఽహమాప్నుయామ్ ॥ ౨ ॥
వ్యామిశ్రేణేవ, యద్యపి వివిక్తాభిధాయీ భగవాన్ , తథాపి మమ మన్దబుద్ధేః వ్యామిశ్రమివ భగవద్వాక్యం ప్రతిభాతితేన మమ బుద్ధిం మోహయసి ఇవ, మమ బుద్ధివ్యామోహాపనయాయ హి ప్రవృత్తః త్వం తు కథం మోహయసి ? అతః బ్రవీమి బుద్ధిం మోహయసి ఇవ మే మమ ఇతిత్వం తు భిన్నకర్తృకయోః జ్ఞానకర్మణోః ఎకపురుషానుష్ఠానాసమ్భవం యది మన్యసే, తత్రైవం సతి తత్ తయోః ఎకం బుద్ధిం కర్మ వా ఇదమే అర్జునస్య యోగ్యం బుద్ధిశక్త్యవస్థానురూపమితి నిశ్చిత్య వద బ్రూహి, యేన జ్ఞానేన కర్మణా వా అన్యతరేణ శ్రేయః అహమ్ ఆప్నుయాం ప్రాప్నుయామ్ ; ఇతి యదుక్తం తదపి నోపపద్యతే

ఇతశ్చ ప్రశ్నః సముచ్చయానుసారీ న భవతీత్యాహ –

కిఞ్చేతి ।

భగవతో వివిక్తార్థవాదిత్వాదయుక్తం వ్యామిశ్రేణేత్యాదివచనమిత్యాశఙ్క్యాహ –

యద్యపీతి ।

యది భగవద్వచనం సఙ్కీర్ణమివ తే భాతి, తర్హి తేన త్వదీయబుద్ధివ్యామోహనమేవ తస్య వివక్షితమితి, కిమితి మోహయసీవేత్యుచ్యతే ? తత్రాహ –

మమేతి ।

జ్ఞానకర్మణి మిథో విరోధాద్ యుగపదేకపురుషాననుష్ఠేయతయా భిన్నకర్తృకే కథ్యేతే, తథా చ తయోరన్యతరస్మిన్నేవ త్వం నియుక్తః, న తు తే బుద్ధివ్యామోహనమభిమతమితి, భగవతో మతమనువదతి –

త్వం త్వితి ।

తదేకమిత్యాదిశ్లోకార్ధేనోత్తరమాహ –

తత్రేతి ।

ఉక్తం భాగవతమతం సప్తమ్యా పరామృశ్యతే । ఎకమిత్యుక్తప్రకారోక్తిః ।

ఎకమిత్యుక్తమేవ స్ఫుటయతి –

బుద్ధిమితి ।

నిశ్చయప్రకారం ప్రకటయతి –

ఇదమితి ।

యోగ్యత్వం స్పష్టయతి –

బుద్ధీతి ।

అస్య క్షత్రియస్య సతోఽన్తఃకరణస్య దేహశక్తేః సమరసమారమ్భావస్థాయాశ్చేదమేవ జ్ఞానం వా అనుగుణమితి నిర్ధార్య బ్రూహీత్యర్థః ।

నిశ్చిత్యాన్యతరోక్తౌ తేన శ్రోతుః శ్రేయోఽవాప్తిం ఫలమాహ -

యేనేతి ।