ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
கேசித்துஅர்ஜுநஸ்ய ப்ரஶ்நார்த²மந்யதா² கல்பயித்வா தத்ப்ரதிகூலம் ப⁴க³வத: ப்ரதிவசநம் வர்ணயந்தி, யதா² ஆத்மநா ஸம்ப³ந்த⁴க்³ரந்தே² கீ³தார்தோ² நிரூபித: தத்ப்ரதிகூலம் இஹ புந: ப்ரஶ்நப்ரதிவசநயோ: அர்த²ம் நிரூபயந்திகத²ம் ? தத்ர ஸம்ப³ந்த⁴க்³ரந்தே² தாவத்ஸர்வேஷாமாஶ்ரமிணாம் ஜ்ஞாநகர்மணோ: ஸமுச்சய: கீ³தாஶாஸ்த்ரே நிரூபித: அர்த²: இத்யுக்தம் ; புந: விஶேஷிதம் யாவஜ்ஜீவஶ்ருதிசோதி³தாநி கர்மாணி பரித்யஜ்ய கேவலாதே³வ ஜ்ஞாநாத் மோக்ஷ: ப்ராப்யதே இத்யேதத் ஏகாந்தேநைவ ப்ரதிஷித்³த⁴மிதிஇஹ து ஆஶ்ரமவிகல்பம் த³ர்ஶயதா யாவஜ்ஜீவஶ்ருதிசோதி³தாநாமேவ கர்மணாம் பரித்யாக³ உக்த:தத் கத²ம் ஈத்³ருஶம் விருத்³த⁴மர்த²ம் அர்ஜுநாய ப்³ரூயாத் ப⁴க³வாந் , ஶ்ரோதா வா கத²ம் விருத்³த⁴மர்த²மவதா⁴ரயேத்
கேசித்துஅர்ஜுநஸ்ய ப்ரஶ்நார்த²மந்யதா² கல்பயித்வா தத்ப்ரதிகூலம் ப⁴க³வத: ப்ரதிவசநம் வர்ணயந்தி, யதா² ஆத்மநா ஸம்ப³ந்த⁴க்³ரந்தே² கீ³தார்தோ² நிரூபித: தத்ப்ரதிகூலம் இஹ புந: ப்ரஶ்நப்ரதிவசநயோ: அர்த²ம் நிரூபயந்திகத²ம் ? தத்ர ஸம்ப³ந்த⁴க்³ரந்தே² தாவத்ஸர்வேஷாமாஶ்ரமிணாம் ஜ்ஞாநகர்மணோ: ஸமுச்சய: கீ³தாஶாஸ்த்ரே நிரூபித: அர்த²: இத்யுக்தம் ; புந: விஶேஷிதம் யாவஜ்ஜீவஶ்ருதிசோதி³தாநி கர்மாணி பரித்யஜ்ய கேவலாதே³வ ஜ்ஞாநாத் மோக்ஷ: ப்ராப்யதே இத்யேதத் ஏகாந்தேநைவ ப்ரதிஷித்³த⁴மிதிஇஹ து ஆஶ்ரமவிகல்பம் த³ர்ஶயதா யாவஜ்ஜீவஶ்ருதிசோதி³தாநாமேவ கர்மணாம் பரித்யாக³ உக்த:தத் கத²ம் ஈத்³ருஶம் விருத்³த⁴மர்த²ம் அர்ஜுநாய ப்³ரூயாத் ப⁴க³வாந் , ஶ்ரோதா வா கத²ம் விருத்³த⁴மர்த²மவதா⁴ரயேத்

ஸாக்ஷாதே³வ ஶ்ரேய:ஸாத⁴நமந்யேப்⁴யோ ப⁴க³வதோக்தம், ந து மஹ்யமிதி மத்வா வ்யாகுலீபூ⁴த: ஸந் ப்ருச்ச²தீதி ஸ்வாபி⁴ப்ராயேண ஸம்ப³ந்த⁴முக்த்வா வ்ருத்திகாராபி⁴ப்ராயம் தூ³ஷயதி -

கேசித்த்விதி ।

ஜ்ஞாநகர்மணோ: ஸமுச்சயமவதா⁴ரயிதும் ப்ரஶ்நாங்கீ³காரே ஸமுச்சயாவதா⁴ரணேநைவ ப்ரதிவசநமுசிதம் । ந ச ததா² ப⁴க³வதா ப்ரதிவசநமுக்தம் । ததா² ச ப்ரஶ்நஸ்ய ஸமுச்சயவிஷயத்வோபக³மாத் ப்ரத்யுக்தேஶ்சாஸமுச்சயவிஷயத்வாத் தயோர்மிதோ² விரோதோ⁴ வ்ருத்திகாரமதே ஸ்யாதி³த்யர்த²: ।

கிஞ்ச, கேவலம் ப்ரஶ்நப்ரதிவசநயோரேவ பரமதே பரஸ்பரவிரோதோ⁴ ந ப⁴வதி, அபி து பரேஷாம் ஸ்வக்³ரந்தே²(அ)பி பூர்வாபரவிரோதோ⁴(அ)ஸ்தீத்யாஹ -

