ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಅಪಾನೇ ಜುಹ್ವತಿ ಪ್ರಾಣಂ ಪ್ರಾಣೇಽಪಾನಂ ತಥಾಪರೇ
ಪ್ರಾಣಾಪಾನಗತೀ ರುದ್ಧ್ವಾ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮಪರಾಯಣಾಃ ॥ ೨೯ ॥
ಅಪಾನೇ ಅಪಾನವೃತ್ತೌ ಜುಹ್ವತಿ ಪ್ರಕ್ಷಿಪಂತಿ ಪ್ರಾಣಂ ಪ್ರಾಣವೃತ್ತಿಮ್ , ಪೂರಕಾಖ್ಯಂ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮಂ ಕುರ್ವಂತೀತ್ಯರ್ಥಃಪ್ರಾಣೇ ಅಪಾನಂ ತಥಾ ಅಪರೇ ಜುಹ್ವತಿ, ರೇಚಕಾಖ್ಯಂ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮಂ ಕುರ್ವಂತೀತ್ಯೇತತ್ಪ್ರಾಣಾಪಾನಗತೀ ಮುಖನಾಸಿಕಾಭ್ಯಾಂ ವಾಯೋಃ ನಿರ್ಗಮನಂ ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ಗತಿಃ, ತದ್ವಿಪರ್ಯಯೇಣ ಅಧೋಗಮನಮ್ ಅಪಾನಸ್ಯ ಗತಿಃ, ತೇ ಪ್ರಾಣಾಪಾನಗತೀ ಏತೇ ರುದ್ಧ್ವಾ ನಿರುಧ್ಯ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮಪರಾಯಣಾಃ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮತತ್ಪರಾಃ ; ಕುಂಭಕಾಖ್ಯಂ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮಂ ಕುರ್ವಂತೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೨೯ ॥
ಅಪಾನೇ ಜುಹ್ವತಿ ಪ್ರಾಣಂ ಪ್ರಾಣೇಽಪಾನಂ ತಥಾಪರೇ
ಪ್ರಾಣಾಪಾನಗತೀ ರುದ್ಧ್ವಾ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮಪರಾಯಣಾಃ ॥ ೨೯ ॥
ಅಪಾನೇ ಅಪಾನವೃತ್ತೌ ಜುಹ್ವತಿ ಪ್ರಕ್ಷಿಪಂತಿ ಪ್ರಾಣಂ ಪ್ರಾಣವೃತ್ತಿಮ್ , ಪೂರಕಾಖ್ಯಂ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮಂ ಕುರ್ವಂತೀತ್ಯರ್ಥಃಪ್ರಾಣೇ ಅಪಾನಂ ತಥಾ ಅಪರೇ ಜುಹ್ವತಿ, ರೇಚಕಾಖ್ಯಂ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮಂ ಕುರ್ವಂತೀತ್ಯೇತತ್ಪ್ರಾಣಾಪಾನಗತೀ ಮುಖನಾಸಿಕಾಭ್ಯಾಂ ವಾಯೋಃ ನಿರ್ಗಮನಂ ಪ್ರಾಣಸ್ಯ ಗತಿಃ, ತದ್ವಿಪರ್ಯಯೇಣ ಅಧೋಗಮನಮ್ ಅಪಾನಸ್ಯ ಗತಿಃ, ತೇ ಪ್ರಾಣಾಪಾನಗತೀ ಏತೇ ರುದ್ಧ್ವಾ ನಿರುಧ್ಯ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮಪರಾಯಣಾಃ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮತತ್ಪರಾಃ ; ಕುಂಭಕಾಖ್ಯಂ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮಂ ಕುರ್ವಂತೀತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೨೯ ॥

ಪ್ರಾಣಾಯಾಮಪರಾಯಣಾಃ ಸಂತೋ ರೇಚಕಂ ಪೂರಕಂ ಚ ಕೃತ್ವಾ ಕುಂಭಕಂ ಕುರ್ವಂತೀತ್ಯಾಹ -

ಪ್ರಾಣೇತಿ

॥ ೨೯ ॥