ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
கர்மண்யகர்ம ய: பஶ்யேத்’ (ப⁴. கீ³. 4 । 18) இத்யாரப்⁴ய யுக்த: க்ருத்ஸ்நகர்மக்ருத்’ (ப⁴. கீ³. 4 । 18) ஜ்ஞாநாக்³நித³க்³த⁴கர்மாணம்’ (ப⁴. கீ³. 4 । 19) ஶாரீரம் கேவலம் கர்ம குர்வந்’ (ப⁴. கீ³. 4 । 21) யத்³ருச்சா²லாப⁴ஸந்துஷ்ட:’ (ப⁴. கீ³. 4 । 22) ப்³ரஹ்மார்பணம் ப்³ரஹ்ம ஹவி:’ (ப⁴. கீ³. 4 । 24) கர்மஜாந் வித்³தி⁴ தாந் ஸர்வாந்’ (ப⁴. கீ³. 4 । 32) ஸர்வம் கர்மாகி²லம் பார்த²’ (ப⁴. கீ³. 4 । 33) ஜ்ஞாநாக்³நி: ஸர்வகர்மாணி’ (ப⁴. கீ³. 4 । 37) யோக³ஸம்ந்யஸ்தகர்மாணம்’ (ப⁴. கீ³. 4 । 41) இத்யேதை: வசநை: ஸர்வகர்மஸம்ந்யாஸம் அவோசத் ப⁴க³வாந்சி²த்த்வைநம் ஸம்ஶயம் யோக³மாதிஷ்ட²’ (ப⁴. கீ³. 4 । 42) இத்யநேந வசநேந யோக³ம் கர்மாநுஷ்டா²நலக்ஷணம் அநுதிஷ்ட² இத்யுக்தவாந்தயோருப⁴யோஶ்ச கர்மாநுஷ்டா²நகர்மஸம்ந்யாஸயோ: ஸ்தி²திக³திவத் பரஸ்பரவிரோதா⁴த் ஏகேந ஸஹ கர்துமஶக்யத்வாத் , காலபே⁴தே³ந அநுஷ்டா²நவிதா⁴நாபா⁴வாத் , அர்தா²த் ஏதயோ: அந்யதரகர்தவ்யதாப்ராப்தௌ ஸத்யாம் யத் ப்ரஶஸ்யதரம் ஏதயோ: கர்மாநுஷ்டா²நகர்மஸம்ந்யாஸயோ: தத் கர்தவ்யம் இதரத் இத்யேவம் மந்யமாந: ப்ரஶஸ்யதரபு³பு⁴த்ஸயா அர்ஜுந உவாசஸம்ந்யாஸம் கர்மணாம் க்ருஷ்ண’ (ப⁴. கீ³. 5 । 1) இத்யாதி³நா
கர்மண்யகர்ம ய: பஶ்யேத்’ (ப⁴. கீ³. 4 । 18) இத்யாரப்⁴ய யுக்த: க்ருத்ஸ்நகர்மக்ருத்’ (ப⁴. கீ³. 4 । 18) ஜ்ஞாநாக்³நித³க்³த⁴கர்மாணம்’ (ப⁴. கீ³. 4 । 19) ஶாரீரம் கேவலம் கர்ம குர்வந்’ (ப⁴. கீ³. 4 । 21) யத்³ருச்சா²லாப⁴ஸந்துஷ்ட:’ (ப⁴. கீ³. 4 । 22) ப்³ரஹ்மார்பணம் ப்³ரஹ்ம ஹவி:’ (ப⁴. கீ³. 4 । 24) கர்மஜாந் வித்³தி⁴ தாந் ஸர்வாந்’ (ப⁴. கீ³. 4 । 32) ஸர்வம் கர்மாகி²லம் பார்த²’ (ப⁴. கீ³. 4 । 33) ஜ்ஞாநாக்³நி: ஸர்வகர்மாணி’ (ப⁴. கீ³. 4 । 37) யோக³ஸம்ந்யஸ்தகர்மாணம்’ (ப⁴. கீ³. 4 । 41) இத்யேதை: வசநை: ஸர்வகர்மஸம்ந்யாஸம் அவோசத் ப⁴க³வாந்சி²த்த்வைநம் ஸம்ஶயம் யோக³மாதிஷ்ட²’ (ப⁴. கீ³. 4 । 42) இத்யநேந வசநேந யோக³ம் கர்மாநுஷ்டா²நலக்ஷணம் அநுதிஷ்ட² இத்யுக்தவாந்தயோருப⁴யோஶ்ச கர்மாநுஷ்டா²நகர்மஸம்ந்யாஸயோ: ஸ்தி²திக³திவத் பரஸ்பரவிரோதா⁴த் ஏகேந ஸஹ கர்துமஶக்யத்வாத் , காலபே⁴தே³ந அநுஷ்டா²நவிதா⁴நாபா⁴வாத் , அர்தா²த் ஏதயோ: அந்யதரகர்தவ்யதாப்ராப்தௌ ஸத்யாம் யத் ப்ரஶஸ்யதரம் ஏதயோ: கர்மாநுஷ்டா²நகர்மஸம்ந்யாஸயோ: தத் கர்தவ்யம் இதரத் இத்யேவம் மந்யமாந: ப்ரஶஸ்யதரபு³பு⁴த்ஸயா அர்ஜுந உவாசஸம்ந்யாஸம் கர்மணாம் க்ருஷ்ண’ (ப⁴. கீ³. 5 । 1) இத்யாதி³நா

