ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
சதுர்தோ²(அ)த்⁴யாய:
பூர்வப்ருஷ்ட²ம்      உத்தரப்ருஷ்ட²ம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
காங்க்ஷந்த: கர்மணாம் ஸித்³தி⁴ம் யஜந்த இஹ தே³வதா: ।
க்ஷிப்ரம் ஹி மாநுஷே லோகே ஸித்³தி⁴ர்ப⁴வதி கர்மஜா ॥ 12 ॥
காங்க்ஷந்த: அபீ⁴ப்ஸந்த: கர்மணாம் ஸித்³தி⁴ம் ப²லநிஷ்பத்திம் ப்ரார்த²யந்த: யஜந்தே இஹ அஸ்மிந் லோகே தே³வதா: இந்த்³ராக்³ந்யாத்³யா: ; ‘அத² யோ(அ)ந்யாம் தே³வதாமுபாஸ்தே அந்யோ(அ)ஸாவந்யோ(அ)ஹமஸ்மீதி ந ஸ வேத³ யதா² பஶுரேவம் ஸ தே³வாநாம்’ (ப்³ரு. உ. 1 । 4 । 10) இதி ஶ்ருதே: । தேஷாம் ஹி பி⁴ந்நதே³வதாயாஜிநாம் ப²லாகாங்க்ஷிணாம் க்ஷிப்ரம் ஶீக்⁴ரம் ஹி யஸ்மாத் மாநுஷே லோகே, மநுஷ்யலோகே ஹி ஶாஸ்த்ராதி⁴கார: । ‘க்ஷிப்ரம் ஹி மாநுஷே லோகே’ இதி விஶேஷணாத் அந்யேஷ்வபி கர்மப²லஸித்³தி⁴ம் த³ர்ஶயதி ப⁴க³வாந் । மாநுஷே லோகே வர்ணாஶ்ரமாதி³கர்மாணி இதி விஶேஷ:, தேஷாம் ச வர்ணாஶ்ரமாத்³யதி⁴காரிகர்மணாம் ப²லஸித்³தி⁴: க்ஷிப்ரம் ப⁴வதி । கர்மஜா கர்மணோ ஜாதா ॥ 12 ॥
காங்க்ஷந்த: கர்மணாம் ஸித்³தி⁴ம் யஜந்த இஹ தே³வதா: ।
க்ஷிப்ரம் ஹி மாநுஷே லோகே ஸித்³தி⁴ர்ப⁴வதி கர்மஜா ॥ 12 ॥
காங்க்ஷந்த: அபீ⁴ப்ஸந்த: கர்மணாம் ஸித்³தி⁴ம் ப²லநிஷ்பத்திம் ப்ரார்த²யந்த: யஜந்தே இஹ அஸ்மிந் லோகே தே³வதா: இந்த்³ராக்³ந்யாத்³யா: ; ‘அத² யோ(அ)ந்யாம் தே³வதாமுபாஸ்தே அந்யோ(அ)ஸாவந்யோ(அ)ஹமஸ்மீதி ந ஸ வேத³ யதா² பஶுரேவம் ஸ தே³வாநாம்’ (ப்³ரு. உ. 1 । 4 । 10) இதி ஶ்ருதே: । தேஷாம் ஹி பி⁴ந்நதே³வதாயாஜிநாம் ப²லாகாங்க்ஷிணாம் க்ஷிப்ரம் ஶீக்⁴ரம் ஹி யஸ்மாத் மாநுஷே லோகே, மநுஷ்யலோகே ஹி ஶாஸ்த்ராதி⁴கார: । ‘க்ஷிப்ரம் ஹி மாநுஷே லோகே’ இதி விஶேஷணாத் அந்யேஷ்வபி கர்மப²லஸித்³தி⁴ம் த³ர்ஶயதி ப⁴க³வாந் । மாநுஷே லோகே வர்ணாஶ்ரமாதி³கர்மாணி இதி விஶேஷ:, தேஷாம் ச வர்ணாஶ்ரமாத்³யதி⁴காரிகர்மணாம் ப²லஸித்³தி⁴: க்ஷிப்ரம் ப⁴வதி । கர்மஜா கர்மணோ ஜாதா ॥ 12 ॥

கர்மப²லஸித்³தி⁴மிச்ச²தா கிமிதி மாநுஷே லோகே தே³வதாபூஜநமிஷ்யதே ? தத்ராஹ -

க்ஷிப்ரம் ஹீதி ।

கர்மப²லஸம்பத்த்யர்தி²நாம் யஷ்ட்ருயஷ்டவ்யவிபா⁴க³த³ர்ஶிநாம் தத்³த³ர்ஶநே காரணமாத்மாஜ்ஞாநம் , இத்யத்ர ப்³ருஹதா³ரண்யகஶ்ருதிமுதா³ஹரதி -

அதே²தி ।

அவித்³யாப்ரகரணோபக்ரமார்த²மதே²த்யுக்தம் ।

உபாஸநம் பே⁴த³த³ர்ஶநமித்யநூத்³ய, காரணமாத்மாஜ்ஞாநம் தத்ர, இதி த³ர்ஶயதி -

நேதி ।

யதா² அஸ்மதா³தீ³நாம் ஹலவஹநாதி³நா பஶுருபகரோதி, ஏவமஜ்ஞோ தே³வாதீ³நாம் யாகா³தி³பி⁴ருபகரோதி, இத்யாஹ -

யதே²தி ।

கிமிதி தே ப²லாகாஙூக்ஷிணோ பி⁴ந்நதே³வதாயாதி³நோ ஜ்ஞாநமார்க³ம் நாபேக்ஷந்தே ? தத்ரோத்தரார்த⁴முத்தரத்வேந யோஜயதி -

தேஷாமித்யாதி³நா ।

யஸ்மாத்³ யதோ²க்தாநாமதி⁴காரிணாம் கர்மப்ரயுக்தம் ப²லம் லோகவிஶிஷே ஜ²டிதி ஸித்⁴யதி, தஸ்மாத்  தேஷாம்ம் மோக்ஷமார்கா³த³ஸ்தி வைமுக்²யமித்யர்த²: ।

மாநுஷலோகவிஶேஷணம் கிமர்த²ம் ? இத்யாஶங்க்யாஹ -

மநுஷ்யலோகே ஹீதி ।

லோகாந்தரேஷு தர்ஹி கர்மப²லஸித்³தி⁴ர்நாஸ்தி, இத்யாஶங்க்ய, க்ஷிப்ரவிஶேஷணஸ்ய தாத்பர்யமாஹ -

க்ஷிப்ரமிதி ।

க்வசித் கர்மப²லஸித்³தி⁴ரவிலம்பே³ந ப⁴வதி, அந்யத்ர து விலம்பே³ந இதி விபா⁴கே³ கோ ஹேது: ? இத்யாஶங்க்ய, ஸாமக்³ராீபா⁴வாபா⁴வாப்⁴யாம் , இத்யாஹ -

மாநுஷ இதி ।

மநுஷ்யலோகே கர்மப²லஸித்³தே⁴: ஶைக்⁴ர்யாத் தத³பி⁴முகா²நாம் ஜ்ஞாநமார்க³வைமுக்²யம் ப்ராயிகமித்யுபஸம்ஹரதி -

தேஷாமிதி

॥ 12 ॥