ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
ப்ரதிவசநவாக்யார்த²நிரூபணேநாபி ப்ரஷ்டு: அபி⁴ப்ராய: ஏவமேவேதி க³ம்யதேகத²ம் ? ஸம்ந்யாஸகர்மயோகௌ³ நி:ஶ்ரேயஸகரௌ தயோஸ்து கர்மயோகோ³ விஶிஷ்யதே’ (ப⁴. கீ³. 5 । 2) இதி ப்ரதிவசநம்ஏதத் நிரூப்யம்கிம் அநேந ஆத்மவித்கர்த்ருகயோ: ஸம்ந்யாஸகர்மயோக³யோ: நி:ஶ்ரேயஸகரத்வம் ப்ரயோஜநம் உக்த்வா தயோரேவ குதஶ்சித் விஶேஷாத் கர்மஸம்ந்யாஸாத் கர்மயோக³ஸ்ய விஶிஷ்டத்வம் உச்யதே ? ஆஹோஸ்வித் அநாத்மவித்கர்த்ருகயோ: ஸம்ந்யாஸகர்மயோக³யோ: தது³ப⁴யம் உச்யதே ? இதிகிஞ்சாத:யதி³ ஆத்மவித்கர்த்ருகயோ: கர்மஸம்ந்யாஸகர்மயோக³யோ: நி:ஶ்ரேயஸகரத்வம் , தயோஸ்து கர்மஸம்ந்யாஸாத் கர்மயோக³ஸ்ய விஶிஷ்டத்வம் உச்யதே ; யதி³ வா அநாத்மவித்கர்த்ருகயோ: ஸம்ந்யாஸகர்மயோக³யோ: தது³ப⁴யம் உச்யதே இதிஅத்ர உச்யதேஆத்மவித்கர்த்ருகயோ: ஸம்ந்யாஸகர்மயோக³யோ: அஸம்ப⁴வாத் தயோ: நி:ஶ்ரேயஸகரத்வவசநம் ததீ³யாச்ச கர்மஸம்ந்யாஸாத் கர்மயோக³ஸ்ய விஶிஷ்டத்வாபி⁴தா⁴நம் இத்யேதத் உப⁴யம் அநுபபந்நம்யதி³ அநாத்மவித³: கர்மஸம்ந்யாஸ: தத்ப்ரதிகூலஶ்ச கர்மாநுஷ்டா²நலக்ஷண: கர்மயோக³: ஸம்ப⁴வேதாம் , ததா³ தயோ: நி:ஶ்ரேயஸகரத்வோக்தி: கர்மயோக³ஸ்ய கர்மஸம்ந்யாஸாத் விஶிஷ்டத்வாபி⁴தா⁴நம் இத்யேதத் உப⁴யம் உபபத்³யேதஆத்மவித³ஸ்து ஸம்ந்யாஸகர்மயோக³யோ: அஸம்ப⁴வாத் தயோ: நி:ஶ்ரேயஸகரத்வாபி⁴தா⁴நம் கர்மஸம்ந்யாஸாச்ச கர்மயோக³: விஶிஷ்யதே இதி அநுபபந்நம்
ப்ரதிவசநவாக்யார்த²நிரூபணேநாபி ப்ரஷ்டு: அபி⁴ப்ராய: ஏவமேவேதி க³ம்யதேகத²ம் ? ஸம்ந்யாஸகர்மயோகௌ³ நி:ஶ்ரேயஸகரௌ தயோஸ்து கர்மயோகோ³ விஶிஷ்யதே’ (ப⁴. கீ³. 5 । 2) இதி ப்ரதிவசநம்ஏதத் நிரூப்யம்கிம் அநேந ஆத்மவித்கர்த்ருகயோ: ஸம்ந்யாஸகர்மயோக³யோ: நி:ஶ்ரேயஸகரத்வம் ப்ரயோஜநம் உக்த்வா தயோரேவ குதஶ்சித் விஶேஷாத் கர்மஸம்ந்யாஸாத் கர்மயோக³ஸ்ய விஶிஷ்டத்வம் உச்யதே ? ஆஹோஸ்வித் அநாத்மவித்கர்த்ருகயோ: ஸம்ந்யாஸகர்மயோக³யோ: தது³ப⁴யம் உச்யதே ? இதிகிஞ்சாத:யதி³ ஆத்மவித்கர்த்ருகயோ: கர்மஸம்ந்யாஸகர்மயோக³யோ: நி:ஶ்ரேயஸகரத்வம் , தயோஸ்து கர்மஸம்ந்யாஸாத் கர்மயோக³ஸ்ய விஶிஷ்டத்வம் உச்யதே ; யதி³ வா அநாத்மவித்கர்த்ருகயோ: ஸம்ந்யாஸகர்மயோக³யோ: தது³ப⁴யம் உச்யதே இதிஅத்ர உச்யதேஆத்மவித்கர்த்ருகயோ: ஸம்ந்யாஸகர்மயோக³யோ: அஸம்ப⁴வாத் தயோ: நி:ஶ்ரேயஸகரத்வவசநம் ததீ³யாச்ச கர்மஸம்ந்யாஸாத் கர்மயோக³ஸ்ய விஶிஷ்டத்வாபி⁴தா⁴நம் இத்யேதத் உப⁴யம் அநுபபந்நம்யதி³ அநாத்மவித³: கர்மஸம்ந்யாஸ: தத்ப்ரதிகூலஶ்ச கர்மாநுஷ்டா²நலக்ஷண: கர்மயோக³: ஸம்ப⁴வேதாம் , ததா³ தயோ: நி:ஶ்ரேயஸகரத்வோக்தி: கர்மயோக³ஸ்ய கர்மஸம்ந்யாஸாத் விஶிஷ்டத்வாபி⁴தா⁴நம் இத்யேதத் உப⁴யம் உபபத்³யேதஆத்மவித³ஸ்து ஸம்ந்யாஸகர்மயோக³யோ: அஸம்ப⁴வாத் தயோ: நி:ஶ்ரேயஸகரத்வாபி⁴தா⁴நம் கர்மஸம்ந்யாஸாச்ச கர்மயோக³: விஶிஷ்யதே இதி அநுபபந்நம்

