ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
கர்மண்யகர்ம ய: பஶ்யேத³கர்மணி கர்ம ய:
பு³த்³தி⁴மாந்மநுஷ்யேஷு யுக்த: க்ருத்ஸ்நகர்மக்ருத் ॥ 18 ॥
நநு கிமித³ம் விருத்³த⁴முச்யதேகர்மணி அகர்ம ய: பஶ்யேத்இதிஅகர்மணி கர்மஇதி ; ஹி கர்ம அகர்ம ஸ்யாத் , அகர்ம வா கர்மதத்ர விருத்³த⁴ம் கத²ம் பஶ்யேத் த்³ரஷ்டா ? — , அகர்ம ஏவ பரமார்த²த: ஸத் கர்மவத் அவபா⁴ஸதே மூட⁴த்³ருஷ்டே: லோகஸ்ய, ததா² கர்மைவ அகர்மவத்தத்ர யதா²பூ⁴தத³ர்ஶநார்த²மாஹ ப⁴க³வாந் — ‘கர்மண்யகர்ம ய: பஶ்யேத்இத்யாதி³அதோ விருத்³த⁴ம்பு³த்³தி⁴மத்த்வாத்³யுபபத்தேஶ்சபோ³த்³த⁴வ்யம்’ (ப⁴. கீ³. 4 । 17) இதி யதா²பூ⁴தத³ர்ஶநமுச்யதே விபரீதஜ்ஞாநாத் அஶுபா⁴த் மோக்ஷணம் ஸ்யாத் ; யத் ஜ்ஞாத்வா மோக்ஷ்யஸே(அ)ஶுபா⁴த்’ (ப⁴. கீ³. 4 । 16) இதி உக்தம்தஸ்மாத் கர்மாகர்மணீ விபர்யயேண க்³ருஹீதே ப்ராணிபி⁴: தத்³விபர்யயக்³ரஹணநிவ்ருத்த்யர்த²ம் ப⁴க³வதோ வசநம்கர்மண்யகர்ம ய:இத்யாதி³ அத்ர கர்மாதி⁴கரணமகர்ம அஸ்தி, குண்டே³ ப³த³ராணீவநாபி அகர்மாதி⁴கரணம் கர்மாஸ்தி, கர்மாபா⁴வத்வாத³கர்மண:அத: விபரீதக்³ருஹீதே ஏவ கர்மாகர்மணீ லௌகிகை:, யதா² ம்ருக³த்ருஷ்ணிகாயாமுத³கம் ஶுக்திகாயாம் வா ரஜதம்நநு கர்ம கர்மைவ ஸர்வேஷாம் க்வசித் வ்யபி⁴சரதிதத் , நௌஸ்த²ஸ்ய நாவி க³ச்ச²ந்த்யாம் தடஸ்தே²ஷு அக³திஷு நகே³ஷு ப்ரதிகூலக³தித³ர்ஶநாத் , தூ³ரேஷு சக்ஷுஷா அஸம்நிக்ருஷ்டேஷு க³ச்ச²த்ஸு க³த்யபா⁴வத³ர்ஶநாத் , ஏவம் இஹாபி அகர்மணி கர்மத³ர்ஶநம் கர்மணி அகர்மத³ர்ஶநம் விபரீதத³ர்ஶநம் யேந தந்நிராகரணார்த²முச்யதேகர்மண்யகர்ம ய: பஶ்யேத்இத்யாதி³
கர்மண்யகர்ம ய: பஶ்யேத³கர்மணி கர்ம ய:
பு³த்³தி⁴மாந்மநுஷ்யேஷு யுக்த: க்ருத்ஸ்நகர்மக்ருத் ॥ 18 ॥
நநு கிமித³ம் விருத்³த⁴முச்யதேகர்மணி அகர்ம ய: பஶ்யேத்இதிஅகர்மணி கர்மஇதி ; ஹி கர்ம அகர்ம ஸ்யாத் , அகர்ம வா கர்மதத்ர விருத்³த⁴ம் கத²ம் பஶ்யேத் த்³ரஷ்டா ? — , அகர்ம ஏவ பரமார்த²த: ஸத் கர்மவத் அவபா⁴ஸதே மூட⁴த்³ருஷ்டே: லோகஸ்ய, ததா² கர்மைவ அகர்மவத்தத்ர யதா²பூ⁴தத³ர்ஶநார்த²மாஹ ப⁴க³வாந் — ‘கர்மண்யகர்ம ய: பஶ்யேத்இத்யாதி³அதோ விருத்³த⁴ம்பு³த்³தி⁴மத்த்வாத்³யுபபத்தேஶ்சபோ³த்³த⁴வ்யம்’ (ப⁴. கீ³. 4 । 17) இதி யதா²பூ⁴தத³ர்ஶநமுச்யதே விபரீதஜ்ஞாநாத் அஶுபா⁴த் மோக்ஷணம் ஸ்யாத் ; யத் ஜ்ஞாத்வா மோக்ஷ்யஸே(அ)ஶுபா⁴த்’ (ப⁴. கீ³. 4 । 16) இதி உக்தம்தஸ்மாத் கர்மாகர்மணீ விபர்யயேண க்³ருஹீதே ப்ராணிபி⁴: தத்³விபர்யயக்³ரஹணநிவ்ருத்த்யர்த²ம் ப⁴க³வதோ வசநம்கர்மண்யகர்ம ய:இத்யாதி³ அத்ர கர்மாதி⁴கரணமகர்ம அஸ்தி, குண்டே³ ப³த³ராணீவநாபி அகர்மாதி⁴கரணம் கர்மாஸ்தி, கர்மாபா⁴வத்வாத³கர்மண:அத: விபரீதக்³ருஹீதே ஏவ கர்மாகர்மணீ லௌகிகை:, யதா² ம்ருக³த்ருஷ்ணிகாயாமுத³கம் ஶுக்திகாயாம் வா ரஜதம்நநு கர்ம கர்மைவ ஸர்வேஷாம் க்வசித் வ்யபி⁴சரதிதத் , நௌஸ்த²ஸ்ய நாவி க³ச்ச²ந்த்யாம் தடஸ்தே²ஷு அக³திஷு நகே³ஷு ப்ரதிகூலக³தித³ர்ஶநாத் , தூ³ரேஷு சக்ஷுஷா அஸம்நிக்ருஷ்டேஷு க³ச்ச²த்ஸு க³த்யபா⁴வத³ர்ஶநாத் , ஏவம் இஹாபி அகர்மணி கர்மத³ர்ஶநம் கர்மணி அகர்மத³ர்ஶநம் விபரீதத³ர்ஶநம் யேந தந்நிராகரணார்த²முச்யதேகர்மண்யகர்ம ய: பஶ்யேத்இத்யாதி³