பூர்வோத்தராத்⁴யாயயோ: ஸம்ப³ந்த⁴மபி⁴த³தா⁴நோ வ்ருத்தாநுவாத³பூர்வகம் அர்ஜுநப்ரஶ்நஸ்யாபி⁴ப்ராயம் ப்ரத³ர்ஶயிதும் ப்ரக்ரமதே - கர்மணீத்யாதி³நா இத்யாரப்⁴ய கர்மண்யகர்மத³ர்ஶநமுக்த்வா தத்ப்ரஶம்ஸா ப்ரஸாரிதா, இத்யாஹ -

ஸ யுக்த இதி ।

ஜ்ஞாநவந்தம் ஸர்வாணி கர்மாணி லோகஸங்க்³ரஹார்த²ம் குர்வந்தம் ஜ்ஞாநலக்ஷணேநாக்³நிநா த³க்³த⁴ஸர்வகர்மாணம் - கர்மப்ரயுக்தப³ந்த⁴விது⁴ரம், விவேகவந்தோ வத³ந்தீதி, ஜ்ஞாநவதோ ஜ்ஞாநப²லபூ⁴தம் ஸம்ந்யாஸம் விவக்ஷந் விவிதி³ஷோ: ஸாத⁴நரூபமபி ஸம்ந்யாஸம் ப⁴க³வாந்விவக்ஷிதவாந் , இத்யாஹ -

ஜ்ஞாநாக்³நீதி ।

நிராஶீரித்யாரப்⁴ய ஶரீரஸ்தி²திமாத்ரகாரணம் கர்ம, ஶரீரஸ்தி²தாவபி ஸங்க³ரஹித: ஸந் ஆசரந் , த⁴ர்மாத⁴ர்மப²லபா⁴கீ³ ந ப⁴வதீத்யபி பூர்வோத்தராப்⁴யாமத்⁴யாயாப்⁴யாம் த்³விவித⁴ம் ஸம்ந்யாஸம் ஸூசிதவாந் , இத்யாஹ -

ஶாரீரமிதி ।

யத்³ருச்சே²த்யாதா³வபி ஸம்ந்யாஸ: ஸூசித: தத்³த⁴ர்மப²லாயோபதே³ஶாத் , இத்யாஹ -

யத்³ருச்சே²தி ।

ஜ்ஞாநஸ்ய யஜ்ஞத்வஸம்பாத³நபூர்வகம் ப்ரஶம்ஸாவசநாத³பி கர்மஸம்ந்யாஸோ த³ர்ஶிதோ ஜ்ஞாநநிஷ்ட²ஸ்ய, இத்யாஹ -

ப்³ரஹ்மார்பணமிதி ।

ஜ்ஞாநயஜ்ஞஸ்துத்யர்த²ம் நாநாவிதா⁴ந் யஜ்ஞாந் அநூத்³ய தேஷாம் தே³ஹாதி³வ்யாபாரஜந்யத்வவசநேந ஆத்மநோ நிர்வ்யாபாரத்வவிஜ்ஞநப²லாபி⁴லாஷாத³பி யதோ²க்தமாத்மாநம் விவிதி³ஷோ: ஸர்வகர்மம்ஸந்யாஸே(அ)தி⁴காரோ த்⁴வநித, இத்யாஹ -

