ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಯೋಗಸಂನ್ಯಸ್ತಕರ್ಮಾಣಂ ಜ್ಞಾನಸಂಛಿನ್ನಸಂಶಯಮ್
ಆತ್ಮವಂತಂ ಕರ್ಮಾಣಿ ನಿಬಧ್ನಂತಿ ಧನಂಜಯ ॥ ೪೧ ॥
ಯೋಗಸಂನ್ಯಸ್ತಕರ್ಮಾಣಂ ಪರಮಾರ್ಥದರ್ಶನಲಕ್ಷಣೇನ ಯೋಗೇನ ಸಂನ್ಯಸ್ತಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಯೇನ ಪರಮಾರ್ಥದರ್ಶಿನಾ ಧರ್ಮಾಧರ್ಮಾಖ್ಯಾನಿ ತಂ ಯೋಗಸಂನ್ಯಸ್ತಕರ್ಮಾಣಮ್ಕಥಂ ಯೋಗಸಂನ್ಯಸ್ತಕರ್ಮೇತ್ಯಾಹಜ್ಞಾನಸಂಛಿನ್ನಸಂಶಯಂ ಜ್ಞಾನೇನ ಆತ್ಮೇಶ್ವರೈಕತ್ವದರ್ಶನಲಕ್ಷಣೇನ ಸಂಛಿನ್ನಃ ಸಂಶಯೋ ಯಸ್ಯ ಸಃ ಜ್ಞಾನಸಂಛಿನ್ನಸಂಶಯಃ ಏವಂ ಯೋಗಸಂನ್ಯಸ್ತಕರ್ಮಾ ತಮ್ ಆತ್ಮವಂತಮ್ ಅಪ್ರಮತ್ತಂ ಗುಣಚೇಷ್ಟಾರೂಪೇಣ ದೃಷ್ಟಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ನಿಬಧ್ನಂತಿ ಅನಿಷ್ಟಾದಿರೂಪಂ ಫಲಂ ನಾರಭಂತೇ ಹೇ ಧನಂಜಯ ॥ ೪೧ ॥
ಯೋಗಸಂನ್ಯಸ್ತಕರ್ಮಾಣಂ ಜ್ಞಾನಸಂಛಿನ್ನಸಂಶಯಮ್
ಆತ್ಮವಂತಂ ಕರ್ಮಾಣಿ ನಿಬಧ್ನಂತಿ ಧನಂಜಯ ॥ ೪೧ ॥
ಯೋಗಸಂನ್ಯಸ್ತಕರ್ಮಾಣಂ ಪರಮಾರ್ಥದರ್ಶನಲಕ್ಷಣೇನ ಯೋಗೇನ ಸಂನ್ಯಸ್ತಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಯೇನ ಪರಮಾರ್ಥದರ್ಶಿನಾ ಧರ್ಮಾಧರ್ಮಾಖ್ಯಾನಿ ತಂ ಯೋಗಸಂನ್ಯಸ್ತಕರ್ಮಾಣಮ್ಕಥಂ ಯೋಗಸಂನ್ಯಸ್ತಕರ್ಮೇತ್ಯಾಹಜ್ಞಾನಸಂಛಿನ್ನಸಂಶಯಂ ಜ್ಞಾನೇನ ಆತ್ಮೇಶ್ವರೈಕತ್ವದರ್ಶನಲಕ್ಷಣೇನ ಸಂಛಿನ್ನಃ ಸಂಶಯೋ ಯಸ್ಯ ಸಃ ಜ್ಞಾನಸಂಛಿನ್ನಸಂಶಯಃ ಏವಂ ಯೋಗಸಂನ್ಯಸ್ತಕರ್ಮಾ ತಮ್ ಆತ್ಮವಂತಮ್ ಅಪ್ರಮತ್ತಂ ಗುಣಚೇಷ್ಟಾರೂಪೇಣ ದೃಷ್ಟಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ನಿಬಧ್ನಂತಿ ಅನಿಷ್ಟಾದಿರೂಪಂ ಫಲಂ ನಾರಭಂತೇ ಹೇ ಧನಂಜಯ ॥ ೪೧ ॥

