ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
யத்³ருச்சா²லாப⁴ஸந்துஷ்டோ த்³வந்த்³வாதீதோ விமத்ஸர:
ஸம: ஸித்³தா⁴வஸித்³தௌ⁴ க்ருத்வாபி நிப³த்⁴யதே ॥ 22 ॥
யத்³ருச்சா²லாப⁴ஸந்துஷ்ட: அப்ரார்தி²தோபநதோ லாபோ⁴ யத்³ருச்சா²லாப⁴: தேந ஸந்துஷ்ட: ஸஞ்ஜாதாலம்ப்ரத்யய:த்³வந்த்³வாதீத: த்³வந்த்³வை: ஶீதோஷ்ணாதி³பி⁴: ஹந்யமாநோ(அ)பி அவிஷண்ணசித்த: த்³வந்த்³வாதீத: உச்யதேவிமத்ஸர: விக³தமத்ஸர: நிர்வைரபு³த்³தி³: ஸம: துல்ய: யத்³ருச்சா²லாப⁴ஸ்ய ஸித்³தௌ⁴ அஸித்³தௌ⁴ ய: ஏவம்பூ⁴தோ யதி: அந்நாதே³: ஶரீரஸ்தி²திஹேதோ: லாபா⁴லாப⁴யோ: ஸம: ஹர்ஷவிஷாத³வர்ஜித: கர்மாதௌ³ அகர்மாதி³த³ர்ஶீ யதா²பூ⁴தாத்மத³ர்ஶநநிஷ்ட²: ஸந் ஶரீரஸ்தி²திமாத்ரப்ரயோஜநே பி⁴க்ஷாடநாதி³கர்மணி ஶரீராதி³நிர்வர்த்யே நைவ கிஞ்சித் கரோம்யஹம்’ (ப⁴. கீ³. 5 । 8), கு³ணா கு³ணேஷு வர்தந்தே’ (ப⁴. கீ³. 3 । 28) இத்யேவம் ஸதா³ ஸம்பரிசக்ஷாண: ஆத்மந: கர்த்ருத்வாபா⁴வம் பஶ்யந்நைவ கிஞ்சித் பி⁴க்ஷாடநாதி³கம் கர்ம கரோதி, லோகவ்யவஹாரஸாமாந்யத³ர்ஶநேந து லௌகிகை: ஆரோபிதகர்த்ருத்வே பி⁴க்ஷாடநாதௌ³ கர்மணி கர்தா ப⁴வதிஸ்வாநுப⁴வேந து ஶாஸ்த்ரப்ரமாணாதி³ஜநிதேந அகர்தைவ ஏவம் பராத்⁴யாரோபிதகர்த்ருத்வ: ஶரீரஸ்தி²திமாத்ரப்ரயோஜநம் பி⁴க்ஷாடநாதி³கம் கர்ம க்ருத்வாபி நிப³த்⁴யதே ப³ந்த⁴ஹேதோ: கர்மண: ஸஹேதுகஸ்ய ஜ்ஞாநாக்³நிநா த³க்³த⁴த்வாத் இதி உக்தாநுவாத³ ஏவ ஏஷ: ॥ 22 ॥
யத்³ருச்சா²லாப⁴ஸந்துஷ்டோ த்³வந்த்³வாதீதோ விமத்ஸர:
ஸம: ஸித்³தா⁴வஸித்³தௌ⁴ க்ருத்வாபி நிப³த்⁴யதே ॥ 22 ॥
யத்³ருச்சா²லாப⁴ஸந்துஷ்ட: அப்ரார்தி²தோபநதோ லாபோ⁴ யத்³ருச்சா²லாப⁴: தேந ஸந்துஷ்ட: ஸஞ்ஜாதாலம்ப்ரத்யய:த்³வந்த்³வாதீத: த்³வந்த்³வை: ஶீதோஷ்ணாதி³பி⁴: ஹந்யமாநோ(அ)பி அவிஷண்ணசித்த: த்³வந்த்³வாதீத: உச்யதேவிமத்ஸர: விக³தமத்ஸர: நிர்வைரபு³த்³தி³: ஸம: துல்ய: யத்³ருச்சா²லாப⁴ஸ்ய ஸித்³தௌ⁴ அஸித்³தௌ⁴ ய: ஏவம்பூ⁴தோ யதி: அந்நாதே³: ஶரீரஸ்தி²திஹேதோ: லாபா⁴லாப⁴யோ: ஸம: ஹர்ஷவிஷாத³வர்ஜித: கர்மாதௌ³ அகர்மாதி³த³ர்ஶீ யதா²பூ⁴தாத்மத³ர்ஶநநிஷ்ட²: ஸந் ஶரீரஸ்தி²திமாத்ரப்ரயோஜநே பி⁴க்ஷாடநாதி³கர்மணி ஶரீராதி³நிர்வர்த்யே நைவ கிஞ்சித் கரோம்யஹம்’ (ப⁴. கீ³. 5 । 8), கு³ணா கு³ணேஷு வர்தந்தே’ (ப⁴. கீ³. 3 । 28) இத்யேவம் ஸதா³ ஸம்பரிசக்ஷாண: ஆத்மந: கர்த்ருத்வாபா⁴வம் பஶ்யந்நைவ கிஞ்சித் பி⁴க்ஷாடநாதி³கம் கர்ம கரோதி, லோகவ்யவஹாரஸாமாந்யத³ர்ஶநேந து லௌகிகை: ஆரோபிதகர்த்ருத்வே பி⁴க்ஷாடநாதௌ³ கர்மணி கர்தா ப⁴வதிஸ்வாநுப⁴வேந து ஶாஸ்த்ரப்ரமாணாதி³ஜநிதேந அகர்தைவ ஏவம் பராத்⁴யாரோபிதகர்த்ருத்வ: ஶரீரஸ்தி²திமாத்ரப்ரயோஜநம் பி⁴க்ஷாடநாதி³கம் கர்ம க்ருத்வாபி நிப³த்⁴யதே ப³ந்த⁴ஹேதோ: கர்மண: ஸஹேதுகஸ்ய ஜ்ஞாநாக்³நிநா த³க்³த⁴த்வாத் இதி உக்தாநுவாத³ ஏவ ஏஷ: ॥ 22 ॥