ஶ்லோகஸ்ய ஶப்³தோ³த்தே²(அ)ர்தே² த³ர்ஶிதே, தாத்பர்யார்தா²பரிஜ்ஞாநாந்மிதோ² விரோத⁴ம் ஶங்க்ததே -

நந்விதி ।

கத²மித³ம் விருத்³த⁴ம் ? இத்யாஶங்க்ய, கர்மணீதி விஷயஸப்தமீ வா ஸ்யாத் ? அதி⁴கரணஸப்தமீ வா ? இதி விகல்ப்ய, ஆத்³யே - அந்யாகாரம் ஜ்ஞாநமந்யாவலம்ப³நமிதி ஸ்பஷ்டோ விரோத⁴: ஸ்யாத்³ , இத்யாஹ -

நஹீதி ।

அந்யஸ்யாந்யாத்மதாயோகா³த் கர்மாகர்மணோரபே⁴தா³ஸம்ப⁴வாத³கர்மாகாரம் கர்மாவலம்ப³நம் ஜ்ஞாநம் அயுக்தமித்யர்த²: ।

த்³விதீயம் தூ³ஷயதி -

தத்ரேதி ।

கர்மண்யதி⁴கரணே ததோ விருத்³த⁴மகர்ம கத²மாதே⁴யம் த்³ரஷ்டா த்³ரஷ்டுமீஷ்டே । நஹி கர்மாகர்மணோர்மிதோ² விருத்³த⁴யோராதா⁴ராதே⁴யபா⁴வ: ஸம்ப⁴வதீத்யர்த²: ।

