ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
நநு ஆத்மவித³: ஜ்ஞாநயோகே³ந நிஷ்டா²ம் ப்ரதிபிபாத³யிஷந் பூர்வோதா³ஹ்ருதை: வசநை: ப⁴க³வாந் ஸர்வகர்மஸம்ந்யாஸம் அவோசத் , து அநாத்மஜ்ஞஸ்யஅதஶ்ச கர்மாநுஷ்டா²நகர்மஸம்ந்யாஸயோ: பி⁴ந்நபுருஷவிஷயத்வாத் அந்யதரஸ்ய ப்ரஶஸ்யதரத்வபு³பு⁴த்ஸயா அயம் ப்ரஶ்ந: அநுபபந்ந:ஸத்யமேவ த்வத³பி⁴ப்ராயேண ப்ரஶ்நோ உபபத்³யதே ; ப்ரஷ்டு: ஸ்வாபி⁴ப்ராயேண புந: ப்ரஶ்ந: யுஜ்யத ஏவேதி வதா³ம:கத²ம் ? பூர்வோதா³ஹ்ருதை: வசநை: ப⁴க³வதா கர்மஸம்ந்யாஸஸ்ய கர்தவ்யதயா விவக்ஷிதத்வாத் , ப்ராதா⁴ந்யமந்தரேண கர்தாரம் தஸ்ய கர்தவ்யத்வாஸம்ப⁴வாத் அநாத்மவித³பி கர்தா பக்ஷே ப்ராப்த: அநூத்³யத ஏவ ; புந: ஆத்மவித்கர்த்ருகத்வமேவ ஸம்ந்யாஸஸ்ய விவக்ஷிதம் , த்யேவம் மந்வாநஸ்ய அர்ஜுநஸ்ய கர்மாநுஷ்டா²நகர்மஸம்ந்யாஸயோ: அவித்³வத்புருஷகர்த்ருகத்வமபி அஸ்தீதி பூர்வோக்தேந ப்ரகாரேண தயோ: பரஸ்பரவிரோதா⁴த் அந்யதரஸ்ய கர்தவ்யத்வே ப்ராப்தே ப்ரஶஸ்யதரம் கர்தவ்யம் இதரத் இதி ப்ரஶஸ்யதரவிவிதி³ஷயா ப்ரஶ்ந: அநுபபந்ந:
நநு ஆத்மவித³: ஜ்ஞாநயோகே³ந நிஷ்டா²ம் ப்ரதிபிபாத³யிஷந் பூர்வோதா³ஹ்ருதை: வசநை: ப⁴க³வாந் ஸர்வகர்மஸம்ந்யாஸம் அவோசத் , து அநாத்மஜ்ஞஸ்யஅதஶ்ச கர்மாநுஷ்டா²நகர்மஸம்ந்யாஸயோ: பி⁴ந்நபுருஷவிஷயத்வாத் அந்யதரஸ்ய ப்ரஶஸ்யதரத்வபு³பு⁴த்ஸயா அயம் ப்ரஶ்ந: அநுபபந்ந:ஸத்யமேவ த்வத³பி⁴ப்ராயேண ப்ரஶ்நோ உபபத்³யதே ; ப்ரஷ்டு: ஸ்வாபி⁴ப்ராயேண புந: ப்ரஶ்ந: யுஜ்யத ஏவேதி வதா³ம:கத²ம் ? பூர்வோதா³ஹ்ருதை: வசநை: ப⁴க³வதா கர்மஸம்ந்யாஸஸ்ய கர்தவ்யதயா விவக்ஷிதத்வாத் , ப்ராதா⁴ந்யமந்தரேண கர்தாரம் தஸ்ய கர்தவ்யத்வாஸம்ப⁴வாத் அநாத்மவித³பி கர்தா பக்ஷே ப்ராப்த: அநூத்³யத ஏவ ; புந: ஆத்மவித்கர்த்ருகத்வமேவ ஸம்ந்யாஸஸ்ய விவக்ஷிதம் , த்யேவம் மந்வாநஸ்ய அர்ஜுநஸ்ய கர்மாநுஷ்டா²நகர்மஸம்ந்யாஸயோ: அவித்³வத்புருஷகர்த்ருகத்வமபி அஸ்தீதி பூர்வோக்தேந ப்ரகாரேண தயோ: பரஸ்பரவிரோதா⁴த் அந்யதரஸ்ய கர்தவ்யத்வே ப்ராப்தே ப்ரஶஸ்யதரம் கர்தவ்யம் இதரத் இதி ப்ரஶஸ்யதரவிவிதி³ஷயா ப்ரஶ்ந: அநுபபந்ந:

நாயம் ப்ரஷ்டுரபி⁴ப்ராய:, கர்மஸம்ந்யாஸகர்மயோக³யோர்பி⁴ந்நபுருஷாநுஷ்டே²யத்வஸ்யோக்தத்வாத் , ஏகஸ்மிந்புருஷே ப்ராப்த்யபா⁴வாத் இதி ஶங்கதே -