ಶ್ರುತಿಯುಕ್ತಿಪ್ರಯುಕ್ತಮೈಕ್ಯಜ್ಞಾನಂ ತನ್ನಿವರ್ತಕಂ ಇತ್ಯುತ್ತರಮಾಹ -

ಜ್ಞಾನೇತಿ ।

ಸಂಶಯರಹಿತಸ್ಯಾಪಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಅನರ್ಥಹೇತವೋ ಭವಂತೀತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಆಹ-

ಯೋಗೇತಿ ।

ವಿಷಯಪರವಶಸ್ಯ ಪುಂಸೋ ಯೋಗಾಯೋಗಾತ್ ಕುತೋ ಯೋಗಸಂನ್ಯಸ್ತಕರ್ಮತ್ವಮ್ ? ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಆಹ -

ಆತ್ಮವಂತಮಿತಿ ।

ಪರಮಾರ್ಥದರ್ಶನತಃ ಸಂಶಯೋಚ್ಛಿತ್ತೌ ತದುಚ್ಛೇದಕಜ್ಞಾನಮಾಹಾತ್ಮ್ಯಾದೇವ ಕರ್ಮಣಾಂ ಚ ನಿವೃತ್ತೌ, ಅಪ್ರಮತ್ತಸ್ಯ ಪ್ರಾತಿಭಾಸಿಕಾನಿ ಕರ್ಮಾಣಿ ಬಂಧಹೇತವೋ ನ ಭವಂತಿ ಇತ್ಯಾಹ -

ನ ಕರ್ಮಾಣೀತಿ ।

ಕರ್ಮಯೋಗಾದೇವ ಕರ್ಮಸಂನ್ಯಾಸಸ್ಯಾನುಪಪತ್ತಿಮ್ ಆಶಂಕ್ಯ ಆದ್ಯಂ ಪಾದಂ ವಿಭಜತೇ -

ಪರಮಾರ್ಥೇತಿ ।

ತಚ್ಚ ವೈಧಸಂನ್ಯಾಸಪಕ್ಷೇ ಪರೋಕ್ಷಮ್ , ಫಲಸಂನ್ಯಾಸಪಕ್ಷೇ ತು ಅಪರೋಕ್ಷಮಿತಿ ವಿವೇಕಃ ।

ಯಥೋಕ್ತಜ್ಞಾನೇನ ಸಂನ್ಯಸ್ತಕರ್ಮತ್ವಮೇವ, ಸತಿ ಸಂಶಯೇ ನ ಸಿಧ್ಯತಿ, ಸಂಶಯವತಸ್ತದಯೋಗಾತ್ , ಇತಿ ಶಂಕತೇ -

ಕಥಮಿತಿ ।

ದ್ವಿತೀಯ ಪಾದಂ ವ್ಯಾಕುರ್ವನ್ ಪರಿಹರತಿ -

ಆಹೇತ್ಯಾದಿನಾ ।

ಪಾಠಕ್ರಮಾದರ್ಥಕ್ರಮಸ್ಯ ಬಲೀಯಸ್ತ್ವಾತ್ ಆದೌ ದ್ವಿತೀಯಂ ಪಾದಂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾಯ ಪಶ್ಚಾದಾದ್ಯಂ ಪಾದಂ ವ್ಯಾಚಕ್ಷೀತ ಇತ್ಯಾಹ -

ಯ ಏವಮಿತಿ ।

ಸರ್ವಮಿದಂ ಪ್ರಮಾದವತೋ ವಿಷಯಪರವಶಸ್ಯ ನ ಸಿಧ್ಯತಿ, ಇತ್ಯಭಿಸಂಧಾಯ, ಆತ್ಮವಂತಂ ವ್ಯಾಕರೋತಿ -

ಅಪ್ರಮತ್ತಮಿತಿ ।

‘ನ ಕರ್ಮಾಣಿ’ ಇತ್ಯಾದಿಫಲೋಕ್ತಿಂ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ -

ಗುಣಚೇಷ್ಟೇತಿ ।

‘ಅನಿಷ್ಟಾದಿ’ ಇತ್ಯಾದಿಶಬ್ದೇನ ಇಷ್ಟಂ ಮಿಶ್ರಂ ಚ ಗೃಹ್ಯತೇ ॥ ೪೧ ॥