பரோத்கர்ஷாமர்ஷபூர்விகா ஸ்வஸ்யோத்கர்ஷாபி⁴வாஞ்சா² விக³தா யஸ்மாதி³தி வ்யுத்பத்திமாஶ்ரித்ய விவக்ஷிதமர்த²மாஹ -

நிர்வைரேதி ।

ஸங்க்ஷேபதோ த³ர்ஶிதமர்த²ம் விஶத³யதி -

ய ஏவம்பூ⁴த இதி ।

ததா²(அ)பி ப்ரக்ருதஸ்ய யதேர்பி⁴க்ஷாடநாதௌ³ கர்த்ருத்வம் ப்ரதிபா⁴தி, தத³பா⁴வே பி⁴க்ஷாடநாத்³யபா⁴வேந ஜீவநாபா⁴வப்ரஸங்கா³தி³த்யாஶங்க்யாஹ -

லோகேதி ।

லௌகிகைரவிவேகிபி⁴: ஸஹ வ்யவஹாரஸ்ய ஸ்நாநாசமநபோ⁴ஜநாதி³லக்ஷணஸ்ய விது³ஷா(அ)பி ஸாமாந்யேந த³ர்ஶநாத் தத³நுஸாரேண லௌகிகைரத்⁴யாரோபிதகர்த்ருத்வபோ⁴க்த்ருத்வாத்³ வித்³வாநபி லோகத்³ருஷ்ட்யா பி⁴க்ஷாடநாதௌ³ கர்த்ருத்வமநுப⁴வதீத்யர்த²: ।

கத²ம் தர்ஹி தஸ்யாகர்த்ருத்வம் ? தத்ராஹ -

ஸ்வாநுப⁴வேநேதி ।

யத்³ருச்சே²த்யாதி³பாத³த்ரயம் வ்யாக்²யாய, க்ருத்வா(அ)பீத்யாதி³சதுர்த²பாத³ம் வ்யாசஷ்டே -

ஸ ஏவமிதி ।

பி⁴க்ஷாடநாதி³நா ப்ராதிபா⁴ஸிகேந கர்மணா விது³ஷோ ப³த்³த⁴த்வாபா⁴வே(அ)பி கர்மாந்தரேண நிப³த்³த⁴த்வம் ப⁴விஷ்யதீத்யாஶங்க்யாஹ -

ப³ந்தே⁴தி ।

ஜ்ஞாநாக்³நித³க்³த⁴த்வாதி³த்யேவம் ‘ஶாரீரம் கேவலம்’ (ப⁴. கீ³. 4-21) இத்யாதா³வுக்தஸ்யாயமநுவாத³ இதி யோஜநா । யதோ²க்தஸ்ய கர்மணோ யுத்தயா மஹாவிரோதா⁴ப்⁴யுபக³மஸூசநார்த²: அபிஶப்³த³: ॥ 22 ॥