நந்விதி ।

சோத்³யமங்கீ³க்ருத்ய பரிஹரதி -

ஸத்யமேவேதி ।

கீத்³ருஶஸ்தர்ஹி ப்ரஷ்டு²ரபி⁴ப்ராய: ? யேந ப்ரஶ்நப்ரவ்ருத்தி: இதி ப்ருச்ச²தி -

கத²மிதி ।

ஏகஸ்மிந்புருஷே கர்மதத்த்யாக³யோ: அஸ்தி ப்ராப்தி:, இதி ப்ரஷ்டுரபி⁴ப்ராயம் ப்ரதிநிர்தே³ஷ்டம் ப்ராரப⁴தே -

பூர்வோதா³ஹ்ருதைரிதி ।

யதா² ‘ஸ்வர்க³காமோ யஜேத’ இதி ஸ்வர்க³காமோத்³தே³ஶேந யாகோ³ விதீ⁴யதே, நது தஸ்யைவாதி⁴காரோ நாந்யஸ்ய இத்யபி ப்ரதிபாத்³யதே, வாக்யபே⁴த³ப்ரஸங்கா³த் ; ததா² அநாத்மவித் கர்தா ஸம்ந்யாஸே பக்ஷே ப்ராப்தோ(அ)நூத்³யதே, நசாத்மவித்கர்த்ருகத்வமேவ ஸம்ந்யாஸஸ்ய நியம்யதே, வைராக்³யமாத்ரேணாஜ்ஞஸ்யாபி ஸம்ந்யாஸவிதி⁴த³ர்ஶநாத் । தஸ்மாத் கர்ம தத்த்யாக³யோ: அவித்³வத்கர்த்ருகத்வமஸ்தி, இதி மந்வாநஸ்யார்ஜுநஸ்ய ப்ரஶ்ந: ஸம்ப⁴வதீதி பா⁴வ: ।

ப⁴வது ஸம்ந்யஸஸ்ய கர்தவ்யத்வவிவக்ஷா, ததா²பி கத²ம் ப்ரஶஸ்யதரபு³பு⁴த்ஸயா ப்ரஶ்நப்ரவ்ருத்தி: ? இத்யாஶங்க்ய, ஆஹ -

ப்ராதா⁴ந்யமிதி ।

ததா²பி கத²மேகஸ்மிந்புருஷே தயோரப்ராப்தௌ உக்தாபி⁴ப்ராயேண ப்ரஶ்நவசநம் ப்ரகல்ப்யதே ? தத்ராஹ -

அநாத்மவித³பீதி ।

ஆத்மவிதோ³ வித்³யாஸாமர்த்²யாத் கர்மத்யாக³த்⁴ரௌவ்யவத் இதரஸ்யாபி ஸதி வைராக்³யே, தத்த்யாக³ஸ்யாவஶ்யகத்வாத் தத்ர கர்தா(அ)ஸௌ  ப்ராப்த: அத்ராநூத்³யதே । ததா²ச கர்மதத்த்யாக³யோ: ஏகஸ்மிந் அவிது³ஷி ப்ராப்தேர்வ்யக்தத்வாத் உக்தாபி⁴ப்ராயேண ப்ரஶ்நபவ்ருத்திரவிருத்³தா⁴ இத்யர்த²: ।

ஸம்ந்யாஸஸ்ய ஆத்மவித்கர்த்ருகத்வமேவாத்ர விவக்ஷித கிம் ந ஸ்யாத் ? இத்யாஶங்க்ய, கர்த்ரந்தரபர்யுதா³ஸ: ஸம்ந்யாஸவிதி⁴ஶ்ச இத்யர்த²பே⁴தே³ வாக்யபே⁴த³ப்ரஸங்கா³த் மைவமித்யாஹ -

ந புநரிதி ।

இதிஶப்³த³: வாக்யபே⁴த³ப்ரஸங்க³ஹேதுத்³யோதநார்த²: ।

தத: கிம் ? இத்யாஶங்க்ய, ப²லிதமாஹ -

ஏவமிதி ।

கர்மாநுஷ்டா²நகர்மஸம்ந்யாஸயோ: அவித்³வத்கர்த்ருகத்வமப்யஸ்தி, இத்யேவம்மந்வாநஸ்யார்ஜுநஸ்ய ப்ரஶஸ்யதரவிவிதி³ஷயா ப்ரஶ்நோ நாநுபபந்ந இதி ஸம்ப³ந்த⁴: ।

தயோ: ஸமுச்சித்ய அநுஷ்டா²நஸம்ப⁴வே கத²ம் ப்ரஶஸ்யதரவிவிதி³ஷா ? இத்யாஶங்க்ய ஆஹ -

பூர்வோக்தேநேதி ।

உப⁴யோஶ்சேத்யாதௌ³ உக்சப்ரகாரேண கர்மதத்த்யாக³யோர்மிதோ² விரோதா⁴த் ந ஸமுச்சித்யாநுஷ்டா²நம் ஸாவகாஶமித்யர்த²: ।

ப⁴வது தார்ஹி யஸ்ய கஸ்யசித³ந்யதரஸ்யாநுஷ்டே²யத்வமிதி, குத உக்தாபி⁴ப்ராயேண ப்ரஶ்நப்ரவ்ருத்தி: ? இத்யாஶங்க்ய ஆஹ -

அந்யதரஸ்யேதி ।

உப⁴யப்ராப்தௌ ஸமுச்சயாநுபபத்தௌ அந்யதரபரிக்³ரஹே விஶேஷஸ்யாந்வேஷ்யத்வாத் உக்தாபி⁴ப்ராயேண ப்ரஶநோபபத்தி: இத்யர்த²: ।