ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃ
ಪೂರ್ವಪೃಷ್ಠಮ್      ಉತ್ತರಪೃಷ್ಠಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಯಸ್ಯ ಸರ್ವೇ ಸಮಾರಂಭಾಃ ಕಾಮಸಂಕಲ್ಪವರ್ಜಿತಾಃ ।
ಜ್ಞಾನಾಗ್ನಿದಗ್ಧಕರ್ಮಾಣಂ ತಮಾಹುಃ ಪಂಡಿತಂ ಬುಧಾಃ ॥ ೧೯ ॥
ಯಸ್ಯ ಯಥೋಕ್ತದರ್ಶಿನಃ ಸರ್ವೇ ಯಾವಂತಃ ಸಮಾರಂಭಾಃ ಸರ್ವಾಣಿ ಕರ್ಮಾಣಿ, ಸಮಾರಭ್ಯಂತೇ ಇತಿ ಸಮಾರಂಭಾಃ, ಕಾಮಸಂಕಲ್ಪವರ್ಜಿತಾಃ ಕಾಮೈಃ ತತ್ಕಾರಣೈಶ್ಚ ಸಂಕಲ್ಪೈಃ ವರ್ಜಿತಾಃ ಮುಧೈವ ಚೇಷ್ಟಾಮಾತ್ರಾ ಅನುಷ್ಠೀಯಂತೇ ; ಪ್ರವೃತ್ತೇನ ಚೇತ್ ಲೋಕಸಂಗ್ರಹಾರ್ಥಮ್ , ನಿವೃತ್ತೇನ ಚೇತ್ ಜೀವನಮಾತ್ರಾರ್ಥಮ್ । ತಂ ಜ್ಞಾನಾಗ್ನಿದಗ್ಧಕರ್ಮಾಣಂ ಕರ್ಮಾದೌ ಅಕರ್ಮಾದಿದರ್ಶನಂ ಜ್ಞಾನಂ ತದೇವ ಅಗ್ನಿಃ ತೇನ ಜ್ಞಾನಾಗ್ನಿನಾ ದಗ್ಧಾನಿ ಶುಭಾಶುಭಲಕ್ಷಣಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಯಸ್ಯ ತಮ್ ಆಹುಃ ಪರಮಾರ್ಥತಃ ಪಂಡಿತಂ ಬುಧಾಃ ಬ್ರಹ್ಮವಿದಃ ॥ ೧೯ ॥
ಯಸ್ಯ ಸರ್ವೇ ಸಮಾರಂಭಾಃ ಕಾಮಸಂಕಲ್ಪವರ್ಜಿತಾಃ ।
ಜ್ಞಾನಾಗ್ನಿದಗ್ಧಕರ್ಮಾಣಂ ತಮಾಹುಃ ಪಂಡಿತಂ ಬುಧಾಃ ॥ ೧೯ ॥
ಯಸ್ಯ ಯಥೋಕ್ತದರ್ಶಿನಃ ಸರ್ವೇ ಯಾವಂತಃ ಸಮಾರಂಭಾಃ ಸರ್ವಾಣಿ ಕರ್ಮಾಣಿ, ಸಮಾರಭ್ಯಂತೇ ಇತಿ ಸಮಾರಂಭಾಃ, ಕಾಮಸಂಕಲ್ಪವರ್ಜಿತಾಃ ಕಾಮೈಃ ತತ್ಕಾರಣೈಶ್ಚ ಸಂಕಲ್ಪೈಃ ವರ್ಜಿತಾಃ ಮುಧೈವ ಚೇಷ್ಟಾಮಾತ್ರಾ ಅನುಷ್ಠೀಯಂತೇ ; ಪ್ರವೃತ್ತೇನ ಚೇತ್ ಲೋಕಸಂಗ್ರಹಾರ್ಥಮ್ , ನಿವೃತ್ತೇನ ಚೇತ್ ಜೀವನಮಾತ್ರಾರ್ಥಮ್ । ತಂ ಜ್ಞಾನಾಗ್ನಿದಗ್ಧಕರ್ಮಾಣಂ ಕರ್ಮಾದೌ ಅಕರ್ಮಾದಿದರ್ಶನಂ ಜ್ಞಾನಂ ತದೇವ ಅಗ್ನಿಃ ತೇನ ಜ್ಞಾನಾಗ್ನಿನಾ ದಗ್ಧಾನಿ ಶುಭಾಶುಭಲಕ್ಷಣಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಯಸ್ಯ ತಮ್ ಆಹುಃ ಪರಮಾರ್ಥತಃ ಪಂಡಿತಂ ಬುಧಾಃ ಬ್ರಹ್ಮವಿದಃ ॥ ೧೯ ॥

ಸಮಾರಂಭಶಬ್ದಸ್ಯ ಕರ್ಮವಿಷಯತ್ವಂ ನ ರೂಢ್ಯಾ, ಕಿಂತು ವ್ಯುತ್ಪತ್ತ್ಯೇತ್ಯಾಹ -

ಸಮಾರಭ್ಯಂತ ಇತೀತಿ ।

ಕಾಮಸಂಕಲ್ಪವರ್ಜಿತತ್ವೇ ಕಥಂ ಕರ್ಮಣಾಮನುಷ್ಠಾನಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ -

ಮುಧೈವೇತಿ ।

ಉದ್ದೇಶ್ಯಫಲಾಭಾವೇ ತೇಷಾಮನುಷ್ಠಾನಂ ಯಾದೃಚ್ಛಿಕಂ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಪ್ರವೃತ್ತೇನ ನಿವೃತ್ತೇನ ವಾ ತೇಷಾಮನುಷ್ಠಾನಂ ಯಾದೃಚ್ಛಿಕಂ ಸ್ಯಾದಿತಿ ವಿಕಲ್ಪ್ಯ, ಕ್ರಮೇಣ ನಿರಸ್ಯತಿ -

ಪ್ರವೃತ್ತೇನೇತ್ಯಾದಿನಾ ।

ಜ್ಞಾನಗ್ನೀತ್ಯಾದಿ ವಿಭಜತೇ -

ಕರ್ಮಾದಾವಿತಿ ।

ಯಥೋಕ್ತಜ್ಞಾನಂ ಯೋಗ್ಯಮೇವ ದಹತಿ, ನಾಯೋಗ್ಯಮಿತಿ ವಿವಕ್ಷಿತತ್ವಾತ್ ತಸ್ಮಿನ್ನಗ್ನಿಪದಮ್ ।

ಯಥೋಕ್ತವಿಜ್ಞಾನವಿರಹಿಣಾಮಪಿ ವೈಶೇಷಿಕಾದೀನಾಂ ಪಂಡಿತತ್ವಪ್ರಸಿದ್ಧಿಮಾಶಂಕ್ಯ, ತೇಷಾಂ ಪಂಡಿತಾಭಾಸತ್ವಂ ವಿವಕ್ಷಿತ್ವಾ ವಿಶಿನಷ್ಟಿ -

ಪರಮಾರ್ಥತ ಇತಿ

॥ ೧೯ ॥