ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
ஸத்³ருஶம் சேஷ்டதே ஸ்வஸ்யா: ப்ரக்ருதேர்ஜ்ஞாநவாநபி
ப்ரக்ருதிம் யாந்தி பூ⁴தாநி நிக்³ரஹ: கிம் கரிஷ்யதி ॥ 33 ॥
ஸத்³ருஶம் அநுரூபம் சேஷ்டதே சேஷ்டாம் கரோதி | கஸ்ய ? ஸ்வஸ்யா: ஸ்வகீயாயா: ப்ரக்ருதே:ப்ரக்ருதிர்நாம பூர்வக்ருதத⁴ர்மாத⁴ர்மாதி³ஸம்ஸ்கார: வர்தமாநஜந்மாதௌ³ அபி⁴வ்யக்த: ; ஸா ப்ரக்ருதி:தஸ்யா: ஸத்³ருஶமேவ ஸர்வோ ஜந்து: ஜ்ஞாநவாநபி சேஷ்டதே, கிம் புநர்மூர்க²:தஸ்மாத் ப்ரக்ருதிம் யாந்தி அநுக³ச்ச²ந்தி பூ⁴தாநி ப்ராணிந:நிக்³ரஹ: நிஷேத⁴ரூப: கிம் கரிஷ்யதி மம வா அந்யஸ்ய வா ॥ 33 ॥
ஸத்³ருஶம் சேஷ்டதே ஸ்வஸ்யா: ப்ரக்ருதேர்ஜ்ஞாநவாநபி
ப்ரக்ருதிம் யாந்தி பூ⁴தாநி நிக்³ரஹ: கிம் கரிஷ்யதி ॥ 33 ॥
ஸத்³ருஶம் அநுரூபம் சேஷ்டதே சேஷ்டாம் கரோதி | கஸ்ய ? ஸ்வஸ்யா: ஸ்வகீயாயா: ப்ரக்ருதே:ப்ரக்ருதிர்நாம பூர்வக்ருதத⁴ர்மாத⁴ர்மாதி³ஸம்ஸ்கார: வர்தமாநஜந்மாதௌ³ அபி⁴வ்யக்த: ; ஸா ப்ரக்ருதி:தஸ்யா: ஸத்³ருஶமேவ ஸர்வோ ஜந்து: ஜ்ஞாநவாநபி சேஷ்டதே, கிம் புநர்மூர்க²:தஸ்மாத் ப்ரக்ருதிம் யாந்தி அநுக³ச்ச²ந்தி பூ⁴தாநி ப்ராணிந:நிக்³ரஹ: நிஷேத⁴ரூப: கிம் கரிஷ்யதி மம வா அந்யஸ்ய வா ॥ 33 ॥

உத்தரத்வேந ஶ்லோகமவதாரயதி -

ஸத்³ருஶமிதி । தத்ராஹேதி ।

ஸர்வஸ்ய ப்ராணிவர்க³ஸ்ய ப்ரக்ருதிவஶவர்தித்வே கைமுதிகந்யாயம் ஸூசயதி -

ஜ்ஞாநவாநபீதி ।

ஸர்வாண்யபி பூ⁴தாநி அநிச்ச²ந்த்யபி ப்ரக்ருதிஸத்³ருஶீம் சேஷ்டாம் க³ச்ச²ந்தீதி நிக³மயதி -

ப்ரக்ருதிமிதி ।

பூ⁴தாநாம் ப்ரக்ருத்யதீ⁴நத்வே(அ)பி, ப்ரக்ருதிர்ப⁴க³வதா நிக்³ராஹ்யேத்யாஶங்க்யாஹ -

நிக்³ரஹ இதி ।

கா புநரியம் ப்ரக்ருதி: ? யத³நுஸாரிணீ பூ⁴தாநாம் சேஷ்டேதி ப்ருச்ச²தி -

ப்ரக்ருதிர்நாமேதி ।

ப⁴க³வத³பி⁴ப்ரேதாம் ப்ரக்ருதிம் ப்ரகடயதி -

பூர்வேதி ।

ஆதி³ஶப்³தே³ந ஜ்ஞாநேச்சா²தி³ ஸங்க்³ருஹ்யதே ।

யதோ²க்த: ஸம்ஸ்கார: ஸ்வஸத்தயா ப்ரவர்தகஶ்வேத் , ப்ரலயே(அ)பி ப்ரவ்ருத்தி: ஸ்யாதி³த்யாஶங்க்ய, விஶிநஷ்டி -

 வர்தமாநேதி ।

ஸர்வோ ஜந்துரித்யயுக்தம், விவேகிப்ரவ்ருத்தேரததா²த்வாதி³த்யாஶங்க்ய, ‘பஶ்வாதி³பி⁴ஶ்சாவிஶேஷாத்’ இதி ந்யாயமநுஸரந்நாஹ -

ஜ்ஞாநவாநிதி ।

ஜ்ஞாநவதாமஜ்ஞாநவதாம் ச ப்ரக்ருத்யதீ⁴நத்வாவிஶேஷே ப²லிதமாஹ -

தஸ்மாதி³தி ।

ப்ரக்ருதிம் யாந்தி- ப்ரக்ருதிஸத்³ருஶீம் சேஷ்டாம் க³ச்ச²ந்தி, அநிச்ச²ந்த்யபி ஸர்வாணி பூ⁴தாநீத்யர்த²: ।

ப்ரக்ருதேர்ப⁴க³வதா தத்துல்யேந வா கேநசிந்நிக்³ரஹமாஶங்க்ய அவதாரிதசதுர்த²பாத³ஸ்யார்தா²பேக்ஷிதம் பூரயதி -

மம வேதி

॥ 33 ॥