ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಯಜ್ಞಶಿಷ್ಟಾಮೃತಭುಜೋ ಯಾಂತಿ ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಾತನಮ್
ನಾಯಂ ಲೋಕೋಽಸ್ತ್ಯಯಜ್ಞಸ್ಯ ಕುತೋಽನ್ಯಃ ಕುರುಸತ್ತಮ ॥ ೩೧ ॥
ಯಜ್ಞಶಿಷ್ಟಾಮೃತಭುಜಃ ಯಜ್ಞಾನಾಂ ಶಿಷ್ಟಂ ಯಜ್ಞಶಿಷ್ಟಂ ಯಜ್ಞಶಿಷ್ಟಂ ತತ್ ಅಮೃತಂ ಯಜ್ಞಶಿಷ್ಟಾಮೃತಂ ತತ್ ಭುಂಜತೇ ಇತಿ ಯಜ್ಞಶಿಷ್ಟಾಮೃತಭುಜಃಯಥೋಕ್ತಾನ್ ಯಜ್ಞಾನ್ ಕೃತ್ವಾ ತಚ್ಛಿಷ್ಟೇನ ಕಾಲೇನ ಯಥಾವಿಧಿಚೋದಿತಮ್ ಅನ್ನಮ್ ಅಮೃತಾಖ್ಯಂ ಭುಂಜತೇ ಇತಿ ಯಜ್ಞಶಿಷ್ಟಾಮೃತಭುಜಃ ಯಾಂತಿ ಗಚ್ಛಂತಿ ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಾತನಂ ಚಿರಂತನಂ ಮುಮುಕ್ಷವಶ್ಚೇತ್ ; ಕಾಲಾತಿಕ್ರಮಾಪೇಕ್ಷಯಾ ಇತಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಾತ್ ಗಮ್ಯತೇ ಅಯಂ ಲೋಕಃ ಸರ್ವಪ್ರಾಣಿಸಾಧಾರಣೋಽಪಿ ಅಸ್ತಿ ಯಥೋಕ್ತಾನಾಂ ಯಜ್ಞಾನಾಂ ಏಕೋಽಪಿ ಯಜ್ಞಃ ಯಸ್ಯ ನಾಸ್ತಿ ಸಃ ಅಯಜ್ಞಃ ತಸ್ಯಕುತಃ ಅನ್ಯೋ ವಿಶಿಷ್ಟಸಾಧನಸಾಧ್ಯಃ ಕುರುಸತ್ತಮ ॥ ೩೧ ॥
ಯಜ್ಞಶಿಷ್ಟಾಮೃತಭುಜೋ ಯಾಂತಿ ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಾತನಮ್
ನಾಯಂ ಲೋಕೋಽಸ್ತ್ಯಯಜ್ಞಸ್ಯ ಕುತೋಽನ್ಯಃ ಕುರುಸತ್ತಮ ॥ ೩೧ ॥
ಯಜ್ಞಶಿಷ್ಟಾಮೃತಭುಜಃ ಯಜ್ಞಾನಾಂ ಶಿಷ್ಟಂ ಯಜ್ಞಶಿಷ್ಟಂ ಯಜ್ಞಶಿಷ್ಟಂ ತತ್ ಅಮೃತಂ ಯಜ್ಞಶಿಷ್ಟಾಮೃತಂ ತತ್ ಭುಂಜತೇ ಇತಿ ಯಜ್ಞಶಿಷ್ಟಾಮೃತಭುಜಃಯಥೋಕ್ತಾನ್ ಯಜ್ಞಾನ್ ಕೃತ್ವಾ ತಚ್ಛಿಷ್ಟೇನ ಕಾಲೇನ ಯಥಾವಿಧಿಚೋದಿತಮ್ ಅನ್ನಮ್ ಅಮೃತಾಖ್ಯಂ ಭುಂಜತೇ ಇತಿ ಯಜ್ಞಶಿಷ್ಟಾಮೃತಭುಜಃ ಯಾಂತಿ ಗಚ್ಛಂತಿ ಬ್ರಹ್ಮ ಸನಾತನಂ ಚಿರಂತನಂ ಮುಮುಕ್ಷವಶ್ಚೇತ್ ; ಕಾಲಾತಿಕ್ರಮಾಪೇಕ್ಷಯಾ ಇತಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಾತ್ ಗಮ್ಯತೇ ಅಯಂ ಲೋಕಃ ಸರ್ವಪ್ರಾಣಿಸಾಧಾರಣೋಽಪಿ ಅಸ್ತಿ ಯಥೋಕ್ತಾನಾಂ ಯಜ್ಞಾನಾಂ ಏಕೋಽಪಿ ಯಜ್ಞಃ ಯಸ್ಯ ನಾಸ್ತಿ ಸಃ ಅಯಜ್ಞಃ ತಸ್ಯಕುತಃ ಅನ್ಯೋ ವಿಶಿಷ್ಟಸಾಧನಸಾಧ್ಯಃ ಕುರುಸತ್ತಮ ॥ ೩೧ ॥

