స్మృతేర్గతిమ్ అగ్రే వదిష్యన్ నిర్దోషత్వం సమత్వదర్శినాం విశదయతి -
ఇహైవేతి ।
సర్వేషాం చేతనానాం సామ్యే ప్రవణమనసాం బ్రహ్మలోకగమనమన్తరేణ తస్మిన్నేవ దేహే పరిభూతజన్మనామ్ అశేషదోషరాహిత్యే హేతుమాహ -
నిర్దోషం హీతి ।
వర్తమానో దేహః సప్తమ్యా పరిగృహ్యతే । తానేవ సమదర్శినో విశినష్టి -
యేషామితి ।
నను బ్రహ్మణో నిర్దోషత్వమసిద్ధం, దోషవత్సు శ్వపాకాదిషు తద్దోషైర్దోషవత్త్వోపలమ్భసమ్భవాత్ , తత్రాహ -
యద్యపీతి ।
యస్మాత్ తత్ నిర్దోషం, తస్మాత్ తస్మిన్బ్రహ్మణి స్థితైఃనిర్దోషైః సర్గో జితః, ఇతి సమ్బన్ధః ।
బ్రహ్మణో గుణభూయస్త్వాత్ అల్పీయాన్దోషోఽపి స్యాత్ ఇత్యాశఙ్క్య, ఆహ -
నాపీతి ।
చేతనస్య గుణవిశేషవిశిష్టత్వమనిష్టం నిర్గుణత్వశ్రవణాత్ ఇత్యయుక్తమ్ , ఇచ్ఛాదీనాం పరిశేషాద్ ఆత్మధర్మత్వస్య కైశ్చిత్ నిశ్చితత్వాత్ , ఇత్యాశఙ్క్య, ఆహ -
వక్ష్యతి చేతి ।
ఆత్మనో నిర్గుణత్వే వాక్యశేషం ప్రమాణయతి -
అనాదిత్వాదితి ।
చకారః, వక్ష్యతీత్యనేన సమ్బన్ధార్థః ।
గుణదోషవశాద్ ఆత్మానో భేదాభావేఽపి భేదః అన్త్యవిశేషేభ్యో భవిష్యతి, ఇతి ప్రసఙ్గాత్ ఆశఙ్క్య, దూషయతి -
నాపీతి ।
ప్రతిశరీరమ్ ఆత్మభేదసిద్ధౌ తద్ధేతుత్వేన తేషాం సత్త్వం, తేషాం చ సత్త్వే ప్రతిశరీరమ్ ఆత్మనో భేదసిద్ధిః, ఇతి పరస్పరాశ్రయత్వమభిప్రేత్య హేతుమాహ -
ప్రతిశరీరమితి ।
ఆత్మానో భేదకాభావే ఫలితమాహ -
అత ఇతి ।
సమత్వమేవ వ్యాకరోతి -
ఎకం చేతి ।
బ్రహ్మణో నిర్విశేషత్వేన ఎకత్వాజ్జీవానాం చ భేదకాభావేన ఎకత్వస్యోక్తత్వాద్ ఎకలక్షణత్వాత్ ఎకత్వం జీవబ్రహ్మణోః ఎష్టవ్యమ్ , ఇత్యాహ -
తస్మాదితి ।
జీవబ్రహ్మణో ఎకత్వే జీావానాం బ్రహ్మవత్ నిర్దేషత్వం సిధ్యతి, ఇత్యాహ -
తస్మాన్నేతి ।
తచ్ఛబ్దార్థమేవ స్ఫోరయతి -
దేహాదీతి ।
యది సర్వసత్త్వేషు సమత్వదర్శనమదుష్టమిష్టం, తర్హి కథం గౌతమసూత్రమ్ ? ఇత్యాశఙ్క్య, ఆహ -
దేహాదిసఙ్ఘాతేతి ।
సూత్రస్య యథోక్తాభిమానవద్విషయత్వే గమకమాహ -
పూజేతి ।
యది వా చతుర్వేదానామేవ సప్తాం పూజయా వైషమ్యం, యది వా చతుర్వేదానాం షడఙ్గవిదాం చ పూజయా సామ్యం, తదా, తేషామ్ ఉక్తపూజావిషయాణాం కేషాఞ్చిత్ మనోవికారసమ్భవే కర్తా ప్రత్యవైతి, ఇతి అవిద్వద్విషయత్వం సూత్రస్య ప్రతిభాతి, ఇత్యర్థః ।
తత్రైవ చ అనుభవమ్ అऩుకూలత్వేన ఉదాహరతి -
దృశ్యతే హీతి ।
దేహాదిసఙ్ఘాతాభిమానవతాం గుణదోషసమ్బన్ధసమ్భవాత్ తద్విషయం సూత్రమ్ , ఇత్యుక్తమ్ । ఇదానీం బ్రహ్మాత్మదర్శనాభిమానవతాం గుణదోషాసమ్బన్ధాత్ న తద్విషయ సూత్రమ్ , ఇత్యభిప్రేత్యాహ -
బ్రహ్మ త్వితి ।
ఇతశ్చ నేదం సూత్రం బ్రహ్మవిద్విషయమ్ , ఇత్యాహ -
కర్మీతి ।
తత్రైవ పూజాపరిభవసమ్భవాత్ ఇత్యర్థః ।
నను యత్ర సమత్వదర్శనం, తత్రైవ తు ఇదం సూత్రం, నతు కర్మిణి అకర్మిణి వా ఇతి విభాగోఽస్తి, తత్రాహ -
ఇదం త్వితి ।
సమత్వదర్శనస్య సంన్యాసివిషయత్వేన ప్రస్తుతత్వే హేతుమాహ -
సర్వకర్మాణీతి ।
ఆఽధ్యాయపరిసమాప్తేః ‘సర్వకర్మాణి’ ఇత్యారభ్య తత్ర తత్ర సర్వకర్మసంన్యాసాభిధానాత్ తద్విషయమ్ ఇదం సమత్వదర్శనం గమ్యతే । తత్ర తన్నిరహఙ్కారే నిరవకాశం సూత్రమిత్యర్థః ॥ ౧౯ ॥