இதஶ்ச அவித்³வத்கர்த்ருகயோ: ஸம்ந்யாஸகர்மயோக³யோ: கதர: ஶ்ரேயாந் ? இதி ப்ரஷ்டுரபி⁴ப்ராயோ பா⁴தி, இத்யாஹ -

ப்ரதிவசநேதி ।

கிம் தத்ப்ரதிவசநம் ? கத²ம் வா தந்நிரூபணம் ? இதி ப்ருச்ச²தி -

கத²மிதி ।

தத்ர ப்ரதிவசநம் த³ர்ஶயதி -

ஸம்ந்யாஸேதி ।

தந்நிரூபணம் கத²யதி -

ஏததி³தி ।

தது³ப⁴யமிதி நி:ஶ்ரேயஸகரத்வம் கர்மயோக³ஸ்ய ஶ்ரேஷ்ட²த்வம் ச இத்யர்த²: ।

கு³ணதோ³ஷவிபா⁴க³விவேகார்த²ம் ப்ருச்ச²தி - கிஞ்சேதி । அத: அஸ்மிந் ஆத்³யே பக்ஷே கிம் தூ³ஷணம் ? அஸ்மிந்வா த்³விதீயே பக்ஷே கிம் ப²லம் ? இதி ப்ரஶ்நார்த²: । தத்ர ஸித்³தா⁴ந்தீ ப்ரத²மபக்ஷே தோ³ஷமாத³ர்ஶயதி -

அத்ரேத்யாதி³நா ।

ததே³வாநுபபந்நத்வம் வ்யதிரேகத்³வாரா விவ்ருணோதி -

யதீ³த்யாதி³நா ।

நி:ஶ்ரேயஸகரத்வோக்திரித்யத்ர பாரம்பர்யேணேதி த்³ரஷ்டவ்யம் । விஶிஷ்டத்வாபி⁴தா⁴நமிதி ப்ரதியோகி³நோ(அ)ஸஹாயத்வாத்³ அஸ்ய ச ஶுத்³தி⁴த்³வாரா ஜ்ஞாநார்த²த்வாத் இத்யர்த²: ।