கர்மஜாநிதி ।

ஸமஸ்தஸ்யைவ அவஶேஷவர்ஜிதஸ்ய கர்மணோ ஜ்ஞாநே பர்யவஸாநாபி⁴தா⁴நாச்ச ஜிஜ்ஞாஸோ: ஸர்வகர்மஸந்யாஸ: ஸூசித:, இத்யாஹ –

ஸர்வமிதி ।

‘தத்³வித்³தி⁴’ இத்யாதி³நா ஜ்ஞாநப்ராப்த்யுபாயம் ப்ரணிபாதாதி³ ப்ரத³ர்ஶ்ய, ப்ராப்தேந ஜ்ஞாநேநாதிஶயப்ராஹாத்ம்யவதா ஸர்வகர்மணாம் நிவ்ருத்திரேவ, இதி வத³தா ச, ஜ்ஞாநார்தி²ந: ஸம்ந்யாஸே(அ)தி⁴காரோ த³ர்ஶிதோ ப⁴க³வதா, இத்யாஹ -

ஜ்ஞாநாக்³நிரிதி ।

ஜ்ஞாநேந ஸமுச்சி²ந்நஸம்ஶயம் தஸ்மாதே³வ ஜ்ஞாநாத்கர்மாணி ஸம்ந்யஸ்ய வ்யவஸ்தி²தமப்ரமத்தம் - வஶீக்ருதகார்யகரணஸங்கா⁴தவந்தம் ப்ராதிபா⁴ஸிகாநி கர்மாணி ந நிப³த்⁴நந்தி, இத்யபி த்³விவித⁴: ஸம்ந்யாஸோ ப⁴க³வதோக்த:, இத்யாஹ -

யோகே³தி ।

‘கர்மணீ’ த்யாரப்⁴ய ‘யோக³ஸம்ந்யஸ்தகர்மாணம்’ இத்யந்தைருதா³ஹ்ருதைர்வசநை: உக்தம் ஸம்ந்யாஸமுபஸம்ஹரதி -

இத்யந்தைரிதி ।

தர்ஹி கர்மஸம்ந்யாஸஸ்யைவ ஜிஜ்ஞாஸுநா ஜ்ஞாநவதா ச ஆத³ரணீயத்வாத் கர்மாநுஷ்டா²நம் அநாதே³யமாபந்நமித்யாஶங்க்ய, உக்தமர்தா²ந்தரமநுவத³தி -

சி²த்த்வைநமிதி ।

கர்மதத்த்யாக³யோருக்தயோ: ஏகேநைவ புுருஷேணாநுஷ்டே²யத்வஸம்ப⁴வாத் ந விரோதோ⁴(அ)ஸ்தி இத்யாஶங்க்ய, யுக³பத்³வா க்ரமேண வா அநுஷ்டா²நம் , இதி விகல்ப்ய, ஆத்³யம் தூ³ஷயதி

உப⁴யோஶ்சேதி ।

த்³விதீயம் ப்ரத்யாஹ -

காலபே⁴தே³நேதி ।

உக்தயோர்த்³வயோரேகேந புருஷேணாநுஷ்டே²யத்வாஸம்ப⁴வே, கத²ம் கர்தவ்யத்வஸித்³தி⁴: ? இத்யாஶங்க்யாஹ -

அர்தா²தி³தி ।

த்³வயோருக்தயோரேகேந யுக³பத்க்ரமாப்⁴யாம் அநுஷ்டா²நாநுபபத்தேரித்யர்த²: ।

அந்யதரஸ்ய கர்தவ்யத்வே, கதரஸ்யேதி குதோ நிர்ணய ? த்³வயோ: ஸம்நிதா⁴நாவிஶேஷாத் இத்யாஶங்க்ய, ஆஹ -

யத்ப்ரஶஸ்யதரமிதி ।

ப⁴க³வதா கர்மணாம் ஸம்ந்யாஸோ யோக³ஶ்சோக்த:, நச தயோ ஸமுச்சித்யாநுஷ்டா²நம் । தேந அந்யதரஸ்ய ஶ்ரேஷ்ட²ஸ்ய அநுஷ்டே²யத்வே, தத்³பு³பு⁴த்ஸயா ப்ரஶ்நோபபத்தி:, இத்யுபஸம்ஹரதி -

இத்யேவமிதி ।