శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
యస్త్వాత్మరతిరేవ స్యాదాత్మతృప్తశ్చ మానవః
ఆత్మన్యేవ సన్తుష్టస్తస్య కార్యం విద్యతే ॥ ౧౭ ॥
యస్తు సాఙ్ఖ్యః ఆత్మజ్ఞాననిష్ఠః ఆత్మరతిః ఆత్మన్యేవ రతిః విషయేషు యస్య సః ఆత్మరతిరేవ స్యాత్ భవేత్ ఆత్మతృప్తశ్చ ఆత్మనైవ తృప్తః అన్నరసాదినా సః మానవః మనుష్యః సంన్యాసీ ఆత్మన్యేవ సన్తుష్టఃసన్తోషో హి బాహ్యార్థలాభే సర్వస్య భవతి, తమనపేక్ష్య ఆత్మన్యేవ సన్తుష్టః సర్వతో వీతతృష్ణ ఇత్యేతత్యః ఈదృశః ఆత్మవిత్ తస్య కార్యం కరణీయం విద్యతే నాస్తి ఇత్యర్థః ॥ ౧౭ ॥
యస్త్వాత్మరతిరేవ స్యాదాత్మతృప్తశ్చ మానవః
ఆత్మన్యేవ సన్తుష్టస్తస్య కార్యం విద్యతే ॥ ౧౭ ॥
యస్తు సాఙ్ఖ్యః ఆత్మజ్ఞాననిష్ఠః ఆత్మరతిః ఆత్మన్యేవ రతిః విషయేషు యస్య సః ఆత్మరతిరేవ స్యాత్ భవేత్ ఆత్మతృప్తశ్చ ఆత్మనైవ తృప్తః అన్నరసాదినా సః మానవః మనుష్యః సంన్యాసీ ఆత్మన్యేవ సన్తుష్టఃసన్తోషో హి బాహ్యార్థలాభే సర్వస్య భవతి, తమనపేక్ష్య ఆత్మన్యేవ సన్తుష్టః సర్వతో వీతతృష్ణ ఇత్యేతత్యః ఈదృశః ఆత్మవిత్ తస్య కార్యం కరణీయం విద్యతే నాస్తి ఇత్యర్థః ॥ ౧౭ ॥

ఆత్మనిష్ఠస్య విషయసఙ్గరాహిత్యం దృష్టం, తదనాత్మజ్ఞేన జిజ్ఞాసునా కర్తవ్యమితి మత్వాఽఽహ -

యస్తు సాఙ్ఖ్య ఇతి ।

కిఞ్చ, ఆత్మజ్ఞస్య జ్ఞానేనాత్మనైవ పరితృప్తత్వాత్ నాన్నపానాదినా సాధ్యా తృ్ప్తిరిష్టా । తేన విద్యార్థినా సంన్యాసినాఽపి నాన్నరసాదౌ ఆసక్తిర్యుక్తా కర్తుమిత్యాహ -

ఆత్మతృప్త ఇతి ।

కిఞ్చాత్మవిదః సర్వతో వైతృష్ణ్యం దృష్టం, తదనాత్మవిదా విద్యార్థినా కర్తవ్యమిత్యాహ -

ఆత్మన్యేవేతి ।

రతితృప్తిసన్తోషాణాం మోదప్రమోదానన్దవత్ అవాన్తరభేదః । అథవా రతిర్విషయాసక్తిః, తృప్తిర్విషయవిశేషసమ్పర్కజం సుఖం, సన్తోషోఽభీష్టవిషయమాత్రలాభాధీనం సుఖసామాన్యమితి భేదః ।

నను ఆత్మరతేరాత్మతృప్తస్యాత్మన్యేవ సన్తుష్టస్యాపి కిఞ్చిత్ కర్తవ్యం ముక్తయే భవిష్యతీతి, నేత్యాహ -

య ఈదృశ ఇతి

॥ ౧౭ ॥