ప్రథమపాదస్యాక్షరోత్థమర్థం కథయతి -

కర్మణీత్యాదినా ।

ద్వితీయపాదస్యాపి  శబ్దప్రకాశితమర్థం నిర్దిశతి -

అకర్మణి చేతి ।

కర్మాభావే యః కర్మ పశ్యతీతి సమ్బన్ధః ।

ప్రవృత్తేరేవ కర్మత్వాత్ నివృత్తేస్తదభావత్వాత్ తత్ర కథం కర్మదర్శనమిత్యాశఙ్క్య, ద్వయోరపి కారకాధీనత్వేనావిశేషమభిప్రోయాహ -

కర్తృతన్త్రత్వాదితి ।

ప్రవృత్తావివ నివృత్తావపి, కర్మదర్శనమవిరుద్ధమితి శేషః ।

నను నివృత్తేర్వస్త్వధీనత్వాత్ కారకనిబన్ధనాభావాన్న తత్ర కర్మదర్శనం యుజ్యతే, తత్రాహ -

వస్త్వితి ।

క్రియాకారకఫలవ్యవహారస్య సర్వస్యావిద్యావస్థాయామేవ ప్రవృత్తత్వాద్ వస్తుసంస్పర్శశూన్యత్వాత్ ప్రవృత్తివన్నివృత్తావపి యః కర్మ పశ్యతి, స మనుష్యేషు బుద్ధిమానితి సమ్బన్ధః ।

కర్మణ్యకర్మ అకర్మణి చ కర్మ పశ్యతో బుద్ధిమత్త్వం, యుక్తత్వం సమస్తకర్మకృత్త్వం చ కథమిత్యాశఙ్క్యాహ  -

ఇతి స్తూయత ఇతి ।