శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
మాం బన్ధకారణే కర్మణ్యేవ నియోజయసిఇతి విషణ్ణమనసమర్జునమ్కర్మ నారభేఇత్యేవం మన్వానమాలక్ష్య ఆహ భగవాన్ కర్మణామనారమ్భాత్ ఇతిఅథవాజ్ఞానకర్మనిష్ఠయోః పరస్పరవిరోధాత్ ఎకేన పురుషేణ యుగపత్ అనుష్ఠాతుమశక్త్యత్వే సతి ఇతరేతరానపేక్షయోరేవ పురుషార్థహేతుత్వే ప్రాప్తే కర్మనిష్ఠాయా జ్ఞాననిష్ఠాప్రాప్తిహేతుత్వేన పురుషార్థహేతుత్వమ్ , స్వాతన్త్ర్యేణ ; జ్ఞాననిష్ఠా తు కర్మనిష్ఠోపాయలబ్ధాత్మికా సతీ స్వాతన్త్ర్యేణ పురుషార్థహేతుః అన్యానపేక్షా, ఇత్యేతమర్థం ప్రదర్శయిష్యన్ ఆహ భగవాన్
మాం బన్ధకారణే కర్మణ్యేవ నియోజయసిఇతి విషణ్ణమనసమర్జునమ్కర్మ నారభేఇత్యేవం మన్వానమాలక్ష్య ఆహ భగవాన్ కర్మణామనారమ్భాత్ ఇతిఅథవాజ్ఞానకర్మనిష్ఠయోః పరస్పరవిరోధాత్ ఎకేన పురుషేణ యుగపత్ అనుష్ఠాతుమశక్త్యత్వే సతి ఇతరేతరానపేక్షయోరేవ పురుషార్థహేతుత్వే ప్రాప్తే కర్మనిష్ఠాయా జ్ఞాననిష్ఠాప్రాప్తిహేతుత్వేన పురుషార్థహేతుత్వమ్ , స్వాతన్త్ర్యేణ ; జ్ఞాననిష్ఠా తు కర్మనిష్ఠోపాయలబ్ధాత్మికా సతీ స్వాతన్త్ర్యేణ పురుషార్థహేతుః అన్యానపేక్షా, ఇత్యేతమర్థం ప్రదర్శయిష్యన్ ఆహ భగవాన్

తర్హి విభాగవచనానురోధాదర్జునస్యాపి సంన్యాసపూర్వికాయాం జ్ఞాననిష్ఠాయామేవాధికారో భవిష్యతి, నేత్యాహ -

మాం చేతి ।

బుద్ధేర్జ్యాయస్త్వముపేత్యాపీతి చకారార్థః । అర్జునమాలక్ష్య భగవానాహేతి సమ్బన్ధః ।

అన్తరేణాపి కర్మాణి, శ్రవణాదిభిర్జ్ఞానావాప్తిర్భవిష్యతీతి పరబుద్ధిమనురుధ్య విశినష్టి -

కర్మేతి ।

విభాగవచనవశాదసముచ్చయశ్చేద్ ఉభయోరపి జ్ఞానకర్మణోః స్వాతన్త్ర్యేణ పురుషార్థహేతుత్వమ్ , అన్యథా కర్మవద్ జ్ఞానమపి న స్వాతన్త్ర్యేణ పురుషార్థం సాధయేద్ ఇత్యాశఙ్క్య సమ్బన్ధాన్తరమాహ -

అథవేతి ।

తర్హి జ్ఞాననిష్ఠాఽపి కర్మనిష్ఠావన్నిష్ఠాత్వావిశేషాన్న స్వాతన్త్ర్యేణ పురుషార్థహేతురితి । సముచ్చయసిద్ధిరిత్యాశఙ్క్యాహ -

జ్ఞాననిష్ఠా త్వితి ।

నహి రజ్జుతత్త్వజ్ఞానముత్పన్నం ఫలసిద్ధౌ సహకారిసాపేక్షమాలక్ష్యతే । తథేదమపి చ ఉత్పన్నం మోక్షాయ నాన్యదపేక్షతే । తదాహ -

అన్యేతి ।