ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಕರ್ಮಣ್ಯಕರ್ಮ ಯಃ ಪಶ್ಯೇದಕರ್ಮಣಿ ಕರ್ಮ ಯಃ
ಬುದ್ಧಿಮಾನ್ಮನುಷ್ಯೇಷು ಯುಕ್ತಃ ಕೃತ್ಸ್ನಕರ್ಮಕೃತ್ ॥ ೧೮ ॥
ಕರ್ಮಣಿ, ಕ್ರಿಯತೇ ಇತಿ ಕರ್ಮ ವ್ಯಾಪಾರಮಾತ್ರಮ್ , ತಸ್ಮಿನ್ ಕರ್ಮಣಿ ಅಕರ್ಮ ಕರ್ಮಾಭಾವಂ ಯಃ ಪಶ್ಯೇತ್ , ಅಕರ್ಮಣಿ ಕರ್ಮಾಭಾವೇ ಕರ್ತೃತಂತ್ರತ್ವಾತ್ ಪ್ರವೃತ್ತಿನಿವೃತ್ತ್ಯೋಃವಸ್ತು ಅಪ್ರಾಪ್ಯೈವ ಹಿ ಸರ್ವ ಏವ ಕ್ರಿಯಾಕಾರಕಾದಿವ್ಯವಹಾರಃ ಅವಿದ್ಯಾಭೂಮೌ ಏವಕರ್ಮ ಯಃ ಪಶ್ಯೇತ್ ಪಶ್ಯತಿ, ಸಃ ಬುದ್ಧಿಮಾನ್ ಮನುಷ್ಯೇಷು, ಸಃ ಯುಕ್ತಃ ಯೋಗೀ , ಕೃತ್ಸ್ನಕರ್ಮಕೃತ್ ಸಮಸ್ತಕರ್ಮಕೃಚ್ಚ ಸಃ, ಇತಿ ಸ್ತೂಯತೇ ಕರ್ಮಾಕರ್ಮಣೋರಿತರೇತರದರ್ಶೀ
ಕರ್ಮಣ್ಯಕರ್ಮ ಯಃ ಪಶ್ಯೇದಕರ್ಮಣಿ ಕರ್ಮ ಯಃ
ಬುದ್ಧಿಮಾನ್ಮನುಷ್ಯೇಷು ಯುಕ್ತಃ ಕೃತ್ಸ್ನಕರ್ಮಕೃತ್ ॥ ೧೮ ॥
ಕರ್ಮಣಿ, ಕ್ರಿಯತೇ ಇತಿ ಕರ್ಮ ವ್ಯಾಪಾರಮಾತ್ರಮ್ , ತಸ್ಮಿನ್ ಕರ್ಮಣಿ ಅಕರ್ಮ ಕರ್ಮಾಭಾವಂ ಯಃ ಪಶ್ಯೇತ್ , ಅಕರ್ಮಣಿ ಕರ್ಮಾಭಾವೇ ಕರ್ತೃತಂತ್ರತ್ವಾತ್ ಪ್ರವೃತ್ತಿನಿವೃತ್ತ್ಯೋಃವಸ್ತು ಅಪ್ರಾಪ್ಯೈವ ಹಿ ಸರ್ವ ಏವ ಕ್ರಿಯಾಕಾರಕಾದಿವ್ಯವಹಾರಃ ಅವಿದ್ಯಾಭೂಮೌ ಏವಕರ್ಮ ಯಃ ಪಶ್ಯೇತ್ ಪಶ್ಯತಿ, ಸಃ ಬುದ್ಧಿಮಾನ್ ಮನುಷ್ಯೇಷು, ಸಃ ಯುಕ್ತಃ ಯೋಗೀ , ಕೃತ್ಸ್ನಕರ್ಮಕೃತ್ ಸಮಸ್ತಕರ್ಮಕೃಚ್ಚ ಸಃ, ಇತಿ ಸ್ತೂಯತೇ ಕರ್ಮಾಕರ್ಮಣೋರಿತರೇತರದರ್ಶೀ

ಪ್ರಥಮಪಾದಸ್ಯಾಕ್ಷರೋತ್ಥಮರ್ಥಂ ಕಥಯತಿ -

ಕರ್ಮಣೀತ್ಯಾದಿನಾ ।

ದ್ವಿತೀಯಪಾದಸ್ಯಾಪಿ  ಶಬ್ದಪ್ರಕಾಶಿತಮರ್ಥಂ ನಿರ್ದಿಶತಿ -

ಅಕರ್ಮಣಿ ಚೇತಿ ।

ಕರ್ಮಾಭಾವೇ ಯಃ ಕರ್ಮ ಪಶ್ಯತೀತಿ ಸಂಬಂಧಃ ।

ಪ್ರವೃತ್ತೇರೇವ ಕರ್ಮತ್ವಾತ್ ನಿವೃತ್ತೇಸ್ತದಭಾವತ್ವಾತ್ ತತ್ರ ಕಥಂ ಕರ್ಮದರ್ಶನಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ದ್ವಯೋರಪಿ ಕಾರಕಾಧೀನತ್ವೇನಾವಿಶೇಷಮಭಿಪ್ರೋಯಾಹ -

ಕರ್ತೃತಂತ್ರತ್ವಾದಿತಿ ।

ಪ್ರವೃತ್ತಾವಿವ ನಿವೃತ್ತಾವಪಿ, ಕರ್ಮದರ್ಶನಮವಿರುದ್ಧಮಿತಿ ಶೇಷಃ ।

ನನು ನಿವೃತ್ತೇರ್ವಸ್ತ್ವಧೀನತ್ವಾತ್ ಕಾರಕನಿಬಂಧನಾಭಾವಾನ್ನ ತತ್ರ ಕರ್ಮದರ್ಶನಂ ಯುಜ್ಯತೇ, ತತ್ರಾಹ -

ವಸ್ತ್ವಿತಿ ।

ಕ್ರಿಯಾಕಾರಕಫಲವ್ಯವಹಾರಸ್ಯ ಸರ್ವಸ್ಯಾವಿದ್ಯಾವಸ್ಥಾಯಾಮೇವ ಪ್ರವೃತ್ತತ್ವಾದ್ ವಸ್ತುಸಂಸ್ಪರ್ಶಶೂನ್ಯತ್ವಾತ್ ಪ್ರವೃತ್ತಿವನ್ನಿವೃತ್ತಾವಪಿ ಯಃ ಕರ್ಮ ಪಶ್ಯತಿ, ಸ ಮನುಷ್ಯೇಷು ಬುದ್ಧಿಮಾನಿತಿ ಸಂಬಂಧಃ ।

ಕರ್ಮಣ್ಯಕರ್ಮ ಅಕರ್ಮಣಿ ಚ ಕರ್ಮ ಪಶ್ಯತೋ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತ್ವಂ, ಯುಕ್ತತ್ವಂ ಸಮಸ್ತಕರ್ಮಕೃತ್ತ್ವಂ ಚ ಕಥಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ  -

ಇತಿ ಸ್ತೂಯತ ಇತಿ ।