யதா² சேதி ।

ஆத்மநா - வ்ருத்திகாரைரிதி யாவத் । ஸம்ப³ந்த⁴க்³ரந்த²: - கீ³தாஶாஸ்ராரம்போ⁴போத்³கா⁴த: । இஹேதி த்ருதீயாத்⁴யாயாரம்ப⁴ம் பராம்ருஶதி । ததே³வ விவ்ருண்வந்நாகாங்க்ஷாமாஹ -

கத²மிதி ।

பூர்வாபரவிரோத⁴ம் ஸ்போ²ரயிதும் ஸம்ப³ந்த⁴க்³ரந்தோ²க்தமநுவத³தி -

தத்ரேதி ।

பரகீயா வ்ருத்தி: ஸப்தம்யா ஸமுல்லிக்²யதே । ஸம்ப³ந்த⁴க்³ரந்தே² தாவத³யமர்த² உக்த இதி ஸம்ப³ந்த⁴: ।

தமேவார்த²ம் விஶத³யதி -

ஸர்வேஷாமிதி ।

ஸர்வகர்மஸம்ந்யாஸபூர்வகஜ்ஞாநாதே³வ கேவலாத் கைவல்யமித்யஸ்மிந்நர்தே² ஶாஸ்த்ரஸ்ய பர்யவஸாநாந்ந ஸமுச்சயோ விவக்ஷிதஸ்தத்ரேத்யாஶங்க்யாஹ -

புநரிதி ।

உக்தகீ³தார்தோ² வ்ருத்திகாரைரேவ கர்மத்யாகா³யோகே³ந விஶேஷிதத்வாந்நாவிவக்ஷிதோ(அ)லம் ப⁴விதுமுத்ஸஹதே । ததா² ச ஶ்ரௌதாநி கர்மாணி த்யக்த்வா ஜ்ஞாநாதே³வ கேவலாந்முக்திர்ப⁴வதீத்யேதந்மதம் நியமேநைவ யாவஜ்ஜீவஶ்ருதிபி⁴ர்விப்ரதிஷித்³த⁴த்வாத் நாப்⁴யுபக³ந்துமுசிதமித்யர்த²:।

ததா²(அ)பி கத²ம் மிதோ² விரோத⁴தீ⁴ரித்யாஶங்க்யாஹ -

இஹ த்விதி ।

ப்ரத²மதோ ஹி ஸம்ப³ந்த⁴க்³ரந்தே² ஸமுச்சயோ கீ³தார்த²ப்ரதிபாத்³யத்வேந வ்ருத்திக்ருதா ப்ரதிஜ்ஞாத: । ஶ்ரௌதகர்மபரித்யாக³ஶ்ச ஶ்ருதிவிரோதா⁴தே³வ ந ஸம்ப⁴வதீத்யுக்தம் । த்ருதீயாத்⁴யாயாரம்பே⁴ புந: ஸம்ந்யாஸிநாம் ஜ்ஞாநநிஷ்டா², கர்மிணாம் கர்மநிஷ்டே²த்யாஶ்ரமவிபா⁴க³மபி⁴த³த⁴தா பூர்வப்ரதிஷித்³த⁴கர்மத்யாகா³ப்⁴யுபக³மாந்மிதோ² விரோதோ⁴ த³ர்ஶித: ஸ்யாதி³த்யர்த²: ।

நநு யதா² ப⁴க³வதா ப்ரதிபாதி³தம், ததை²வ வ்ருத்திக்ருதா வ்யாக்²யாதமிதி ந தஸ்யாபராதோ⁴(அ)ஸ்தீத்யாஶங்க்யாஹ -

தத்கத²மிதி ।

ந ஹீஹ ப⁴க³வாந் விருத்³த⁴மர்த²மபி⁴த⁴த்தே, ஸர்வஜ்ஞஸ்ய பரமாப்தஸ்ய விருத்³தா⁴ர்த²வாதி³த்வாயோகா³த் । கிந்து தத³பி⁴ப்ராயாபரிஜ்ஞாநாதே³வ வ்யாக்²யாதுர்விருத்³தா⁴ர்த²வாதி³தேத்யர்த²: ।

ப⁴க³வதோ விருத்³தா⁴ர்த²வாதி³த்வாபா⁴வே(அ)பி ஶ்ரோதுர்விருத்³தா⁴ர்த²ப்ரதிபத்திம் ப்ரதீத்ய வ்யாசக்ஷாணோ வ்ருத்திகாரோ நாபராத்⁴யதீத்யாஶங்க்யாஹ -

ஶ்ரோதா வேதி ।

அர்ஜுநோ ஹி ஶ்ரோதா । ஸோ(அ)பி பு³த்³தி⁴பூர்வகாரீ ப⁴க³வது³க்தமேவாவதா⁴ரயந் ந விருத்³த⁴மர்த²மவதா⁴ரயிதுமர்ஹதி । ததா² ச பரஸ்யைவ விருத்³தா⁴ர்த²வாதி³தேத்யர்த²: ॥