விஷயஸப்தமீமப்⁴யுபேத்ய ஸித்³தா⁴ந்தீ பரிஹரதி -

நந்வகர்மைவேதி ।

லோகஸ்ய மூட⁴த்³ருஷ்டேர்விவேகவர்ஜிதஸ்ய பரமார்த²தோ ப்³ரஹ்ம அகர்ம அக்ரியமேவ ஸத்³ , ப்⁴ராந்த்யா, கர்மஸஹிதம் க்ரியாவதி³வ ப்ரதிபா⁴தீத்யக்ஷரார்த²: ।

பரஸ்பராத்⁴யஸமப்⁴யுபேத்யோக்தம் -

ததே²தி ।

யதா² க²ல்வகர்ம ப்³ரஹ்ம கர்மவது³பலப்⁴யதே ததா² கர்ம ஸக்ரியமேவ த்³வைதமக்ரியே ப்³ரஹ்மண்யதி⁴ஷ்டா²நே ஸம்ஸ்ருஷ்டம் தத்³வத்³ பா⁴தீத்யக்ஷரயோஜநா ।

கர்மாகர்மணோரிதரேதராத்⁴யாஸே ஸித்³தே⁴, ஸம்யக்³த³ர்ஶநஸித்³த்⁴யர்த²ம் ப⁴க³வதோ வசநமுசிதம் , இத்யாஹ -

தத்ரேதி ।

யதா², யத் , இந்த³ம் ரஜதமிதி ப்ரதிபந்நம், தத் , இதா³நீம் ஶுக்திஶகலம் பஶ்யேதி ப்⁴ரமஸித்³த⁴ரஜதரூபவிஷயாநுவாதே³ந தத³தி⁴ஷ்டா²நம் ஶுக்திமாத்ரமுபதி³ஶ்யதே, ததா² ப்⁴ரமஸித்³த⁴கர்மாத்³யாத்மகவிஷயாநுவாதே³ந தத³தி⁴ஷ்டா²நம் கர்மாதி³ரஹிதம் கூடஸ்த²ம் ப்³ரஹ்ம ப⁴க³வதா வ்யபதி³ஶ்யதே । ததா²ச ப⁴க³வத்³வசநமவிருத்³த⁴மித்யஹ -

அத இதி ।

இதஶ்சாத்⁴யாரோபிதகர்மாத்³யநுவாத³பூர்வகம் தத³தி⁴ஷ்டா²நஸ்ய கர்மாதி³ரஹிதஸ்ய நிர்விஶோஷஸ்ய ப்³ரஹ்மணோ ப⁴க³வதா போ³த்⁴யமாநத்வாந்ந தத்ர விரோதா⁴ஶங்காவகாஶோ ப⁴வதீத்யாஹ -

பு³த்³தி⁴மத்த்வாதீ³தி ।

கூடஸ்தா²த்³ ப்³ரஹ்மணோ(அ)ந்யஸ்ய ஸர்வஸ்ய மாயாமாத்ரத்வாத் அந்யஜ்ஞாநாத்³ பு³த்³தி⁴மத்த்வயுக்தத்வஸர்வகர்மக்ருத்த்வாநாமநுபபத்தே:, அத்ர ச ‘ஸ பு³த்³தி⁴மாந் ‘ இத்யாதி³நா பு³த்³தி⁴மத்த்வாதி³நிர்தே³ஶாத்³ ப்³ரஹ்மஜ்ஞாநாதே³வ தது³பபத்தே:, ஸர்வவிக்ரியாரஹிதப்³ரஹ்மஜ்ஞாநமேவ விவக்ஷிதமித்யர்த²: ।

போ³த⁴ஶப்³த³ஸ்ய ஸம்யக்³ஜ்ஞாநே ப்ரஸித்³த⁴த்வாத் கர்மாகர்மவிகர்மணாம் ஸ்வரூபம் போ³த்³த⁴வ்யஸ்தீதி வத³தா ஸம்யக்³ஜ்ஞாநோபதே³ஶஸ்ய விவக்ஷிதத்வாத³பி கூடஸ்த²ம் ப்³ரஹ்மத்ராபி⁴ப்ரேதம் இத்யாஹ -

