ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಆತ್ಮೌಪಮ್ಯೇನ ಸರ್ವತ್ರ ಸಮಂ ಪಶ್ಯತಿ ಯೋಽರ್ಜುನ
ಸುಖಂ ವಾ ಯದಿ ವಾ ದುಃಖಂ ಯೋಗೀ ಪರಮೋ ಮತಃ ॥ ೩೨ ॥
ಆತ್ಮೌಪಮ್ಯೇನ ಆತ್ಮಾ ಸ್ವಯಮೇವ ಉಪಮೀಯತೇ ಅನಯಾ ಇತ್ಯುಪಮಾ ತಸ್ಯಾ ಉಪಮಾಯಾ ಭಾವಃ ಔಪಮ್ಯಂ ತೇನ ಆತ್ಮೌಪಮ್ಯೇನ, ಸರ್ವತ್ರ ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಸಮಂ ತುಲ್ಯಂ ಪಶ್ಯತಿ ಯಃ ಅರ್ಜುನ, ಕಿಂ ಸಮಂ ಪಶ್ಯತಿ ಇತ್ಯುಚ್ಯತೇಯಥಾ ಮಮ ಸುಖಮ್ ಇಷ್ಟಂ ತಥಾ ಸರ್ವಪ್ರಾಣಿನಾಂ ಸುಖಮ್ ಅನುಕೂಲಮ್ವಾಶಬ್ದಃ ಚಾರ್ಥೇಯದಿ ವಾ ಯಚ್ಚ ದುಃಖಂ ಮಮ ಪ್ರತಿಕೂಲಮ್ ಅನಿಷ್ಟಂ ಯಥಾ ತಥಾ ಸರ್ವಪ್ರಾಣಿನಾಂ ದುಃಖಮ್ ಅನಿಷ್ಟಂ ಪ್ರತಿಕೂಲಂ ಇತ್ಯೇವಮ್ ಆತ್ಮೌಪಮ್ಯೇನ ಸುಖದುಃಖೇ ಅನುಕೂಲಪ್ರತಿಕೂಲೇ ತುಲ್ಯತಯಾ ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಸಮಂ ಪಶ್ಯತಿ, ಕಸ್ಯಚಿತ್ ಪ್ರತಿಕೂಲಮಾಚರತಿ, ಅಹಿಂಸಕ ಇತ್ಯರ್ಥಃಯಃ ಏವಮಹಿಂಸಕಃ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನನಿಷ್ಠಃ ಯೋಗೀ ಪರಮಃ ಉತ್ಕೃಷ್ಟಃ ಮತಃ ಅಭಿಪ್ರೇತಃ ಸರ್ವಯೋಗಿನಾಂ ಮಧ್ಯೇ ॥ ೩೨ ॥
ಆತ್ಮೌಪಮ್ಯೇನ ಸರ್ವತ್ರ ಸಮಂ ಪಶ್ಯತಿ ಯೋಽರ್ಜುನ
ಸುಖಂ ವಾ ಯದಿ ವಾ ದುಃಖಂ ಯೋಗೀ ಪರಮೋ ಮತಃ ॥ ೩೨ ॥
ಆತ್ಮೌಪಮ್ಯೇನ ಆತ್ಮಾ ಸ್ವಯಮೇವ ಉಪಮೀಯತೇ ಅನಯಾ ಇತ್ಯುಪಮಾ ತಸ್ಯಾ ಉಪಮಾಯಾ ಭಾವಃ ಔಪಮ್ಯಂ ತೇನ ಆತ್ಮೌಪಮ್ಯೇನ, ಸರ್ವತ್ರ ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಸಮಂ ತುಲ್ಯಂ ಪಶ್ಯತಿ ಯಃ ಅರ್ಜುನ, ಕಿಂ ಸಮಂ ಪಶ್ಯತಿ ಇತ್ಯುಚ್ಯತೇಯಥಾ ಮಮ ಸುಖಮ್ ಇಷ್ಟಂ ತಥಾ ಸರ್ವಪ್ರಾಣಿನಾಂ ಸುಖಮ್ ಅನುಕೂಲಮ್ವಾಶಬ್ದಃ ಚಾರ್ಥೇಯದಿ ವಾ ಯಚ್ಚ ದುಃಖಂ ಮಮ ಪ್ರತಿಕೂಲಮ್ ಅನಿಷ್ಟಂ ಯಥಾ ತಥಾ ಸರ್ವಪ್ರಾಣಿನಾಂ ದುಃಖಮ್ ಅನಿಷ್ಟಂ ಪ್ರತಿಕೂಲಂ ಇತ್ಯೇವಮ್ ಆತ್ಮೌಪಮ್ಯೇನ ಸುಖದುಃಖೇ ಅನುಕೂಲಪ್ರತಿಕೂಲೇ ತುಲ್ಯತಯಾ ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಸಮಂ ಪಶ್ಯತಿ, ಕಸ್ಯಚಿತ್ ಪ್ರತಿಕೂಲಮಾಚರತಿ, ಅಹಿಂಸಕ ಇತ್ಯರ್ಥಃಯಃ ಏವಮಹಿಂಸಕಃ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನನಿಷ್ಠಃ ಯೋಗೀ ಪರಮಃ ಉತ್ಕೃಷ್ಟಃ ಮತಃ ಅಭಿಪ್ರೇತಃ ಸರ್ವಯೋಗಿನಾಂ ಮಧ್ಯೇ ॥ ೩೨ ॥

ಉಪಮೇವ - ಔಪಮ್ಯಮ್ , ಆತ್ಮಾ ಚ ತತ್ ಔಪಮ್ಯಂಚ, ತೇನ । ಸರ್ವಭೂತೇಷು ಯಃ ಸಮಂ ಪಶ್ಯತಿ ಇತ್ಯುಕ್ತೇ ತದೇವ ಸಮದರ್ಶನಂ ಪ್ರಶ್ನಪೂರ್ವಕಂ ವಿವೃಣೋತಿ -

ಕಿಮಿತ್ಯಾದಿನಾ ।

ವಿಕಲ್ಪಾರ್ಥತ್ವಂ ವಾರಯತಿ -

ವಾಶಬ್ದ ಇತಿ ।

ಉಪದರ್ಶಿತಸಮದರ್ಶನಫಲಮ್ ಅಭಿಲಷತಿ -

ನ ಕಸ್ಯಚಿದಿತಿ ।

ಕಿಮಪೇಕ್ಷಯಾ ತಸ್ಯ ಪರಮತ್ವಮ್ ? ತತ್ರ ಆಹ -

ಸರ್ವೇತಿ

॥ ೩೨ ॥