ಯಥೋಕ್ತಾನಾಂ ಯಜ್ಞಾನಾಂ ಮಧ್ಯೇ ಕೇನಚಿದಪಿ ಯಜ್ಞೇನ ಅವಿಶೇಷಿತಸ್ಯ ಪುರುಷಸ್ಯ ಪ್ರತ್ಯವಾಯಂ ದರ್ಶಯತಿ -

ನಾಯಮಿತಿ ।

ಕಥಂ ಯಥೋಕ್ತಯಜ್ಞಾನುಷ್ಠಾಯಿನಾಮ್ ಅವಶಿಷ್ಟೇನ ಕಾಲೇನ ವಿಹಿತಾನ್ನಭುಜಾಂ ಬ್ರಹ್ಮಪ್ರಾಪ್ತಿಃ ? ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಮುಮುಕ್ಷುತ್ವೇ ಸತಿ ಚಿತ್ತಶುದ್ಧಿದ್ವಾರಾ, ಇತ್ಯಾಹ - ಮುಮುಕ್ಷವಶ್ಚೇದಿತಿ । ತತ್ಕಿಮಿದಾನೀಂ ಸಾಕ್ಷಾದೇವ ಮೋಕ್ಷೋ ವಿವಿಕ್ಷಿತಃ ? ತಥಾಚ ಗತಿಶ್ರುತಿವಿರೋಧಃ ಸ್ಯಾದ್ , ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಗತಿನಿರ್ದೇಶಸಾಮರ್ಥ್ಯಾತ್ ಕ್ರಮಮುಕ್ತಿಃ ಅತ್ರಾಭಿಪ್ರೇತಾ, ಇತ್ಯಾಹ -

ಕಾಲಾತೀತಿ ।

ತೃತೀಯಂ ಪಾದಂ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ -

ನಾಯಮಿತಿ ।

ವಿವಕ್ಷಿತಂ ಕೈಮುತಿಕನ್ಯಾಯಮಾಹ - ಕುತ ಇತಿ । ಸಾಧಾರಣಲೋಕಾಭಾವೇ ಪುನರಸಾಧಾರಣಲೋಕಪ್ರಾಪ್ತಿಃ ದೂರನಿರಸ್ತಾ ಇತ್ಯರ್ಥಃ । ಯಥೋಕ್ತೇಽರ್ಥೇ ಬುದ್ಧಿಸಮಾಧಾನಂ ಕುರುಕುಲಪ್ರಧಾನಸ್ಯ ಅರ್ಜುನಸ್ಯ ಅನಾಯಾಸಲಭ್ಯಮಿತಿ ವಕ್ತುಂ ಕುರುಸತ್ತಮ ಇತ್ಯುಕ್ತಮ್ ॥ ೩೧ ॥