போ³த்³த⁴வ்யமிதி சேதி ।

ப²லவசநபர்யாலோசநாயாமபி கூடஸ்த²ம் ப்³ரஹ்மாத்ராபி⁴ப்ரேதம் ப்ரதிபா⁴தி இத்யாஹ -

நசேதி ।

ஸம்யக்³ஜ்ஞாநாதீ⁴நப²லமத்ர ந ஶ்ருதம் , இத்யாஶங்க்யாஹ -

யஜ்ஜ்ஞாத்வேதி ।

அத்⁴யாரோபாபவாதா³ர்த²ம் பா⁴க³வத்³வசநமவிருத்³த⁴ம் , இத்யுபபாதி³தமுபஸம்ஹரதி -

தஸ்மாதி³தி ।

‘தத்³விபர்யய’ இத்யத்ர தச்ச²ப்³தே³ந ப்ராணிநோ க்³ருஹ்யந்தே ।

விஷயமப்தமீபரிக்³ரஹேண பரிஹாரமபி⁴வாய, அதி⁴கரணஸப்தமீபக்ஷே த³ர்ஶித்ம் தூ³ஷணமநங்கீ³காரேண பரிஹரதி -

நசேதி ।

வ்யவஹாரபூ⁴மிரத்ரேத்யுச்யதே । யோக்³யத்வே ஸத்யநுபலப்³தே⁴ரித்யர்த²: ।

அகர்மாதி⁴கரணம் கர்ம ந ஸம்ப⁴வதி இத்யத்ர ஹேத்வந்தரமாஹ -

கர்மாபா⁴வத்வாதி³தி ।

நஹி துச்ச²ஸ்யாதி⁴கரணம் க்கசித்³ த்³ருஷ்டமிஷ்டம் சேத்யர்த²: ।

நிரூப்யமாணே கர்மாகர்மணோரதி⁴கரணாதி⁴கர்தவ்யபா⁴வாஸம்ப⁴வே ப²லிதமாஹ -

அத இதி ।

ஶாஸ்த்ரபரிசயவிரஹிணாமத்⁴யாரோபமுதா³ஹரதி -

யதே²தி ।

கர்மாகர்மணோராரோபிதத்வமுக்தமம்ருஷ்யமாணா: ஸந்நாஶங்கதே -

நந்விதி ।

கர்ம கர்மைவேத்யத்ர அகர்ம சாகர்மைவேதி த்³ரஷ்டவ்யம் । விமதம் ஸத்யமவ்யபி⁴சாரித்வாத்³ ப்³ரஹ்மவதி³த்யர்த²: ।

தத்ர கர்ம தத்த்வதோ நாவ்யபி⁴சாரி, கர்மத்வாத் , நௌஸ்த²ஸ்ய தடஸ்த²வ்ருக்ஷக³மநவத் ,இத்யவ்யபி⁴சாரித்வம் கர்மண்யஸித்³த⁴மிதி பரிஹரதி -

தந்நேதி ।

அகர்ம ச தத்த்வதோ நாவ்யபி⁴சாரி, கர்மாபா⁴வத்வாத்³, தூ³ரப்ரதே³ஶே சைத்ரமைத்ராதி³ஷு க³ச்ச²த்ஸ்வேவ சக்ஷுஷா ஸந்நிதா⁴நவிது⁴ரேஷு த்³ருஶ்யமாநக³த்யபா⁴வவத் , இத்யாஹ -

தூ³ரேஷ்விதி ।

தூ³ரத்வாதே³வ விஶேஷத: ஸந்நிகர்ஷவிரஹிதேஷு தேஷு ஸ்வரூபேண சக்ஷு: ஸம்நிக்ருஷ்டேஷு சக்ஷுஷா க³த்யபா⁴வத³ர்ஶநாதி³தி யோஜநா ।

கா³திரஹிதேஷு தருஷு க³தித³ர்ஶநவத் ப்ரக்ருதே ப்³ரஹ்மண்யவிக்ரியே கர்மத³ர்ஶநம், ஸக்ரியே ச த்³வைதப்ரபஞ்சே க³திமத்ஸு சைத்ராதி³ஷு க³த்யபா⁴வத³ர்ஶநவத் கர்மாபா⁴வஸ்ய விபரீதஸ்ய த³ர்ஶநம் யேந ஹேதுநா ஸம்ப⁴வதி, தேந தஸ்ய விபரீதத³ர்ஶநஸ்ய நிரஸநார்த²ம் ப⁴க³வத்³வசநமிதி தா³ர்ஷ்டாந்திகம் நிக³மயதி -

ஏவமித்யாதி³நா ।