ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಅಥವಾ ಯೋಗಿನಾಮೇವ ಕುಲೇ ಭವತಿ ಧೀಮತಾಮ್
ಏತದ್ಧಿ ದುರ್ಲಭತರಂ ಲೋಕೇ ಜನ್ಮ ಯದೀದೃಶಮ್ ॥ ೪೨ ॥
ಅಥವಾ ಶ್ರೀಮತಾಂ ಕುಲಾತ್ ಅನ್ಯಸ್ಮಿನ್ ಯೋಗಿನಾಮೇವ ದರಿದ್ರಾಣಾಂ ಕುಲೇ ಭವತಿ ಜಾಯತೇ ಧೀಮತಾಂ ಬುದ್ಧಿಮತಾಮ್ಏತತ್ ಹಿ ಜನ್ಮ, ಯತ್ ದರಿದ್ರಾಣಾಂ ಯೋಗಿನಾಂ ಕುಲೇ, ದುರ್ಲಭತರಂ ದುಃಖಲಭ್ಯತರಂ ಪೂರ್ವಮಪೇಕ್ಷ್ಯ ಲೋಕೇ ಜನ್ಮ ಯತ್ ಈದೃಶಂ ಯಥೋಕ್ತವಿಶೇಷಣೇ ಕುಲೇ ॥ ೪೨ ॥
ಅಥವಾ ಯೋಗಿನಾಮೇವ ಕುಲೇ ಭವತಿ ಧೀಮತಾಮ್
ಏತದ್ಧಿ ದುರ್ಲಭತರಂ ಲೋಕೇ ಜನ್ಮ ಯದೀದೃಶಮ್ ॥ ೪೨ ॥
ಅಥವಾ ಶ್ರೀಮತಾಂ ಕುಲಾತ್ ಅನ್ಯಸ್ಮಿನ್ ಯೋಗಿನಾಮೇವ ದರಿದ್ರಾಣಾಂ ಕುಲೇ ಭವತಿ ಜಾಯತೇ ಧೀಮತಾಂ ಬುದ್ಧಿಮತಾಮ್ಏತತ್ ಹಿ ಜನ್ಮ, ಯತ್ ದರಿದ್ರಾಣಾಂ ಯೋಗಿನಾಂ ಕುಲೇ, ದುರ್ಲಭತರಂ ದುಃಖಲಭ್ಯತರಂ ಪೂರ್ವಮಪೇಕ್ಷ್ಯ ಲೋಕೇ ಜನ್ಮ ಯತ್ ಈದೃಶಂ ಯಥೋಕ್ತವಿಶೇಷಣೇ ಕುಲೇ ॥ ೪೨ ॥

ಶ್ರದ್ಧಾವೈರಾಗ್ಯಾದಿಕಲ್ಯಾಣಾಧಿಕ್ಯೇ ಪಕ್ಷಾಂತರಮ್ ಆಹ -

ಅಥೇತಿ ।

ಯೋಗಿನಾಮಿತಿ ಕರ್ಮಿಣಾಂ ಗ್ರಹಣಂ ಮಾ ಭೂತ್  , ಇತಿ ವಿಶಿನಷ್ಟಿ -

ಧೀಮತಾಮಿತಿ ।

ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾವತಾಂ ಶುಚೀನಾಂ ದರಿದ್ರಾಣಾಂ ಕುಲೇಜನ್ಮ ದುರ್ಲಭಾದಪಿ ದುರ್ಲಭಂ ಪ್ರಮಾದಕಾರಣಾಭಾವಾತ್ , ಇತ್ಯಾಹ -

ಏತದ್ಧೀತಿ ।

ಕಿಮಪೇಕ್ಷ್ಯ ಅಸ್ಯ ಜನ್ಮನೋ ದುಃಖಲಭ್ಯಾದಪಿ ದುಃಖಲಭ್ಯತರತ್ವಮ್ ? ತದಾಹ -

ಪೂರ್ವಮಿತಿ ।

ಯದ್ಯಪಿ ವಿಭೂತಿಮತಾಮಪಿ ಶುಚೀನಾಂ ಗೃಹೇ ಜನ್ಮ ದುಃಖಲಭ್ಯಮ್ , ತಥಾಪಿ ತದಪೇಕ್ಷಯಾ ಇದಂ ಜನ್ಮ ದುಃಖಲಭ್ಯತರಮ್ , ಯತ್ ಈದೃಶಂ ಶುಚೀನಾಂ ದರಿದ್ರಾಣಾಂ ವಿದ್ಯಾವತಾಮ್ , ಇತಿ ವಿಶೇಷಣೋಪೇತೇ ಕುಲೇ ಲೋಕೇ ಜನ್ಮ ವಕ್ಷ್ಯಮಾಣಮ್ , ಇತ್ಯರ್ಥಃ

॥ ೪೨ ॥